بررسي اثرات محدود کردن ورود دانشجويان خارجي به آمريکا

پس از حمله هاي تروريستي يازدهم سپتامبر مقررات دريافت ويزاي ورود به آمريکا به طور چشمگيري ورود دانشجو و نيروي کار متخصص به آمريکا را نيز با مشکل مواجه کرده است. در سال 2004 بيش از چهار دانشمند و پژوهشگر بيانيه اي را در اعتراض به سياست هاي جرج بوش امضا کردند. ميزان کاهش تعداد دانشجويان خارجي بعد از 11 سپتامبر در مجموع دو درصد بوده، اما در بعضي موسسات علمي اين کاهش تا 20 درصد مي رسد. دکتر جوزف ني، رئيس دانشکده کندي در دانشگاه هاروارد در مصاحبه با راديوفردا مي گويد: اقتصاد آمريکا قويتر از آن است که اين ارقام تاثير مهم کوتاه مدتي بر آن بگذارد، اما از سويي ديگر آموزش دانشجويان خارجي خود يک صنعت 13 ميليارد دلاري است و از اين جهت مشکل بزرگي براي دانشگاه ها است. دکتر پيتر آگر، برنده جايزه نوبل سال 2003 در مصاحبه با رادیوفردا مي گويد: اکنون دانشجويان خارجي بيشتر گرايش به اروپا دارند که در مجموع برخورد دوستانه تري با دانشجويان خارجي دارد وی می افزاید تحقيقات علمي در آمريکا نيازمند ورود دائمي مغزها است. پانزده نفر از تروريست هاي يازدهم سپتامبر شهروند عربستان سعودي بودند، اما اکنون جوانان از ايران و سوريه بيش از همه در ورود به آمريکا با مانع روبرو مي شوند. دکتر جوزف ني مي گويد: مسلما منطق درستي پشت اين سياست نيست، اين درواقع ناشي از حس عدم امنيت مسئولان کنسولگري هاي آمريکا است که مي دانند که اگر سخت گيري کنند خطري آنها را تهديد نمي کند، اما اگر در حتي يک مورد اشتباه کنند شغل آنها در مخاطره قرار مي گيرد. کساني که پس از حمله هاي تروريستي يازدهم سپتامبر، براي دريافت ويزاي ورود به ايالات متحده آمريکا اقدام کرده اند، با انتظار طولاني دريافت ويزا که گاه به يک سال مي انجامد، به خوبي آشنا هستند، اما اين مساله تنها گريبانگير توريست ها نيست، بلکه بطور چشمگيري، ورود دانشجو و نيروي کار متخصص به آمريکا را نيز با مشکل روبرو کرده است. در سال 2004، بيش از چهار هزار دانشمند و پژوهشگر از جمله برندگان جايزه نوبل بيانه اي را در اعتراض به سياست هاي جرج بوش امضا کردند. به گفته کارشناسان، مساله محدود کردن ورود پژوهشگران و دانشجويان خارجي به آمريکا، هم از نظر اقتصادي براي صنعت 13 ميليارد دلاري اين کشور مضر است و هم به روند تحقيقات علمي در آمريکا لطمه وارد مي کند. فاطمه امان در گزارش ويژه اي در اين رابطه، با دو کارشناس گفتگو کرده است: دکتر پيتر آگر، برنده جايزه نوبل سال 2003 و از معترضان به سياست هاي جرج بوش و دکتر جوزف ني، رئيس دانشکده کندي در دانشگاه هاروارد. فاطمه امان (راديوفردا): ميزان کاهش تعداد دانشجويان خارجي بعد از يازدهم سپتامبر در آمريکا در مجموع دو درصد بوده که چندان زياد به نظر نمي رسد، اما در بعضي موسسه هاي علمي اين کاهش تا 20 درصد مي رسد که رقمي چشمگير است. اما اين مساله چه اثري بر اقتصاد آمريکا دارد؟ اين پرسش را با دکتر جوزف ني Harvard University Dean of the Kennedy School Joseph S. Nye، رئيس دانشکده کندي در دانشگاه هاروارد مطرح کرده ايم که چندي پيش مقاله اي در همين زمينه در روزنامه اينترنشنال هرالد تريبيون به چاپ رساند. جوزف ني: البته اقتصاد آمريکا قوي تر از آن است که اين رقم تاثير مهم کوتاه مدتي بر آن بگذارد. اما از سوي ديگر آموزش دانشجويان خارجي خود يک صنعت 13 ميليارد دلاريست و از اين جهت مشکل بزرگي براي دانشگاه هاست. بسياري از دانشجويان خارجي، در آمريکا مي مانند و نقش مهمي در اقتصاد آمريکا بازي مي کنند و کمبود اين نيرو ضرر مهمي بر اقتصاد آمريکا است. ف.ا: از دکتر پيتر آگر Peter Agre، برنده جايزه شيمي نوبل 2003 مي پرسيم که جزو اعتراض کنندگان به سياست هاي جرج بوش رئيس جمهوري آمريکا در مورد اثر کاهش ورود مغزها به آمريکا بر تحقيقات علمي در اين کشور بود. آقاي آگر مي گويد سالهاست که دانشجويان خارجي براي تحصيل به آمريکا مي آيند و بي ترديد يکي از دلايل بارز جذب مغزها و موفقيت چشمگير علوم در آمريکا، بودجه عظيم تحقيقات علمي در اين کشور است. اما به گفته آقاي آگره، وضع از زمان روي کار آمدن جرج بوش فرق کرده است. پيتر آگر: اکنون امکان ورود دانشجويان خارجي به آمريکا بسيار محدود شده است. دانشجويان خارجي، بيشتر گرايش به رفتن به اروپا دارند که در مجموع برخورد دوستانه تري با دانشجويان خارجي دارد. اين مساله آسيب زيادي به روند تحقيقات علمي در آمريکا مي زند. تحقيقات علمي در آمريکا نيازمند ورود دائمي مغزها به اين کشور است. چرا که آمريکا يي ها بطور فزاينده اي به علم و تحقيق بي علاقه شده اند. بسياري از رهبران و سياست پردازان ما اساسا از علم و تحقيق، درکي در حد يک کودک دارند. من بسيار نگرانم. ببينيد کوفي انان، دبير کل سازمان ملل متحد به عنوان يک دانشجو به آمريکا آمد و الياس زرهوني، رئيس موسسه ملي بهداشت آمريکا زمان ورود به آمريکا يک دانشجوي ساده بود. با قانون هاي امروزي، نه کوفي عنان و نه الياس زرهوني قادر به اخذ ويزاي دانشجويي نمي بودند. ف.ا: 15 نفر از تروريستهاي 11 سپتامبر شهروند عربستان سعودي بودند، اما اکنون جوانان از ايران و سوريه بيش از همه در ورود به آمريکا با مانع روبرو مي شوند. منطق اين سياست کجاست؟ اين سوال را با دکتر جوزف نِي رئيس مدرسه کندي در دانشگاه هاروارد در ميان مي گذاريم: جوزف ني: مسلما منطق درستي پشت اين سياست نيست. اين در واقع ناشي از حس عدم امنيت در بعد شخصي است. مسئولان کنسولگري هاي آمريکا، مسئول تصميم گيري هستند و مي دانند که اگر سخت گيري کنند، خطري آنها را تهديد نمي کند. اما اگر حتي يک مورد اشتباه کنند، شغل آنها در مخاطره قرار مي گيرد. آنها موتور اصلي اين سياست محدود کننده هستند. يکي از کشورهايي که بشدت ضربه خورده، چين است که اساسا هيچ نقشي در حملات يازدهم سپتامبر نداشته است. ف.ا: بر پايه تجربه، آيا محدود کردن ورود دانشجويان خارجي به آمريکا، در درازمدت اثر منفي بر روند گسترش دمکراسي در جهان در حال توسعه نخواهد داشت؟ جوزف ني از دانشگاه هاروارد: جوزف ني: بدون ترديد بهترين کار، افزايش تبادل دانشجوست. من در مقاله اي در اينترنشنال هرالد تريبيون اخيرا به مورد تجربه شوروي در زمان جنگ سرد اشاره کردم. بسياري از نيروهاي اصلي باز شدن فضاي سياسي در شوروي دهه 1980، دانشجوياني بودند که در چارچوب تبادل فرهنگي مثلا به آمريکا آمده بودند و دمکراسي را از نزديک تجربه کرده بودند. ف.ا.: اشاره دکتر جوزف ني به مورد الکساندر ياکوف لِف است دانشجويي که در دهه 1950 ميلادي در ارتباط با برنامه تبادل دانشجو از روسيه به آمريکا اعزام شد. سالها بعد اقاي ياکوف لف، يکي از اعضاي عاليرتبه کا گ ب، سرويس پليس مخفي اتحاد شوروي سابق بود که در کنار جنبش اصلاحات ميخائيل گورباچف قرار گرفت. اما دکتر پيتر آگر برنده جايزه نوبل شيمي سال 2003 هم از اهميت تائيري مي گويد که بازگشت بخشي از خارجي هاي تحصيل کرده در آمريکا در کشور خود مي گذارند: پيتر آگر: بسياري از جوانان ژاپني بعد از تحصيل در آمريکا، به مناصب مهمي در ژاپن دست يافتند و اکنون علم در ژاپن به اوج شکوفايي خود رسيده است. حتي در چين که فرصت ها براي دانشمندان بسيار محدود تر است، ما اکنون شاهد بازگشت موفقيت آميز بسياري از دانشمندان چيني به کشور خود هستيم که مسلما اثر مهمي در پيشرفت فني و علمي اين کشور خواهد داشت. ايران هم مغزهاي زيادي به آمريکا فرستاده و من بسياري از آنها را مي شناسم. بسيار متاسفم که در آمريکا اکنون فضايي ايجاد شده که امکان اينگونه مبادلات فرهنگي کم شده است. ف.ا.: آقاي آگر من جوان ايراني برنده مدال المپياد فيزيک را مي شناسم و داراي پذيرش از موسسه تکنولوژي ماساچوست ام آي تي. همين جوان موفق به اخذ ويزاي تحصيلي آمريکا نشد. در اين زمينه چه فکر مي کنيد؟ پيتر آگر: آيا عجيب نيست که ما آمريکايي ها نتوانيم ميان مليت ها تفاوت قائل شويم؟ ايراني ها ملتي کاملا متفاوت از عربستان سعودي هستند. با اينحال بعد از حمله 15 جوان سعودي به آمريکا، ما ورود ايراني ها را محدود مي کنيم. من مطمئن هستم که اين جوان با استعداد که شما به او اشاره کرديد، به آلمان، فرانسه يا کانادا رفته و در آنجا به پيشرفت هاي علمي بسياري دست يافته است. من بسيار بسيار متاسفم. اما متعجب نيستم. از اينگونه موارد بسيار خواهيم داشت. ف.ا: جوان ايراني که در گفتگو با دکتر پيتر آگر برنده جايزه نوبل به او اشاره کرديم، سينا ولدخان است که هم اکنون همانگونه که دکتر آگر اشاره کرد، در کانادا به دستاوردهاي علمي فراواني دست يافته است.