لینک‌های قابلیت دسترسی

خبر فوری
پنجشنبه ۹ فروردین ۱۴۰۳ تهران ۱۲:۵۰

در قلمرو ادب


(rm) صدا | [ 10:30 mins ]
مصاحبه با فرخنده حاجی زاده نویسنده دو کتاب درباره قتل های زنجیره ای در ایران؛ «من، منصور و آلبرایت» و «تقدیم به کسی که قاتلم نبود» و شرحی از رمان « آخرین یهودی» به قلم یورام کانیوک از نشر گروو از جمله بخش های برنامه این هفته «در قلمرو ادب» را تشکیل می دهند. امیر آرمین (رادیو فردا): رمان «من، منصور و آلبرایت» به قلم فرخنده حاجی زاده توسط نشر خاوران در پاریس منتشر شد. به این رمان در ایران اجازه چاپ داده نشده بود. در رمان به شرح ماجرای قتلهای زنجیره ای و به گفته نویسنده، «قتلهای استخاره ای» پرداخته شده که دو تن از قربایان آن قتلها برادر و برادر زاده نویسنده – حمید حاجی زاده و پسر کوچکش کارون بوده اند که در سال 1377 با 38 ضربه چاقو از پای درآمده اند. از خانم حاجی زاده رمان های دیگری نیز پیشتر در ایران منتشر شده و مجموعه داستانهایی که بی ارتباط با رمان منتشر شده در پاریس نیست از جمله « تقدیم به کسی که قاتلم نبود». مصاحبه ما با نویسنده درباره همین کتاب آغاز می شود. فرخنده حاجی زاده: آن کتاب در یک فضایی شکل می گیرد که فضایی بعد از قتل های زنجیره ای است و مرگ نویسنده ها و درواقع یک طور دعوت به کار است برای نویسنده ای که به دفتر شخصی به نام سرهنگ دعوت می شود. طبیعتا لحظه هایی که بین این رفتن و ماندن می گذرد، حوادث مختلفی از ذهن من به عنوان نویسنده این قصه گذر می کند و برای پذیرش این پیشنهاد با یکی از دوستان وکیل؛ ناصر زرافشان تماس می گیریم و سرانجام تصمیم می گیرم که بروم به این ملاقات. کاری هم که از من می خواهد نوشتن یک سناریوی تلویزیونی با دستمزد بسیار بالا است و آنجا است که من مدام در این فکر هستم که کشته خواهم شد. ا . آ: رمان «من، منصور و آلبرایت» هم می تواند دنباله همین داستان باشد؟ فرخنده حاجی زاده: نه تنها دنباله آن است، بلکه به شکلی کاملا واقعی تر و ملموس تر این ماجرا است و تمام مضمون قصه صرفا قتل های زنجیره ای و به طور تلویحی «قتل های استخاره ای» در آن اشاره می شود. من ترجیح می دادم و انتظار داشتم کتاب در ایران چاپ شود، چون در رمان هیچ چیز غیرواقعی وجود ندارد، ولی طبعا برای عده ای این حقایق خوشایند نبوده که سرانجام کتاب سر از پاریس درآورد. ا . آ: منظور از «قتل های استخاره ای» چیست؟ فرخنده حاجی زاده: قتل های استخاره ای قتل هایی است که چند سال قبل در کرمان اتفاق افتاد. محور اصلی کتاب قتل های زنجیره ای خصوصا حمید حاجی زاده است، ولی به طور تلویحی به قتل های استخاره ای اشاره شده. فرخنده حاجی زاده در سال 2003 جایزه جهانی آزادی انتشار را به خاطر دفاع از حقوق بشر در آثارش دریافت کرد. آثار او شامل: «خاله سرگردان چشمها» (رمان کوتاه)، «خلاف دموکراسی» ( مجموعه داستان)، «از چشمهای شما می ترسم» (رمان بلند)، «گزارش قصه سینه سهراب یک» ، «گزارش قصه دو»، «زن عجم خوبه یا تی ان تی؟»، «تقدیم به کسی که قاتلم نبود» ( مجموعه داستان)، «کتاب شناسی اساطیر و ادیان» ( تحقیق)، «باز اندیشی یک» ( مجموعه نقد ادبی )، «طلعت منم» ( مجموعه شعر) رمان « آخرین یهودی» به قلم یورام کانیوک از نشر گروو با استقبال خوانندگان آمریکایی رو برو شده است. شرحی از رمان آخرین یهودی را از مریم احمدی می شنویم: مریم احمدی (رادیو فردا): اوبادیا هنکین معلم در تل آویو در دهه 1950 در سوک از دست دادن پسرش در جنگ سال 1948 اعراب- اسرائیل است. کمیته محلی پدرومادرهای فرزند از دست داده را ایجاد می کند که دولتمردان هم مدام میزبان کمیته اند. همسر وی اما از کمیته و خود اوبادیا نفرت دارد و می گویدچرا از پسرش یک اسطوره ملی ساخته است. تا اینکه اوبادیا یک روز به بوآس شنیرسون بر می خورد که می گوید با پسر وی در جنگ در یک واحد خدمت می کرده و از پسر او شعری دارد که می گوید مناحیم پیش از کشته شدن در جنگ سروده بود. این شعر ایمان اوبادیا را به پسرش، کشورش، و حتا خودش تقویت می کند. در حالی که اصل داستان دروغ است و رمان هم برپایه همین دروغ بنا شده است. بوآس که سرشکسته شده که چرا مانند سایر همسنگریهایش در جنگ 1948 شهید نشده واز محفل قهرمانان ملی جدا مانده برای خودش سوداگری ای راه انداخته است.برای همه پدرومادرانی که فرزندانشان را در جنگ از دست داده اند و جویای اثری و خاطره ای هستند شعر و نامه قلابی می سازد به نام آنها . با گذشت یک دهه این کار برای او به سودائی تبدیل می گردد.شرکت یادآوران را با خاطره همه شهیدان جنگ برپا می سازد. بوآس فرزند ابنزر است که خودرا آخرین یهودی می داند. ابنزر شنیرسون تابوت ساز آشویتس فکر می کند آخرین یهودی زنده مانده در جهان است چون به چشم خویش کشتار یهودیان در اتاق های گاز را می بیند.حالا که جنگ تمام شده همه یادها و خاطره هارا از دست داده اما به نحو اسرار آمیزی همه جزء جزء های فرهنگ یهود از نظریه نسبیت انیشتاین و نظریه روانکاوی فروید تا داستانهای توراتی و کشتارهای یهودیان در این یا آن کشورهای اروپایی تا سرگذشت خانواده هایی را که او هرگز نمی شناخته از بر دارد. رمان برداشتی حماسی از هویت یهود است در حالی که از همان آغاز این حماسه شکست خورده چرا که برپایه دروغ بنا شده است. نهادینه کردن یادها و خاطره های شخصی ست، امری که در اسرائیل که دقیقه های سکوت در سطح ملی و کمیته هایی از نوع کمیته اوبادیا با استقبال رو به رو می شود. و دست آخر طنز گزنده نویسنده در پایان رمان اوینکه ارتش اسرائیل از همه سربازان می خواهد شعری بسرایند و در پرونده شان بماند تا اگر کشته شدند، مورد استفاده قرار بگیرد. با ما به نشانی farda@radiofarda.com تماس بگیرید.
XS
SM
MD
LG