راه حل بحران هسته اي جمهوري اسلامي و كشورهاي نيازمند سوخت هسته اي از ديد دو كارشناس بين المللي

بحران هسته اي ايران بر سر اصرار جمهوري اسلامي به توليد سوخت هسته اي در داخل ايران است. تنها شش كشور از مجموعه 23 كشوري كه نيروگاه هسته اي در اختيار دارند، سوخت هسته اي خود را خود توليد مي كنند. محمد البرادعي مديركل آژانس بين المللي انرژي اتمي مي گويد: يك بانك سوخت هسته اي مشكل بسياري از كشورهايي كه نگران دستيابي به سوخت هسته اي هستند را رفع مي كند. دكتر برونو پيلاد، رئيس پيشين بخش پادمان آژانس بني المللي انرژي اتمي در مصاحبه با راديو فردا مي گويد: اولين مزيت اين طرح مساله اقتصادي است و دليل دوم اهميت جلوگيري از گسترش تسليحات هسته اي است. دكتر پيلاد مي گويد: فراهم كنندگان سوخت هسته اي بسيار هستند، بنابراين نياز به توليد سوخت، مساله عمده اي براي كشورهاي جهان نيست. پيرپل اشميت معاون محمد البرادعي در مورد بحران اتمي ايران و نياز جمهوري اسلامي به سوخت هسته اي مي گويد: تضمين كشورهاي توليدكننده سوخت هسته اي در اين مورد ضروري است و بايد اجازه صادرات مشخص طبق شرايط ويژه تجاري و سياست منع گسترش تسليحات هسته اي موجود باشد. بحران هسته اي ايران بر سر اصرار جمهوري اسلامي به توليد سوخت هسته اي در داخل ايران است و ايران بحران اكنون وارد مرحله جديدي شده است. ايران مي گويد: برپايه پيمان منع گسترش تسليحات هسته اي، حق هر كشوري است كه بتواند سوخت هسته اي خود را توليد كند. اما از سوي ديگر بايد به خاطر داشته باشيم كه تنها شش كشور از مجموعه 23 كشوري كه نيروگاه هسته اي در اختيار دارند، از جمله سوئيس يا بسياري از كشورهاي اروپايي، سوخت هسته اي خود را خود توليد مي كنند. محمدالبرادعي مديركل آژانس بين المللي انرژي اتمي مي گويد: يك بانك سوخت هسته اي مشكل بسياري از كشورهايي كه نگران دستيابي به سوخت هسته اي هستند را رفع مي كند. فاطمه امان (راديو فردا): ايده يك بانك سوخت هسته اي براي اولين بار در سال 1957 ميلادي همراه با تاسيس آژانس بين المللي انرژي اتمي مطرح شد. بر اساس اين ايده قرار بود ميزان قابل توجهي پلوتنيوم در يك مركز بين المللي نگهداري شود تا به عنوان سوخت هسته اي در صورت لزوم در اختيار كشورهاي عضو آژانس قرار گيرد. اين ايده اما تا در حدود 30 سال بعد به جايي نرسيد. در دهه 1980 ميلادي مديركل وقت آژانس بين المللي انرژي اتمي گروهي را مامور رسيدگي به اين كار كرد و البته ايده بار ديگر به جايي نرسيد، زيرا كشورهايي كه ذخيره پلوتنيوم در اختيار داشتند، تمايلي به تقسيم آن با كشورهاي ديگر نشان ندادند. اكنون پس از گذشت دهها سال كه بجز پلوتنيوم، اورانيوم نيز بخشي از سوخت هسته اي است، برپايه پيشنهاد اخير محمدالبرادعي مديركل آژانس بين المللي انرژي اتمي در يك بانك سوخت هسته اي، اورانيوم كم غني شده مي تواند به عنوان سوخت نيروگاه هاي هسته اي در اختيار كشورها قرار گيرد. دكتر برونو پيلاد رئيس پيشين بخش پادمان آژانس بين المللي انرژي اتمي مي گويد يك بانك هسته اي مي تواند مشكلات بسياري را حل كند. دكتر برونو پيلاد: دلايل زيادي براي جالب بودن اين ايده وجود دارد. اول مساله اقتصادي است. يعني به جاي توليد سوخت در مراكز مختلف بتوان آن را به گونه اي سازمان يافته تر و بهتر توليد كرد. بتوان آن را انبار كرد و در اختيار كشورهايي قرار داد كه به آن نياز دارند. دليل دوم جالب بودن اين ايده اهميت جلوگيري از گسترش تسليحات هسته اي است. يعني به كشورهايي كه نيروگاه هسته اي دارند اطمينان داده شود كه به سوخت هسته اي دسترسي خواهند داشت و تامين سوختشان به ميل و اراده و اختلاف هاي سياسي با كشورهاي بزرگ وابسته نخواهد بود. به سخن ديگر اصل ايده براي اين است كه مانع از ايجاد مراكز گوناگون توليد چرخه توليد سوخت هسته اي شد تا به اين طريق از گسترش تسليحات هسته اي جلوگيري شود و به كشورهاي كوچك تضمين داده شود كه به سوخت مورد نياز خود دسترسي خواهند داشت. ف . ا: 23 كشور جهان نيروگاه هسته اي در اختيار دارند. تنها شش كشور از اين تعداد سوخت هسته اي خود را توليد مي كنند. 17 كشور باقيمانده سوخت هسته اي خود را از خارج تهيه مي كنند. از دكتر برونو پيلاد معاون پيشين مديركل آژانس بين المللي انرژي اتمي مي پرسيم به نظر شما اگر به كشورهايي كه در دسترسي به تكنولوژي چرخه سوخت هسته اي اصرار مي كنند، تضمين داده شود كه بدون اين تكنولوژي گران و پرهزينه، امكان دسترسي به سوخت هسته اي ارزان دارند، ممكن است اين تضمين بتواند بخشي از تنش ها را حل كند؟ دكتر برونو پيلاد: واقعيت اين است كه مي تواند سوخت هسته اي را در سراسر جهان تهيه كرد. فراهم كنندگان اين سوخت بسيارند. بنابراين نياز به توليد سوخت هسته اي مساله عمده اي براي كشورهاي جهان نيست. در كشور من سوئيس پنج نيروگاه هسته اي وجود دارد، ولي ما هيچ مشكلي با خريدن سوخت هسته اي از سراسر جهان از جمله روسيه و آمريكا نداريم. بنابراين مي بينيد كه راهي وجود دارد كه بدون داشتن تكنولوژي چرخه سوخت هسته اي بتوان به سوخت هسته اي دسترسي داشت. ف . ا: از پير گلداشميت معاون محد البرادعي مديركل آژانس بين المللي انرژي اتمي مي پرسم ايران كه به دستيابي به چرخه سوخت هسته اي اصرار مي كند، اين نگراني را مطرح مي كند كه روسيه ممكن است طرف قابل اتكايي براي تامين سوخت هسته اي نباشد. اخيرا آقاي لاريجاني دبير شوراي عالي امنيت ملي مورد اختلاف اخير روسيه و اوكراين را بر سر گاز صادراتي روسيه به اوكراين نام برد. آيا به نظر شما يك بانك سوخت هسته اي مي تواند به نگراني ها پايان دهد و آيا اصولا اين نگراني مشروعي است؟ پير گلداشميت: دقيقا همينطور است. واضح است كشوري مانند ايران كه فعلا فقط با يك فراهم كننده سوخت هسته اي يعني روسيه طرف است، نياز دارد كه تامين سوخت هسته ايش از چند مركز گوناگون تضمين شود كه اگر يكي از طرف ها به دلايل سياسي از تامين سوخت خودداري كرد، مراكز ديگري اين سوخت را تامين كنند. در اين زمينه پيشنهادهاي فراواني وجود دارد. من متاسفم كه اين مساله مهم تاكنون حل نشده. به نظر من اگر اراده سياسي كشورهاي فراهم كننده سوخت هسته اي موجود باشد، اين مساله حل مي شود. تضمين كشورهاي توليدكننده سوخت هسته اي در اين مورد ضروري است. بايد در اين زمينه اجازه صادرات مشخص طبق شرايط ويژه تجاري و طبق سياست منع گسترش تسليحات هسته اي موجود باشد و اين كار بايد هرچه زودتر انجام شود.