امتناع آغاجري از تقاضاي تجديدنظر و دوراهي محافظه كاران

مهدي خلجي مهدي خلجي (راديوآزادي): صدور حکم اعدام براي هاشم آغاجري، جمهوري اسلامي را در برابر معماي پيچيده اي قرار داده است. در موارد مشابه، اگر حکمي قضايي عليه کسي صادر مي شد که پي آمدهاي سياسي در ابعادي ملي داشت، شخص محکوم شده يا تقاضاي تجديدنظر مي کرد يا تقاضاي عفو و در نتيجه حکم اجرا نمي شد. اما حکم اعدام آغاجري با واکنش بي سابقه و هم زمان محافل دانشجويي و دولت و مجلس مواجه شده و آن گونه که رييس جمهوري و رييس مجلس و حتا تلويحاً رييس قوه قضاييه گفته است، حکم اعدام هاشم آغاجري اجرا نخواهد شد و به زودي لغو خواهد گرديد. اما هاشم آغاجري بنابه گفته وکيل اش تا کنون نه تقاضاي تجديدنظر کرده و نه خواهش عفو و در نتيجه قوه قضاييه نمي تواند از طريق عادي حکمي را که بر پايه گفته هاي مسئولان بايد نقض شود نقض کند. اگر رهبر جمهوري اسلامي يا دستگاه قضايي بدون تقاضاي عفو يا تجديدنظر هاشم آغاجري حکم اعدام وي را نقض کنند، اين يک شکست آشکار براي محافظه کاران تفسير خواهد شد، زيرا معناي آن اين است که اعتراض دانشجويان کارساز بوده است. پروبال دادن به فعاليت هاي سياسي دانشجويان مي تواند براي مسئولان نگران کننده نيز باشد چون آن گونه که دانشجويان در شعارهاي چند روز گذشته خود بيان کرده اند مطالباتي فراتر از توان ظرفيت کنوني نظام دارند. بنابراين صدور حکم اعدام براي هاشم آغاجري، به بحراني جدي دامن زده است. اين نخستين باري نيست که در جمهوري اسلامي خودخواسته مسئله اي انگيخته مي شود و اندک اندک مهار آن از دست مي رود و به بحراني حتا در روابط سياسي ايران با کشورهاي ديگر مي انجامد. ماجراي قتل هاي زنجيره اي نويسندگان و روشنفکران و نيز ماجراي کنفرانس برلين از جمله اين نمونه هاست. ناظران بسياري مي پرسند چرا در سال هاي اخير نظام جمهوري اسلامي پيوسته خود را با بحران هايي رويارو کرده که در نهايت حل آن به معما تبديل شده است؟ شماري از تحليل گران مي گويند شکافي که در بدنه حاکميت پديدآمده و بخشي را اصلاح طلب و بخش ديگر را محافظه کار کرده است، دو جناحي که دو کارکرد و دو منبع مشروعيت سياسي دارند، موجب شده تا نظام سياسي خودبه خود مولد بحران باشد. دو جناح سياسي نمي توانند همديگر را نفي کنند، بدين خاطر خود را ناگزير مي بينند که همواره در پي بحران سازي براي رقيب باشند و چون بحران دامنه اي فراگير مي يابد کل نظام در برابر يک بحران قرار مي گيرد. شمار ديگري از کارشناسان مسائل ايران مي گويند، جمهوري اسلامي اکنون با بحران کارامدي و مشروعيت روبه روست و بدين سبب با آفريدن بحران هايي بيروني مانند بحران حکم اعدام براي هاشم آغاجري، بحران دروني خود را به بيرون منتقل مي کند. روند اين بحران سازي ها در سال هاي گذشته نه متوقف شده و نه آهسته تر گرديده است. پرسش ناظران سياسي اين است که اين روند تا کجا مي تواند ادامه يابد و در چه شرايطي مي تواند بازايستد.