فريدون خاوند (گزارش اقتصادي روز) دكتر فريدون خاوند (راديوآزادي): «سيناكس» يا طرح ملي ارتقاي پايدار صادرات غير نفتي از سال 1377 خورشيدي به اين سو با همكاري برنامة توسعة سازمان ملل متحد در ايران اجرا ميشود. اين سازمان تاكنون براي اجراي طرح، هشتصد هزار دلار كمك بلاعوض در اختيار ايران گذاشته و هشتصد كارگاه آموزشي در نقاط گوناگون كشور بر پا كرده است. در همايشي كه ديروز و امروز (يكشنبه و دوشنبه) در محل اتاق بازرگاني و صنايع و معادن ايران برگزار شد، شماري از صادر كنندگان بخش دولتي و خصوصي و نيز نمايندگان برنامة توسعة ملل متحد به بررسي دستآورد هاي «سيناكس» و، در وراي آن، موانع موجود بر سر جهش صادراتي ايران پرداختند. چرا ايران در چنبر يك اقتصاد تك محصولي گرفتار آمده و تمامي تلاش هايش براي رهايي از سلطة نفت، بر باد رفته است؟ به روايت خبرگزاري جمهوري اسلامي (ايرنا)، علينقي خاموشي، رييس اطاق بازرگاني و صنايع و معادن، نفت را مهم ترين مانع بر سر راه توسعة ايران دانست و گفت تا زماني كه اين كالا مهم ترين منبع در آمد دولت باشد، صادرات غير نفتي رونق نخواهد گرفت. در همان همايش، كومارداس معاون مقيم برنامة توسعة ملل متحد در تهران قوانين دست و پا گير را مانع اصلي صادرات غير نفتي ايران به شمار آورد. واقعيت آنست كه تك محصولي ماندن اقتصاد ايران، زاييدة مجموعة عواملي است كه از حدود دو دهة پيش به اين سو راه را بر باز سازي ساختار هاي اقتصادي و سياسي كشور بستهاند. تسلط دولت و بازاريان بر اهرم هاي توليدي و مالي و بازرگاني، فرار مغز ها و سرمايه ها، كمبود شديد سرمايهگذلري، هرج و مرج قوانين، تنش در روابط بينالمللي و عدم دستيابي به شماري از نيرومند ترين بازار ها، محروم ماندن از سرمايهگذاري و تكنولوژي خارجي…، همه و همه به حاشيهاي شدن هر چه بيشتر ايران در صحنة بازرگاني بينالمللي دامن زده و تك محصولي بودن را به ويژگي عمده و پايدار بازرگاني خارجي كشور بدل كرده است. طرح «سيناكس» نيز كه از چهار سال پيش در ايران به منظور توسعة راهبردي صادرات غير نفتي پياده مي شود، كمترين تغييري در بازرگاني خارجي كشور به وجود نيآورده است. بر پاية اخرين آمار انتشار يافته از سوي منابع جمهوري اسلامي، ايران در پنج ماهة نخست سال جاري خورشيدي جمعا يك ميليارد و هفتصد ميليون دلار كالاي غير نفتي صادر كرده، معادل 340 ميليون دلار به طور متوسط در هر ماه. اگر اين رقم را ملاك قرار دهيم، صادرات غير نفتي ايران تا پايان در سال جاري خورشيدي همانند چند سال گذشته پيرامون چهار ميليارد دلار در سال در جا خواهد زد. در همين پنج ماه نخست سال خورشيدي، ايران هشت ميليارد و پانصد ميليون دلار كالا وارد كرده، معادل پنج برابر ارزش صادرات.