در قلمرو ادب

مصاحبه با دکتر ماشاءلله آجودانی درباره رگه های ناسیونالیسم در «بوف کور» صادق هدایت و معرفی کتاب پرخواننده هفته در آمریکا «نیمه زندگی» اثر شلی جکسون از جمله بخش های مختلف این هفته برنامه «در قلمرو ادب» را تشکیل می دهد. امیر آرمین (رادیو فردا): ماشاءلله آجودانی در برنامه هفته پیش در باره ناسیونالیسم ایرانی در «بوف کور» صحبت کرد و توصیف شهر ری در ایران اسلامی آن چنان که صادق هدایت می بیند و اکنون ادامه آن گفتگو: دکتر ماشاءلله آجودانی: این ایران اسلامی است. به این ترتیب در بیرون اتاق در شهر ری عروس شهرهای جهان به گورستانی می ماند که در تصرف قصابی است که بسم الله می گوید و آستین ها را بالا می زند و در تصرف پیرمردی است که شبهای جمعه با دندان های زرد افتاده اش قرآن خوانی می کند. اگر در روایت اول قبرکن کوزه راوی را به راوی می دهد، در روایت دوم کوزه را در اختیار دارد و کارش قرآن خوانی است یعنی خاطره عشق شکوهمند راوی به گذشته باستانی ایران و به فرهنگ و مدنیت پرشکوه ایران اسیر دست و بساط پیرمرد خنزر پنزری قرآن خوانی است که همچون هیولایی از درون فرهنگ و دین عربی سر بر کشیده است. اما در همین شهر ری در درون خانه راوی چه اتفاقی می افتد؛ در درون خانه راوی به جای دختر اثیری، سر و کله لکاته دوران اسلامی پیدا می شود. دختر اثیری که گفتم تماما شبیه پروین در دختر ساسان است و اگر یادمان باشد پروین زن ایرانی است که با عرب ها مقابله می کند، تن به عرب ها نمی دهد و خودش را می کشد تا تسلیم عرب با آن توصیفاتی که می کند نشود. اما در ایران دوران اسلامی راوی در پیش چشم خودش رودخانه سورن را می بیند که به قول نادرپور ایران باستانی را با ایران اسلامی جدا می کند و به قول من وقتی دختر اثیری از رودخانه سورن پا می گذارد به این طرف، به حمایت بوف کور چادرنماز جلوی او می گیرند و دختراثیری تبدیل می شود به لکاته دوران اسلامی و با این که ظاهرا و به طور رسمی زن راوی است، اما با آدم های مختلف در ارتباط نامشروع قرار می گیرد، اما بیش از همه با پیرمرد خنزرپنزری قرآن خوان سر و کار دارد و این داستان را به جایی می کشاند که نه تنها گلدان راغه را پیرمرد خنزرپنزری قرآن خوان در بساط خودش دارد، بلکه نمونه عشق راوی را که زن ایرانی باشد و مهفوم هم زن و هم مادر را با خودش دارد، در اختیار پیرمرد قرآن خوان است. اینجا راوی تبدیل به جغد می شود و شگفت انگیز این است که در تمام نوشته های هدایت هرجا صحبت از جغد می شود، پای عرب در میان است. ا . آ: ماشاءلله آجودانی و ناسیونالیسم در بوف کور. ماشاءاله آجودانی مسئول کتابخانه مطالعات ایرانی در لندن درباره صادق هدایت نویسنده بزرگ ایران بررسی های چندی کرده است و حاصل بررسی ها یک مقاله در سال 1371 در ایران نامه چاپ آمریکا ، سال دهم شماره 3 با عنوان هدایت و ناسیونالیسم و نیز مقاله ملیت گرائی در بوف کور در سال 1381 در دفتر کانون نویسندگان ایران در تبعید بود. رمان «نیمه زندگی» به قلم شلی جکسون از نشرهارپر کولینز از کتاب های پرخواننده هفته آمریکاست با نقدهای ستایش انگیزی که بررمان نوشته شده است. شرحی از رمان نیمه زندگی را از مریم احمدی می شنویم: مریم احمدی (رادیو فردا): نویسنده رمان نیمه زندگی گوئی از سرگذشت اندوهبار دوقلوهای به هم چسبیده ایرانی لاله و لادن الهام گرفته است. نورا اولنی و خواهر دوقلوی به هم چسبیده اش بلانش، 28 سال با هم بوده اند. اما در 15 سال آخر، بلانش در اغما فرورفته و در واقع اثری اززندگی در او نیست. نورا تصمیم می گیرد جسد خواهررا که چون باری بیحاصل بر دوش اوست از سر واکند. می شنود بنیادی در لندن هست که در زمینه جداسازی دوقلوها کمک می کند.سانفرانسیسکو را به مقصد لندن ترک می گوید. فکر می کند حال که بناست یکی زنده بماند و آن یکی هم خود اوست که همزاد مسلط و قوی است به از دست دادن خواهر . رضایت بدهد. به لندن که وارد می شود اما، گذشته ها گذشته ای سه دهه ای، بار دیگر بر فکر او سلطه پیدا می کند آن هم به طرزی شگفت انگیز و سراسیمه کننده. با بی میلی و بر اثر فشار پر قدرت این رویکرد، به حافظه اش باز می گردد. سفری دورو دراز به خاطره ها. به دوران کودکی در نوادا. با خود می اندیشد آیا در این فراگرد، بلانش خواهان ارتباط گیری با او نمی شود؟ و در چنان صورتی چه کند؟ نورا با کاوش معنی و درک گذشته خود و بلانش، تا استانه جنون پیش می رود.می خواهد حقیقت در باره خود و بلانش را بداند. نیمه زندگی آمیزه داستان نویسی طنزآمیز، حرص درآور و افسانه پردازی است. دو قهرمان داستان، نورا و بلانش، نمادهای کوچک شده دو جهان اند که دوشادوش هم حضور دارند. نقد نویسان رمان نیمه زندگی را کتابی اصیل، جادویی، و سرزنده قلمداد می کنند. اثری تکان دهنده در باره کشف هویت و ارتباط . ترسیم سیمای دو زندگی در جهانی دوپاره شده- جهان کنونی ما- که همچنان درحسرت یکپارچگی می سوزد. با ما به نشانی farda@radiofarda.com تماس بگیرید.