لینک‌های قابلیت دسترسی

خبر فوری
پنجشنبه ۹ فروردین ۱۴۰۳ تهران ۱۳:۴۱

بررسي انتقادات امام جمعه مستعفي اصفهان، آيت الله طاهري: از ديد دو صاحبنظر


مهدي خلجي، مصاحبه با احمد قابل (قم) و احمد سلامتيان (پاريس)

Summary of Today's BroadcastRFE/RL Persian ServiceWednesday, July 10, 2002 - Senior Reformist Cleric Resigns - Efforts fail to get jailed students pardoned - Factional clash over critic of clerical rule - Reporters sans Frontiers protests Pourzand's sentence - Mehrangiz Kar wins NED's Democracy Award - Selling air rights divides Tehran city council Esfahan's Ayatollah Taheri Resigns Esfahan's influential prayer leader Ayatollah Jalaledin Taheri Esfahani resigned from his position yesterday as the Supreme Leader's representative. In his letter, addressed not to the Supreme Leader but to the Iranian people, Ayatollah Taheri said he could no longer witness human rights violations, violence, political, economic and administrative corruption, mismanagement, and waste. More than 110 Majles MPs and the Jebhe-ye Mosharekat (Participation Front) party headed by President Khatami's brother announced their support for Taheri. * In his resignation letter Ayatollah Taheri crystallizes the concerns and sentiments expressed by the reformists all along. Qom-based reformist cleric Ahmad Qabel, who was released last month on bail after more than three months in jail for criticizing the Supreme Leader, says Taheri's resignation is an extension of president Khatami's resignation threat last February. Qabel tells RFE/RL that sensing no will for reform in the system, some reformists have given up. * Paris-based analyst Ahmad Salamatian, a former Majles representative from Esfahan, tells RFE/RL that Ayatollah Taheri's description of the regime as a tyrannical rule (hokumat-e jor) resembles the Shiite intellectual protest literature inspired by the writings of Ali Shariati. Salamatian says the letter may prove to be a turning point in the reform movement, since it will separate those who reject continued alliance with the regime from those who still believe in some kind of Islamic Republic under a supreme leader. (Mehdi Khalaji, Ardavan Niknam, Alireza Taheri) Jailed Students Lawyer Sees No Hope for Their Early Release * Tehran-based lawyer Nemat Ahmadi, who represents jailed brothers Akbar and Manuchehr Mohammadi, says the judiciary chief could not deliver on his public promise to obtain pardons from the Supreme Leader for his clients. An appeals court increased the sentence of one brother to 13 from 8 years and commuted the death sentence of the other brother to 15 years in prison. Ahmadi tells RFE/RL that the two brothers' cases were not handled within the framework of the law. (Alireza Taheri) Regime's Factions Clash over Aghajari's Speech * Tehran University professor Hashem Aghajari, a board member of the leftist Islamic Revolution Mojahedin organization, refused to appear at a Hamedan court that summoned him twice to respond to charges rising from his last month's speech in that city criticizing the Shiite principle of religious emulation and the legitimacy of the clerical rule. Ayatollah Meshkini, head of Qom's conservative seminarians' society, said the Mojehedin-e Enqelab organization lacked religious merit. He banned believers from associating with the organization. The judiciary's prosecution of Aghajari has emboldened the conservatives in their attacks on Aghajari and his organization. (Siavash Ardalan) Reporters sans Frontiers Protests Pourzand's Prison Term * Virginie Locussol, of the Paris-based Reporters sans Frontiers, tells RFE/RL that her organization protested against journalist Siamak Pourzand's 11-year jail sentence, and called for his freedom in a statement issued today. (Jean Khakzad, Paris) Mehrangiz Kar Honored by NED * The lawyer and human rights activist Mehrangiz Kar is among the four Muslim women selected to receive the National Endowment for Democracy's annual Democracy Award on July 9. In an interview with RFE/RL, Ms. Kar says she tries to bring to the world's attention the plight of Iranian activists in politics, journalism, arts, culture and science in order to find better solutions for Iran's cultural and political survival. (Homayoun Majd, Washington; Fariba Mavedat, London) Selling Air Rights Divides the City Council Over Tehran Mayor * Divided over Tehran mayor Hassan Malek-Madani's move to stop selling air rights in congested neighborhoods, the City Council failed to meet today as scheduled because the members could not agree on holding the meeting in public or behind closed doors. Mehdi Kaveh, executive director of the Tehran city council, tells RFE/RL that the mayor may lose his job if his opponents in the council succeed to gather enough votes against him. (Fereydoun Zarnegar) Domestic and Foreign Tensions Impact on Economy * The Tehran monthly "Iranian Economy" writes that domestic factional tensions and tensions in foreign relations have deprived the economy of the needed capital. (Fereydoun Khavand, Paris) WORLD * Italian police says al-Qaeda planned to attack Vatican and the US embassy in Rome. (Ahmad Ra'fat, Rome) * An al-Qaeda spokesperson threatens the US with new terrorist attacks in an interview carried by Algeria's al-Yum newspaper. (Jamshid Chalangi) * Karzai increases the budget of Afghanistan's education ministry at the expense of the interior and defense ministries, headed by his potential rivals in the next presidential elections. (Fariba Mavedat, London) * The Turkish prime minister is under pressure to call an early election in the aftermath of the mass departure of the social democrats from the ruling coalition. (Shahran Tabari) * A Moscow newspaper warns that Russia's recent move to the west might cost the country's weapons industry's business with China, Russia's biggest arms customer. (Mani Kasravi) * The international court receives Radavan Stankovic, accused of crimes against humanity during the civil war in the former Yugoslavia. (Ahmad Ra'fat, Rome) * Iraqi parliament to discuss ways to avoid possible US attack. (Jamshid Chalangi) * Stock prices fall after the US President announced tougher measures against corporate wrong doers. (Homayoun Majd, Washington) ARTS AND IDEAS Civil Society and Human Rights: Torture * In RFE/RL's new series on human rights, lawyer and human rights activist Mehrangiz Kar reviews laws against torture in Iran in theory and practice. Weekly Science Magazine A New Black Hole Theory * Dr. Arya Akmal, an astrophysics researcher at the University of Illinois, tells RFE/RL that he analyzed data collected at accelerators around the world over the past 4 decades to study the structure of the very dense neutron stars. The gravitational collapse of objects heavier than the neutron stars cannot be overcome by nuclear forces, and leads to the formation of black holes. (Fatemeh Aman, Washington) New Cure for Leukemia * In separate studies, Dr. Louise M. Kelly at Harvard University and Dr. Donald Small at Johns Hopkins University tested a new set of drugs to cure acute myeloid leukemia, a lethal blood cancer. Four new drugs stopped a deadly form of leukemia in mice, and three of them are now being tested in people who have this disease. These drugs inhibit an enzyme whose overproduction causes this kind of leukemia. Previously, few scientists believed that inhibiting a single enzyme could stop cancer. (Fatemeh Aman, Washington) Veteran Hollywood Actor Rod Steiger Dies * Obituary. (Fariba Mavedat, London)مهدي خلجي (راديوآزادي): آيت الله سيد جلال الدين طاهري اصفهاني، پس از آيت الله منتظري، اکنون پرنفوذترين مقام ديني در استان اصفهان به شمار مي آيد. او از ابتداي انقلاب نقشي بنيادي در رهبري جريان هاي سياسي اين استان داشته است. در عين حال نفوذ و تأثير او در ميان جريان هايي که چپ اسلامي خوانده مي شوند فراتر از استان اصفهان است و در بدنه اصلي قدرت در ايران نقشي محوري دارد. تحليل گراني معتقد هستند که او در ميان شماري از شخصيت هاي سياسي و نيز در سپاه پاسداران و هم چنين ديگر نيروهاي مسلح طرفداران بسياري دارد. با درگذشت آيت الله خميني و غلبه نسبي محافظه کاران بر عرصه سياسي کشور و حاشيه اي شدن برخي جريان هاي چپ اسلامي و هم چنين کنارزدن آيت الله منتظري از قائم مقامي رهبري، اختلاف نظرهاي آيت الله طاهري با حاکميت آغاز شد و رو به افزايش نهاد. پس از آيت الله خميني، موقعيت امامت جمعه، اهميت سياسي پيشين خود را از دست داد. دبيرخانه ائمه جمعه با تغييراتي در سازماندهي امامان جمعه، دوره مسئوليت آنها را محدود و هم چنين وظايف آنها را مشخص کرد. اين دبيرخانه با فرستادن بولتن هاي هفتگي امامان جمعه را ملزم مي کند که هرهفته سياست هاي خاصي را از تريبون نمازجمعه تبليغ کنند. هم چنين ستادهاي نمازجمعه که قبلاً در اختيار امام جمعه بود در کنترل محافظه کاران درامد و تا اندازه اي مستقل از امام جمعه عمل مي کرد. در نتيجه امامان جمعه اي که با سياست هاي حکومت پس از آيت الله خميني موافق نبودند، يکي پس از ديگري کنار نهاده شدند. آيت الله ابوالفضل خوانساري، امام جمعه اراک از نخستين امامان جمعه پرنفوذي بود که پس از درگذشت آيت الله خميني از مقام خود استعفا داد. با کنار رفتن آيت الله طاهري اصفهاني، آگاهان مي گويند، تنها امام جمعه اصلاح طلب در ايران، آيت الله سيدکاظم نورمفيدي، نماينده ولي فقيه در استان گلستان و امام جمعه گرگان است. آيت الله طاهري که طبق سنت جمهوري اسلامي منصوب رهبر به شمار مي آمد، استعفاي خود را خطاب به رهبري ننوشته و مستقيماً مردم ايران را مخاطب گرفته است. پس از اعلام کناره گيري آيت الله طاهري پنج نماينده شهر اصفهان بيانيه اي صادر کردند و ضمن ابراز تأسف از کناره گيري او، از مضمون نامه آيت الله طاهري که با لحني تند حاکميت در ايران را آماج نقدي فراگير قرار داده، حمايت کردند. زبان نامه آيت الله طاهري تا آن اندازه تند و صريح است که حتا روزنامه اصلاح طلبي مانند نوروز هم نتوانسته متن کامل آن را منتشر کند. روزنامه تندرو و محافظه کار کيهان نيز در شماره امروز خود نوشته که آيت الله طاهري مدت هاي مديدي است که به علت کهولت و ضعف شديد جسماني و نياز به مراقبت توانايي حضور و اقامه نمازجمعه شهر اصفهان را نداشته است. روزنامه کيهان که گاه با کلمات تحقيرآميزي از آيت الله طاهري و آيت الله منتظري نام مي برد، نوشته است، کاش خبرنداشتيم که عده اي از عناصر نه چندان ناشناس از مدت ها قبل تصميم داشتند وجاهت اين پيرمرد روحاني را خرج اهداف سياسي خود کنند و ناگزير بايد نتيجه گرفت که سخنان او حاصل القائات شيطانک هايي است که از کهولت آيت الله استفاده مي کنند. روزنامه کيهان ادعا کرده که اين نامه انشاي آيت الله طاهري نيست و ممکن است برخي موضع گيري ها نيز متعلق به او نباشد. يک صد و ده نفر از نمايندگان مجلس شوراي اسلامي طي نامه اي از انتقادهاي آيت الله طاهري اصفهاني حمايت کرده اند. اين نمايندگان در نامه خود نوشته اند: «ما درد شما را درک مي کنيم و اميدواريم گوش هايي شنوا، پيش از هر واکنش سوء، اين سوز دل و خواسته خداپسندانه شما را بشنوند و راه را بر پيشبرد خواست هاي مردم بگشايند». هم چنين جبهه مشارکت اسلامي در حمايت از آيت الله طاهري اصفهاني بيانيه اي صادر کرده اند. اين حزب پرقدرت، در بيانيه خود آورده است: «جبهه مشارکت ايران اسلامي بر خود فرض مي داند از حضرت آيت الله طاهري به خاطر گشودن راهي که پيروان فراواني در آن گام خواهند زد، مراتب سپاس بي حد خود را تقديم ايشان کند و با ايمان و اعتقاد به مضامين بيانيه پرمحتواي ايشان از همه علاقه مندان ايؤان و اسلام بخواهد که هم چون او در برابر انحرافات انقلاب شکن و اسلام برانداز و تهديدکننده منافع ملي کشور خروش بردارند و صاحبان قدرت را از عواقب محتوم ناخوشايندي که چون روز روشن خودنمايي مي کند بترسانند». نامه سرگشاده آيت الله طاهري به مردم ايران، در مقام يکي از مسئولان جمهوري اسلامي طي دو دهه اخير تا اندازه اي بي سابقه است. پيش از اين آيت الله منتظري، انتقادي صريح و آشکار از حکومت کرده بود. احمد قابل روحاني سرشناس و معترض در تهران، انتقادهاي آيت الله طاهري را در چارچوب خواست هاي اعلام شده اصلاح طلبان ارزيابي مي کند. احمد قابل (قم): اين ادامه همان تهديد به استعفائي است كه شخص خود آقاي خاتمي هم چندي پيش مطرح كردند. يعني الان نمايندگان مجلس خود رياست جمهوري و بسياري از نيروهائي كه دلسوز كشورهستند نكران اوضاع هستند ودائم دارند هشدار مي دهند كه اگر وضعيت بخواهد به همين منوال ادامه پيدا كند در حقيقت اينها نمي توانند بايستند وشاهد همه اين مشكلات باشند و اصولا نظام قابل ترميم نيست و هيچ روشي را نمي توان در او تغيير داد و روش ها همانطوركه آقاي طاهري گفتند مستبدانه است. اين مطلب هيچگونه تعارضي با انديشه ها و نظرات ساير اصلاح طلبان ندارد و فقط ميزان اطلاعات هر يك از اينها ممكن است متفاوت باشد ميزان تحمل ممكن است متفاوت باشد و يك شخصي مثل آقاي خاتمي تحمل اش شايد بيشتر بوده و ايستاده فعلا در اين منصب و يك شخصييتي مثل آقاي طاهري چون منصب اش با ايشان فرق مي كند و به هرحال امامت جمعه مسئوليت كمتري نسبت به رياست جمهوري دارد، تشخيص داده لااقل در همان مسئوليت هم چون نمي شود انجام وظيفه كرد، كناربرود. اين به لحاظ انديشه مجموعه تفكر اصلاح طلبي همين است كه آقاي طاهري بيان مي كند يعني نهايتش اين خواهد بود. اينها دغدغه هاشان است و يك نفر هم شما نمي توانيد استثناء كنيد كه اين دغدغه ها را نداشته باشد و ممكن است چندنفر سر قضييه آقاي منتظري مثل ايشان (طاهري) نمي انديشند ولي كليت قضييه كه نبايد با مرجعيت يا روحانيت و با هر انساني به صورت توهين آميز و به صورت ممانعت از حقوق شهروندي برخورد كرد اين را تقريبا هيچ اصلاح طلبي نيست كه به آن اعتقاد نداشته باشد اين است كه در مجموع من اين را انديشه اصلاح طلبان مي دانم. م.خ.: شماري از تحليلگران مي گويند که ماشين اصلاحات در ايران فرسوده شده و از نفس افتاده است. به همين دليل گرايش هايي هستند که مي کوشند در اعتراض به روند کند اصلاحات از بدنه حکومت جدا شوند و جرياني راديکال تر به وجود بياورند. «راديوآزادي» از احمد قابل پرسيد: آيت الله طاهري کدام دسته از اصلاح طلبان داخل يا خارج از حکومت را نمايندگي مي کند؟ احمد قابل (قم): اصلا نمي شود خط كشي كرد و بعد ايشان را به يك جناح خاص اصلاح طلبان مثلا نسبت داد و بعد بگوئيم كه ايشان نمايندگي مي كند يك جناح خاص را و يك جناح ديگر را نه. قرائني براي اينكه افرادي به اين نتيجه برسند وجود دارد منتهي حالا بعضي ها سعي مي كنند اين قرائن را ضعيف تر ببينند و هنوز اميدوار باقي بمانند و بعضي ها به اين نتيجه مي رسند كه ديگر خيلي فايده اي ندارد، چون عزمي براي تحولات مثبت از ديد آنها وجود ندارد اين است كه زودتر مايوس مي شوند. م.خ.: اما احمد سلامتيان، آگاه در مسائل ايران، انتقادها و ناخرسندي هاي آيت الله طاهري را فراتر از خواست هاي اصلاح طلبان داخل حکومت و امري تازه مي داند. احمد سلامتيان (پاريس): در اين متن خيلي فراتر از بحثي كه تابه حال بين اصلاح طلبان و بخشي از حاكميت مطرح بود در مورد انتقادات به نحوه عملي كه در دو دهه گذشته شده. انتقاد فراتر از آن مي رود و تا آنجا پيش مي رود كه نظام كنوني و نحوه عمل آن را حكومت جور تلقي مي كند. لحن نامه به مقدار زيادي، شيوه لحن هاي اعتراضي نسل هاي روشنفكر معترض شيعه را دارد از جهاتي اين متن انشاء و مقوله هائي كه بيان مي كند بيشتر شبيه مقوله هائي است كه در مكتب فكري آقاي شريعتي نسبت به روحانيت و اسلام بيان مي شده. م.خ.: «راديوآزادي» از احمد سلامتيان پرسيد آيا اين نامه تا اندازه وزن سياسي دارد که بتواند يک رويداد و نقطه عطف براي جنبش اصلاحات به شمار آيد و اين جنبش را به مرحله تازه اي ببرد؟ احمد سلامتيان (پاريس): يك بخش و مرحله جديدي از حركت اصلاح طلبانه است در ايران كه داراي تبلور شديد اعتراضي مي شود. يكي ازعمده ترين موارد اختلاف در درون حاكميت روحانيت است كه بعد از 60 مستقر شده است. اما يك مشخصه عمده اي كه دارد، يك امام جمعه و نماينده ولي فقيه براي اولين بار به اين شكل مطرح مي كند كه باقي ماندنش در حكومت براي او داراي عواقب بسيار نامطلوبي از نظر موقعيت اجتماعي اش است. بنابراين نوعي ريزش جديد در درون روحانيت حاكميت است كه به خصوص با توجه به زمينه هاي نفوذي كه دارد اين يك نوع ريزش عمده است كه به نوعي مي تواند شبيه به بحث كناره كشيدن از حاكميت بود. م.خ.: آيت الله طاهري اصفهاني با کناره گيري اعتراض آميز خود، سياست هاي رسمي حکومت را به چالشي سخت گرفته است. تاکنون بسياري از روزنامه نگاران، روشنفکران و حتي روحانيان به خاطر انتقادهايي از اين دست تحت فشارهاي امنيتي و قضايي شديدي قرار گرفته اند. راديوآزادي از احمد سلامتيان پيش بيني او را درباره وضعيت آينده آيت الله طاهري پس از کناره گيري از امامت جمعه و هم چنين تأثير آن را در آينده مجادلات سياسي کشور جويا مي شود. احمد سلامتيان (پاريس) اين نوع موضعگيري آقاي طاهري در هفته هاي آينده يا بايد منجر به منزوي شدن و ساكت كردن كامل ايشان و نوعي خود ايشان را هم تحت حسر قرار دادن بشود يا اينكه يك محور جديد اعتراضي است كه نيروهاي مختلف چه در درون اصلاح طلبان و چه در بخش هاي ديگر جامعه ناگزير مي شوند به مقدار زيادي متناسب با او خودشان را تنظيم كنند و با پيوندي كه با آقاي منتظري هم خورده است، به نحو شفاف تري مسئله آقاي منتظري واين نوع اعتراض را در بحث عمده نقد ولايت فقيه محور قلمداد كردن يا اينكه در زير سيطره روش كنوني ولايت فقيه كه به اين ترتيب حكومت جور قلمداد شده باقي ماندن، يك محور اصلي تقسيم بندي بين كساني مي شود كه هنوز به شكلي يا به نحوي به اصل جمهوري اسلامي در چارچوب ولايت فقيه با تفاوت هاي مختلفي اعتقاد دارند.

احمد قابل، روحاني اصلاح طلب مقيم قم، در مصاحبه با راديوآزادي مي گويد: نامه سرگشاده آيت الله طاهري، كه در آن از وي مقام نمايندگي ولايت فقيه و امامت نماز جمعه شهر اصفهان استعفا داد، منعكس كننده انديشه تمام اصلاح طلبان، و ادامه تهديد به استعفائي است كه محمدخاتمي، رئيس جمهوري اسلامي، قبلا مطرح كرد. احمد سلامتيان، تحليلگرسياسي در پاريس، در مصاحبه با راديوآزادي مي گويد: انتشار اين نامه يا به منزوي شدن آيت الله طاهري منجر خواهد شد يا بين اصلاح طلباني كه همچنان به نوعي به جمهوري اسلامي و ولايت فقيه پايبند هستند و آنها كه مانند آيت الله طاهري، ارتباط با حاكميت را براي وجهه اجتماعي خود نامطلوب مي بينند، شكاف خواهد انداخت.
XS
SM
MD
LG