اختلاف ايران وروسيه بر سر رژيم حقوقي درياي خزر، از ديد يك كارشناس حقوق دريايي

مينا بهارمست، مصاحبه با سعيد محمودي، استاد دانشگاه استكهلم مهدي صفري، نماينده ايران در كنفرانس رژيم حقوقي درياي خزر در مسكو، تاكيد ورزيد كه از نظر ايران بهره برداري مشاع از درياي خزر همچنان بهترين راه حل است ولي اگر قرار است رژيم حقوقي ديگري تعيين شود، ايران خواستار تقسيم مساوي دريا بين 5 كشور اطراف آن است. صفري گفت ايران به هيج كشور خارجي اجازه بهره برداري از محدوده 20 درصد خود را نمي دهد. نماينده روسيه گفت اين كشور خواستار تقسيم بستر دريا و استفاده مشاع از آب آن است. دكتر سعيد محمودي، استاد حقوق بين الملل و متخصص حقوق دريايي در دانشگاه استكهلم سوئد در مصاحبه با راديوآزادي مي گويد: پيشنهاد روسيه براي تفكيك وضعيت حقوقي آبها از كف دريا، تاكنون پذيرفته نشده است و براي ايران قابل قبول نيست، زيرا اين اقدام، سهم ايران را به 13 در درصد از بستر دريا محدود مي كند و منابع نفتي درياي خزر عملا از اختيار ايران خارج مي شود. وي مي افزايد در تمام دنيا درياهاي بسته مشابه درياي خزر به صورت مشاع مورد استفاده قرار مي گيرند. دكتر سعيد محمودي مي افزايد كنوانسيون بين المللي حقوق درياها به اين سبب مورد اشاره قرار گرفته است كه در آن به وضوح گفته شده است كه كشورهاي حاشيه درياهاي بسته موظف به همكاري در شيلات و حفظ محيط زيست هستند ولي بهره برداري از منابع كف درياها در اين كنوانسيون مورد بحث قرار نگرفته است. دكتر جمشيد ممتاز، استاد حقوق بين الملل در دانشگاه تهران و عضو كمسيون حقوق بين الملل سازمان ملل، طي سخناني در كنفرانس مسكو تاكيد ورزيد كه موافقتنامه هاي ايران و اتحادشوروي در اين باره همچنان معتبر هستند. زيرا تاكنون هيج كدام از دولتهاي جانشين ابطال آنها را اعلام نكرده اند. وي افزود تغير دولت ها تعهد جديدي ايجاد نمي كند. دكتر سعيد محمودي، در گفتگو با راديوآزادي، اين تعبير را درست مي داند و مي گويد: معاهده از طرف دو كشور ايران و اتحادشوروي ملغي نشده است. ولي واقعيت عمل اين است كه در سالهاي اخير كشورهاي روسيه، آذربايجان و قزاقستان توافق هايي بر سر تقسيم بستر دريا بين خود انجام داده اند. دكتر محمودي در باره سخنان معاون وزارت امورخارجه روسيه كه وجود خط مبدا ايران و روسيه كه به خط حسينقلي خان مشهور است را رد كرده بود، مي گويد: رد خط حسينقلي خان توسط روسيه تعجب آور است زيرا سندي كه در زمان خروشچف بين ايران و اتحاد شوروي ردو بدل شد كه بر مبناي آن، روسيه پذيرفت كه ايران خطي را بين آستارا و خليج حسينقلي بكشد و اين خط درواقع خط مبدا ايران باشد. از نظر موضع فعلي ايران، پذيرفته شدن اين مطلب بسيار مهم است، زيرا در صورت تقسيم دريا، سهم كشورهاي حوزه اين دريا، بايد از اين خط مبدا به بعد اندازه گيري شوند.