لینک‌های قابلیت دسترسی

خبر فوری
پنجشنبه ۹ فروردین ۱۴۰۳ تهران ۱۲:۵۹

اقتصاد زيرزميني: سوپاپ اطمينان


فريدون خاوند (گزارش اقتصادي روز) در ايران «اقتصاد زير زميني»، بر خلاف نامي كه بر آن نهاده شده، به پنهان كاري نيازي ندارد و حضور خود را همه جا عريان و بي واهمه به نمايش ميگذارد. از ديدگاه نويسندة ستون «شاخص» در شمارة چهارشنبة روزنامة «بنيان» چاپ تهران، بخش هايي از اقتصاد زيرزميني ايران از بسياري فعاليت هاي رسمي اقتصاد ملي، آشكار ترند، از بازار كوپن و كارت تلفن و بليت شركت واحد گرفته تا خريد و فروش ارز هاي خارجي و دارو… اقتصاد زير زميني، كه اقتصاد سايه يا غير رسمي نيز ناميده ميشود، در بر گيرندة مجموعه اي از فعاليت هاي اقتصادي است كه از محدودة قانوني ميگريزند و در هيچيك از محاسبات آماري اقتصاد كلان جاي نميگيرند. شناخته شده ترين بخش اقتصاد زير زميني در ايران پديدة قاچاق يا ورود و خروج غير قانوني كالا است كه ارزيابي هاي متفاوتي از حجم آن صورت گرفته، از سه ميليارد تا هفت ميليارد دلار در سال. در كنار اين پديده، كه زندگي ميليون ها ايراني را به ويژه در شماري از استان هاي مرزي كشور تأمين ميكند، مجموعة گسترده اي از فعاليت ها در چارچوب اقتصاد زير زميني انجام ميگيرند : مسافر كشي، فروش و نصب آنتن هاي ماهواره اي، فروش و اجارة ويدئو، شكار يا ماهيگيري در مناطق ممنوع، كار پنهان در واحد هاي توليدي يا خانه ها، صدور سرمايه، واردات ارز و غيره… اقتصاد زير زميني، كه در دوران پس از انقلاب 1357 به سرعت گسترش يافت، بر اساس پاره اي ارزيابي ها يكسوم توليد ناخالص داخلي ايران را تأمين ميكند. اقتصاد زيرزميني كم و بيش در همة كشور ها وجود دارد، ولي دامنة آن، بر حسب درجة پيشرفت و نظام اقتصادي، بسيار متفاوت است. در ايران، توسعه نيافتگي همراه با دخالت هاي بسيار گستردة دولت در فعاليت هاي توليدي و مالي و بازرگاني، زمينة بسيار مساعدي را براي اقتصاد زير زميني فراهم آورده است. تحميل قيمت هاي اداري و فرمايشي، يا قيمت هاي غير واقعي، چرخة طبيعي فعاليت هاي اقتصادي را در هم ميريزد و بازار سياه به وجود ميآورد. به علاوه ايران صاحب يكي از دولتي ترين اقتصاد هاي جهان است و بخش قابل ملاحظه اي از شهروندانش، همانند شهروندان كشور هاي سابقا سوسياليستي، براي گذران زندگي خود راهي ندارند جز روي آوردن به فعاليت هاي غير قانوني. به بركت اقتصاد زير زميني است كه بسياري از كارمندان و كارگران مي توانند ماه را به پايان برسانند. به بيان ديگر در ايران، اقتصاد زير زميني سوپاپ اطميناني است كه به رغم همة كاستي ها و ناهنجاري ها، از منفجر شدن ماشين اقتصادي جلوگيري مي كند.

روزنامة «بنيان» چاپ تهران در شمارة امروز خود (چهارشنبه چهارم ارديبهشت ماه) از «معماي اقتصاد زيرزميني» در ايران سخن ميگويد و مي نويسد كه اين مشكل سياستگذاري اقتصادي را با شكست روبرو ميكند، موجب انحراف منابع مي شود و آثار سوء اقتصادي و اجتماعي بر جاي مي گذارد. دكتر فريدون خاوند، كارشناس اقتصادي راديوآزادي مي گويد در ايران، اقتصاد زير زميني سوپاپ اطميناني است كه به رغم همة كاستي ها و ناهنجاري ها، از منفجر شدن ماشين اقتصادي جلوگيري مي كند. براي مطالعه متن كامل گزارش راديوآزادي در باره جايگاه اقتصاد زيرزميني و تاثير آن در اقتصاد ايران، دگمه متن فارسي را كليك بزنيد.
XS
SM
MD
LG