لینک‌های قابلیت دسترسی

خبر فوری
پنجشنبه ۹ فروردین ۱۴۰۳ تهران ۱۶:۱۰

دمشق میان تهران و ریاض


رهبران سوریه، مصر، عربستان سعودی و کویت چهار شنبه ، ۲۱ اسفند ، نشستی را در ریاض برگزار کردند. این نشست برای دستیابی به نوعی انسجام و وحدت رویه بین کشورهای عرب تشکیل شد، که فقدان آن در آخرین گردهم‌آیی در شرم الشیخ برای کمک به بازسازی غزه آشکار گردید.

این نشست را اساسا عربستان سعودی برای پایان دادن به سردی روابطش با سوریه تشکیل داد. سران عرب قرار است در آخر ماه جاری میلادی، نشست دیگری را در دوحه، پایتخت قطر، برگزار کنند.

به گزارش خبرگزاری‌ها ، مصر و عربستان سعودی به‌ دنبال آن هستند که سوریه را از ایران دور کنند و از نفوذ جمهوری اسلامی ایران در منطقه خاورمیانه بکاهند.

به عقيده گروهی از تحلیل‌گران سیاسی، نشست يک روزه رياض برای مشاوره و اتخاذ روشی واحد در مورد سه نگرانی عمده تشکيل شده است؛ «نفوذ فزاينده ايران در منطقه»، «بی ثباتی احتمالی ناشی از کاهش و در نهايت خروج نيروهای آمريکا از عراق» و «پيامدهای روی کار آمدن يک دولت راست‌گرا در اسرائيل به رهبری بنيامين نتانياهو» .

ترمیم روابط

روابط عربستان سعودی و سوريه در پی قتل رفيق حريری، نخست وزير پيشين لبنان، به سردی گراييد زيرا عربستان سعودی سوريه را به دست داشتن در اين قتل متهم کرده بود.

اين سردی روابط ضمن کاستن فعاليت های ديپلماتیک در منطقه، کشورها و گروه‌های سياسی دنيای عرب را به دو دسته تقسيم کرد؛ يک دسته کشورهای سنی هوادار غرب، شامل عربستان سعودی و مصر و دسته ديگر متحدان حکومت ايران يعنی سوريه، حزب الله لبنان و حماس.

پيشتر در ۱۳ اسفندماه، سعود الفيصل، وزير امور خارجه عربستان سعودی، با اشاره به دو دستگی کشورهای عرب در سخنانی انتقادآميز در اجلاس وزيران خارجه کشورهای عضو اتحاديه عرب، آن‌ها را به اتحاد در برابر بلندپروازی‌های ايران فرا خواند.

او گفت: « عرب‌ها بايد به مقابله با بلند پروازی‌های ايران از جمله برنامه هسته‌ای آن برخيزند و به کشورهای غير عرب اجازه ندهند در امور عراق، لبنان و سرزمينی‌های فلسطينی دخالت کنند.»

در ۱۳ اسفندماه، سعود الفيصل، وزير امور خارجه عربستان سعودی، با اشاره به دو دستگی کشورهای عرب در سخنانی انتقادآميز در اجلاس وزيران خارجه کشورهای عضو اتحاديه عرب، آن‌ها را به اتحاد در برابر بلندپروازی‌های ايران فرا خواند.
مصر که رابطه سردی با سوريه دارد، رابطه‌اش با ايران پس از انقلاب ۱۳۵۷ همواره پر تنش بوده است.

حسنی مبارک، رئيس جمهوری مصر، در دسامبر سال گذشته با انتقاد از گسترش نفوذ ايران در خاورميانه گفت: « ايرانيان در حال بلعیدن کشورهای عرب هستند.»

نگرانی کشورهای عرب از توسعه طلبی ايران در منطقه با توجه به نا آرامی‌ها اخير شيعيان در برخی از کشورهای حوزه خليج فارس تشديد نیز شده است.

در ماه دسامبر سال گذشته و ژانويه امسال، شيعيان بحرين در پی دستگيری شماری از شيعيان به اتهام تروريسم، دست به تظاهرات زدند.

حدود دو ماه پيش در ژانويه امسال، شيعيان عربستان نيز در پی مجادله بين پليس و نمازگزاران شيعه در مدينه تظاهراتی برپا کردند.

به باور کارشناسان گرچه اين نا آرامی‌ها ارتباطی به ايران نداشت، ولی هشداری است به عربستان سعودی و بحرين که شيعيان به حاشيه رانده شده اين کشورها می‌توانند روزنه بالقوه‌ای باشند برای نفوذ جمهوری اسلامی ایران.

به هر حال نشست رياض نشان می‌دهد که ديپلماسی دولت جديد آمريکا در خاورميانه، سران مصر و عربستان سعودی را ترغيب کرده است تا اختلافات خود را با سوريه کاهش دهند.

شاید هم مصر و ديگر کشورهای عرب دريافته‌اند که سوريه می‌تواند بر گفت‌وگوهای بين گروه‌های فلسطينی در قاهره برای ايجاد اتحاد و همسويی تاثيرگذار باشد.

هفته گذشته دو مقام بلند پايه دولت باراک اوباما، گفت‌وگوی خود را با وزير امور خارجه سوريه در دمشق سازنده توصيف کردند و اين با توجه به قطع ارتباط دولت جرج بوش با سوريه در سال ۲۰۰۵ و اعمال تحريم‌هايی عليه آن کشور، قدمی است به جلو و می‌تواند راه را برای گفت‌وگوهای آينده دو کشور هموار کند.

هنوز مشخص نيست که نشست رياض و يا نشست دوحه در آخر ماه جاری، سوريه را از ايران دور خواهد کرد يا نه؛ آن چه بیشتر روشن است، آنکه دمشق درماه‌های اخير با اتخاذ استراتژی تازه‌ای تلاش می‌کند تا از فشارهای بين‌المللی بر سوريه بکاهد.

سوريه سال گذشته گفت‌وگوهای غير مستقيمی را با اسراييل و به ميانجیگری ترکيه آغاز کرد و سیاستمداران حاکم بر لبنان را در شکست بن‌بست سياسی‌شان ياری داد.

بشار اسد، رئيس جمهوری سوريه، گفته است که کشورش در صورت لزوم حتی با دولت راست‌گرای اسراييل به رهبری حزب ليکود هم گفت‌وگو خواهد کرد.

به هر صورت، بهبود روابط سوريه با عربستان سعودی و مصر می‌تواند به برقراری ثبات در عراق پس از خروج نيروهای آمريکايی کمک کند.
XS
SM
MD
LG