در پی سقوط شدید شاخص بورس در شماری از بازارهای مهم سهام، ارزش طلا بار دیگر اوج گرفت و بهای نفت، در عوض، به سراشیب افتاد. گفت‌وگوی اقتصادی امروز رادیوفردا با فریدون خاوند نگاهی دارد به رویداد‌های اخیر در بازارهای بورس.
فریدون خاوند: سرمایه‌گذار‌ها و پس‌اندازکننده‌هایی که در وضعیت سخت و غیر قابل پیش‌بینی قرار می‌گیرند، مثل وضعیتی که در حال حاضر در بازار‌ها دیده می‌شود، طبعا دنبال ارزش‌هایی هستند که سرمایه یا پس‌انداز آن‌ها را حفظ بکند، درست مانند یک کشتی گرفتار توفان که می‌خواهد جایی، مثلا در جزیره‌ای، لنگر بیندازد و صبر کند تا وضع آرام بشود.
در حال حاضر این طلا هست که نقش «جزیره آرامش» را بازی می‌کند. قیمت فلز زرد روز دوشنبه برای اولین بار از مرز هر اونس ۱۷۰۰ دلار گذشت و بر پایه پیش‌بینی دست‌اندرکاران بازارهای مالی، چیزی نیست که بتواند جلوی پیشروی آن را به طرف هر اونس ۱۸۰۰ دلار بگیرد.
حتی پیش از تکان‌های اخیر، حرکت صعودی طلا غیر قابل مقاومت به نظر می‌رسید و خرید فلز زرد از سوی گمانه‌زن‌ها به شدت بالا می‌رفت. وضعیت کنونی طبعا جاذبه طلا را بیشتر کرده. حتی هستند کسانی که روی پیشروی طلا به سوی هر اونس ۲۵۰۰ دلار تا پایان سال جاری شرط‌بندی می‌کنند.
جز طلا، بعضی از ارز‌ها، از جمله فرانک سوئیس، ین ژاپن و پول‌های بعضی از کشور‌های شمال اروپا مثل سوئد و نروژ هم نقش «جزیره آرامش» را بر عهده گرفتند.
عجیب‌تر از همه این که اوراق قرضه آمریکا هم، با وجود کاهش اعتبار این کشور از طرف موسسه اعتبارسنجی «استاندار‌د اند پورز»، با اقبال سرمایه‌گذاران روبه‌رو بود که این نشانه‌ای است از تداوم اعتماد به اقتصاد آمریکا.
ترس عمده، در حال حاضر، تکرار بحران اقتصادی سال‌های ۲۰۰۸ و ۲۰۰۹ میلادی است و امکان از نفس افتادن چرخ فعالیت در خیلی از مناطق دنیا.
با کند شدن آهنگ فعالیت، طبعا نیاز به انرژی به ویژه نفت کم می‌شود و به همین دلیل است که قیمت طلای سیاه در بازار نیویورک روز دوشنبه به حدود هر بشکه ۸۱ دلار کاهش یافت که پایین‌ترین سطح در ۹ ماه گذشته است.
ما در چهارچوب یک اقتصاد جهانی زندگی می‌کنیم که حلقه‌های آن به هم پیوسته است. کشور‌های نفت‌خیز از رونق اقتصاد جهانی استفاده می‌کنند، چون می‌توانند نفت بیشتری بفروشند. ولی اگر رکود جای رونق را بگیرد، طبعا تقاضای نفت پایین می‌رود و قیمت آن هم کم می‌شود.
قیمت نفت، در سطح هر بشکه ۸۱ دلار، هنوز بالاست، و به همین علت واکنش آشکاری نسبت به آن فعلا در کشور‌های صادرکننده دیده نمی‌شود.
ولی تردیدی نیست که اگر تکان‌های اقتصادی فعلی ادامه پیدا بکند و رکود به یک بحران عمیق و همه‌جانبه بدل بشود، یکی از قربانیان آن کشور‌های صادرکننده نفت خواهند بود، به خصوص ایران که همه تخم مرغ‌های خودش را در سبد نفت گذاشته و بودجه سال جاری‌اش را بر پایه نفت بشکه‌ای هشتاد و یک دلار و نیم تنظیم کرده که تازه در واقعیت امر، از این سطح هم بیشتر است.
اغراق‌آمیز نخواهد بود اگر بگوییم که بودجه سال جاری ایران عملا به نفت بشکه‌ای بالای صد دلار نیاز دارد و نفتی‌ترین بودجه تاریخ کشور است. در این شرایط اگر اقتصاد جهانی واقعا در کام رکود فرو برود، کسری بودجه می‌تواند ابعاد خطرناکی به خود بگیرد.
- رادیوفردا: همان طور که انتظار می‌رفت، بازارهای سهام در بسیاری از مناطق دنیا، به ویژه اروپا، دوشنبه بسیار بدی را پشت سر گذاشتند. به نظر می‌رسد بخش بزرگی از معامله‌گران که دوشنبه به دلیل ترس و بی‌اعتمادی از بازار سهام خارج شدند، به طلا روی آوردند. جز طلا، چه ارزش‌هایی در شرایط فعلی بازار از اقبال سرمایه‌گذاران برخوردار هستند؟
فریدون خاوند: سرمایه‌گذار‌ها و پس‌اندازکننده‌هایی که در وضعیت سخت و غیر قابل پیش‌بینی قرار می‌گیرند، مثل وضعیتی که در حال حاضر در بازار‌ها دیده می‌شود، طبعا دنبال ارزش‌هایی هستند که سرمایه یا پس‌انداز آن‌ها را حفظ بکند، درست مانند یک کشتی گرفتار توفان که می‌خواهد جایی، مثلا در جزیره‌ای، لنگر بیندازد و صبر کند تا وضع آرام بشود.
گفت‌وگوی فریدون خاوند با رادیوفردا درباره محبوبیت طلا در بازارهای کنونی
در حال حاضر این طلا هست که نقش «جزیره آرامش» را بازی می‌کند. قیمت فلز زرد روز دوشنبه برای اولین بار از مرز هر اونس ۱۷۰۰ دلار گذشت و بر پایه پیش‌بینی دست‌اندرکاران بازارهای مالی، چیزی نیست که بتواند جلوی پیشروی آن را به طرف هر اونس ۱۸۰۰ دلار بگیرد.
حتی پیش از تکان‌های اخیر، حرکت صعودی طلا غیر قابل مقاومت به نظر می‌رسید و خرید فلز زرد از سوی گمانه‌زن‌ها به شدت بالا می‌رفت. وضعیت کنونی طبعا جاذبه طلا را بیشتر کرده. حتی هستند کسانی که روی پیشروی طلا به سوی هر اونس ۲۵۰۰ دلار تا پایان سال جاری شرط‌بندی می‌کنند.
جز طلا، بعضی از ارز‌ها، از جمله فرانک سوئیس، ین ژاپن و پول‌های بعضی از کشور‌های شمال اروپا مثل سوئد و نروژ هم نقش «جزیره آرامش» را بر عهده گرفتند.
عجیب‌تر از همه این که اوراق قرضه آمریکا هم، با وجود کاهش اعتبار این کشور از طرف موسسه اعتبارسنجی «استاندار‌د اند پورز»، با اقبال سرمایه‌گذاران روبه‌رو بود که این نشانه‌ای است از تداوم اعتماد به اقتصاد آمریکا.
- بر پایه خبر‌های رسیده از بازارهای مالی، بهای بسیاری از مواد اولیه رو به کاهش گذاشته، به ویژه بهای نفت که نوسان‌های آن در خیلی از کشور‌ها از جمله ایران با علاقه پیگیری می‌شود. چرا قیمت نفت با این سرعت رو به کاهش گذاشته؟
ترس عمده، در حال حاضر، تکرار بحران اقتصادی سال‌های ۲۰۰۸ و ۲۰۰۹ میلادی است و امکان از نفس افتادن چرخ فعالیت در خیلی از مناطق دنیا.
با کند شدن آهنگ فعالیت، طبعا نیاز به انرژی به ویژه نفت کم می‌شود و به همین دلیل است که قیمت طلای سیاه در بازار نیویورک روز دوشنبه به حدود هر بشکه ۸۱ دلار کاهش یافت که پایین‌ترین سطح در ۹ ماه گذشته است.
ما در چهارچوب یک اقتصاد جهانی زندگی می‌کنیم که حلقه‌های آن به هم پیوسته است. کشور‌های نفت‌خیز از رونق اقتصاد جهانی استفاده می‌کنند، چون می‌توانند نفت بیشتری بفروشند. ولی اگر رکود جای رونق را بگیرد، طبعا تقاضای نفت پایین می‌رود و قیمت آن هم کم می‌شود.
- کاهش قیمت نفت، در سطح فعلی، با چه واکنش‌هایی در کشور‌های صادرکننده این کالا، از جمله ایران، روبه‌رو شده؟
قیمت نفت، در سطح هر بشکه ۸۱ دلار، هنوز بالاست، و به همین علت واکنش آشکاری نسبت به آن فعلا در کشور‌های صادرکننده دیده نمی‌شود.
ولی تردیدی نیست که اگر تکان‌های اقتصادی فعلی ادامه پیدا بکند و رکود به یک بحران عمیق و همه‌جانبه بدل بشود، یکی از قربانیان آن کشور‌های صادرکننده نفت خواهند بود، به خصوص ایران که همه تخم مرغ‌های خودش را در سبد نفت گذاشته و بودجه سال جاری‌اش را بر پایه نفت بشکه‌ای هشتاد و یک دلار و نیم تنظیم کرده که تازه در واقعیت امر، از این سطح هم بیشتر است.
اغراق‌آمیز نخواهد بود اگر بگوییم که بودجه سال جاری ایران عملا به نفت بشکه‌ای بالای صد دلار نیاز دارد و نفتی‌ترین بودجه تاریخ کشور است. در این شرایط اگر اقتصاد جهانی واقعا در کام رکود فرو برود، کسری بودجه می‌تواند ابعاد خطرناکی به خود بگیرد.
