(rm) صدا | [ 9:11 mins ]
در حالیکه مذاکرات اتمی و همچنین مذاکره بر سر همکاری های اقتصادی و بازرگانی میان اتحادیه اروپا و ایران شروع شده است، بعضی از کارشناسان خواستار حضور آمریکا در این مذاکرات شدند ولی سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی حضور آمریکا را غیرلازم دانست. موضوع این مذاکرات در هر حال متقاعد کردن جمهوری اسلامی به رها کردن غنی سازی اورانیوم است که هم می تواند در چرخه سوخت اتمی به کار رود هم در ساختن بمب اتمی. دکتر اکبر اعتماد رئيس پيشين سازمان انرژي اتمي ايران در مصاحبه با رادیوفردا مي گويد: از ابتدا نظرش بر اين بوده که اگر کشوري برنامه نيروگاه هسته اي و توليد انرژي هسته اي دارد، بايد از نظر سوخت هسته اي هم خودکفا شود. وی پیشنهاد می کند این تکنولوژی از سوی آمریکا برای ایران تامین شود، و می افزاید نگرانی آمریکا از وجود تکنولوژی بمب در ایران بجاست. اما متیو بان مشاور رئیس جمهوری سابق آمریکا می گوید تامین سوخت اتمی ایران می تواند زیر نظر یک سازمان بین المللی از سوی چند کشور تضمین شود. هنري سوکولسکي مدير عامل مرکز آموزش سياستگذاري منع گسترش تسليحات هسته اي در مصاحبه با رادیوفردا مي گويد: مذاکره مستقيم آمريکا با ايران تنها به شيوه رفتار حکومت ايران ارتباط دارد. جان ولفستال قائم مقام برنامه منع گسترش تسليحات هسته اي در بنياد کارنگي در واشنگتن مي گويد: آمريکا بايد در مذاکرات ميان اروپا و ايران در مورد برنامه هسته اين کشور شرکت داشته باشد. تارا عاطفي (راديو فردا): هر روز که مي گذرد برنامه هسته اي ايران در زمينه هاي سياسي و فني ابعاد گسترده تري پيدا مي کند.
مهديه جاويد (راديو فردا): در حالي که بازرسان سازمان بين المللي انرژي اتمي از فضاي تاسيسات نظامي پارچين که گمان مي رود در آن در جهت توليد بمب اتمي فعاليت مي شود، نمونه برداري کردند، جمهوري اسلامي مي گويد نتيجه بازرسي نشان خواهد داد که برنامه هست اي ايران صلح آميز است.
هفته گذشته مذاکرات ميان ايران و سه کشور اروپايي آلمان، بريتانيا و فرانسه هم در مورد همين برنامه هسته اي و نيز مناسبات تجاري و بازرگاني ميان اتحاديه اروپا و ايران ادامه يافت. اسرائيل در جريان اين مذاکرات براي اولين بار اعلام کرد که به آن خوشبين نيست. آمريکايي ها نيز که در تلاش ارجاع پرونده هسته اي ايران به شوراي امنيت سازمان ملل بوده، در انتظار نتيجه چندان چشمگيري از اين مذاکرات نيستند.
در اين ميان برخي از کارشناسان مي گويند: آمريکا بايد در اين مذاکرات حضور داشته باشد و بعضي ديگر از کارشناسان آمريکايي مي گويند: براي مذاکره با جمهوري اسلامي بايد ابتدا اقدام هايي بکند که دست برداشتن از قصد نابودي اسرائيل به حمايت از تروريسم جزو آن است. در اين ميان حميدرضا آصفي سخنگوي وزارت امور خارجه جمهوري اسلامي گفت: نيازي به حضور آمريکا در مذاکرات ميان ايران و اتحاديه اروپا احساس نمي کند.
با اين حال به رغم اين مساله که در مذاکرات اتحاديه اروپا مسائل سياسي از جمله نقض حقوق بشر در ايران هم مطرح است و اتحاديه اروپا اين مسائل را پيش شرط موفقيت مذاکرات اعلام کرده، يک کارشناس آمريکايي مي گويد: بدون حضور فعال آمريکا اين مذاکرات به جايي نخواهد رسيد. در اين مورد راديو فردا گفتگويي دارد با دکتر اکبر اعتماد رئيس پيشين سازمان انرژي اتمي ايران که نيروگاه اتمي بوشهر و اصولا برنامه هسته اي ايران در زمان رياست او پيريزي شد، متيو بان مشاور بيل کلينتن رئيس جمهوري پيشين آمريکا در امور تسليحات هسته اي، هنري سوکفسکي مدير عامل مرکز سياست هاي منع گسترش تسليحات هسته اي و جان ولفستال قائم سياست منع گسترش تسليحات هسته اي در موسسه کارنگي .
فاطمه امان (راديو فردا): دکتر اکبر اعتماد رئيس پيشين سازمان انرژي اتمي ايران مي گويد: از ابتدا نظرش بر اين بوده که اگر کشوري برنامه نيروگاه هسته اي و توليد انرژي هسته اي دارد، بايد از نظر سوخت هسته اي هم خودکفا شود.
اکبر اعتماد (رئیس سابق سازمان انرژی اتمی ایران): من فکر مي کنم کشوري مانند ايران بايد پي اين مي رفت که تکنولوژي چرخه سوخت را به دست بياورد و سوختش را خودش تامين کند، البته در آن زمان چون اول کار بود ما هنوز اين توانايي را نداشتيم، ولي با زمينه هايي که فراهم کرده بوديم و و گروه هايي که داشتيم تشکيل مي داديم، تحقيقاتي که مي کرديم، يواش يواش زمينه در سطح آزمايشگاهي داشت آماده مي شد که امروز البته به نتيجه رسيده و به جايي رساندنش. بنابراين شکي نيست که ايران بايد پي خودکفايي در زمينه سوخت برود، وگرنه هر روز گرفتار سياست هاي روز کشورهاي دارنده تکنولوژي هسته اي قرار مي گيرد.
ف.ا.: چندي پيش در مصاحبه با دکتر متيو بان، مشاور بيل کلينتن رئيس جمهوري پيشين آمريکا در امور تسليحات هسته اي از او پرسيديم اگر ايران و کشورهاي با برنامه هسته اي قرار باشد سوخت نيروگاه هاي هسته اي خود را از غرب وارد کند چه تضميني وجود دارد که مناسبات سياسي ميان کشورها بر تامين سوخت هسته اي اثر نگذارد؟
دکتر متيو بان (مشاور رئیس جمهوری سابق آمریکا): بايد ارسال سوخت هسته اي را تضمين کرد. بسياري از کشورها که به سوخت هسته اي وابسته اند، سوخت فسيلي هم ندارند، ولي خوشبختانه ايران منابع نفتي هم دارد، اما مي توان تامين سوخت هسته اي ايران را از چند کشور مختلف و با همکاري سازمان هاي بين المللي تضمين کرد.
ف.ا.: دکتر اکبر اعتماد رئيس پيشين سازمان انرژي اتمي ايران مي گويد: بايد تکنولوژي سوخت هسته اي در يک واحد بين المللي بي طرف متمرکز شود. واحدي که تضمين تامين سوخت هسته اي همه کشورها را تقبل مي کند.
اکبر اعتماد: احتمالا يک دادگاه بين المللي هم بايد باشد که اگر آن منبع نتوانست سوخت تامين کند يا نخواست بدهد به هر دليلي استنکاف کرد، يک دادگاه بين المللي بايد راي دهد و نتيجه را روشن کند. در آن صورت فقط مي تواند يک کشوري اطمينان داشته باشد که بازيچه دست سياست کشورهاي مقتدر نخواهد بود. ما خيلي فاصله داريم از آن. کشورهايي که تکنولوژي دارند حاضر نيستند به آن مسير بروند. براي اين که اين تکنولوژي يک چيزي دست خودشان است و مي خواهند از آن استفاده کنند.
ف. ا.: دکتر اکبر اعتماد مي گويد: ضرر محروم کردن ايران از تکنولوژي هسته اي صلح آميز به ويژه آنگاه که به ايمني صنايع هسته اي مربوط مي شود، تنها به مردم ايران مي رسد و نه حاکمان ايران. از اين روز از نظر دکتر اکبر اعتماد و البته از نظر تعدادي از کارشناسان آمريکايي آمريکا بايد در زمينه برنامه هسته اي ايران وارد مذاکرات مستقيم با ايران شود.
اکبر اعتماد: راه آمريکا اين است که اگر مي خواهد مطمئن شود که ايران چه کار مي کند، خودش بيايد تکنولوژي دهد. هم از لحاظ ايمني گرفتاري نخواهند داشت ايراني ها و جهان، هم اين که آمريکا وقتي خودش اين کار را مي کند، دست اندرکار است و مي بينيد که در ايران چه مي گذرد. اين روشي بود که آمريکا مي توانست از ابتدا بگيرد و درواقع يک مقداري غير مستقيم کنترل داشته باشد روي نيات ايراني ها در برنامه هايش اتميشان که نکردند. حالا اين که نکردند، هيچ، آلمان را فشار آوردند که تجهيزات نيروگاه بوشهر را که ايراني ها پولش را داده اند و براي ايران است در آلمان توقيف کرده و نگاه داشته و 25 سال است آن تجهيزات در آلمان مانده و اگر آنها رفته بود ايران الان دو نيروگاه با تکنولوژي آلماني ساخته مي شد. به طور کلي اگر بخواهم بگويم در روش غربي ها نسبت به اين داستان آنقدر تضاد و تشتط مي بينيم که نمي دانم اينها چطور مي خواهند با مساله ايران روبرو شوند.
ف.ا.: اما البته برخي از کارشناسان هسته اي ديگر از جمله هنري سوکولسکي مدير عامل مرکز آموزش سياستگذاري منع گسترش تسليحات هسته اي مي گويد: مذاکره مستقيم آمريکا با ايران تنها به شيوه رفتار حکومت ايران ارتباط دارد.
هنري سوکولسکي (موسسه آموزش منع گسترش تسلیحات اتمی، واشنگتن): ايران مي داند که چگونه مي تواند براي ايجاد صلح در منطقه و مبارزه با تروريسم پا پيش بگذارد. طرح اين مساله که آمريکا بايد پيش قدم چنين مذاکراتي باشد ناشي از اين گمان است که گويا ما کنون تلاشي از اين جهت نکرده ايم. اگر حکومت ايران خواهان گفتگو با آمريکا است، مي داند که ابتدا بايد يک رشته اقدام ها را انجام دهد که زمين ساز چنين گفتگوهايي باشد و به خوبي هم مي داند که چه بايد بکند. دولت ايران بايد پيش از هر چيز راه ميانه روي را در پيش بگيرد و افراطي گري را کنار گذارد.
ف.ا.: و جان ولفستال قائم مقام برنامه منع گسترش تسليحات هسته اي در بنياد کارنگي در واشنگتن مي گويد: آمريکا بايد در مذاکرات ميان اروپا و ايران در مورد برنامه هسته اين کشور شرکت داشته باشد.
جان ولفستال (بنیاد کارنگی، واشنگتن): من بسيار نگرانم که عناصري در داخل دولت بوش که مخالف هرگونه توافقي با ايران هستند، راهبردي را در پيش گرفته باشند که با بي اعتنايي يا شرکت نکردن در توافق اصلي ميان اروپايي ها و ايران اين توافق را بي اثر کنند. هم ايران و هم اروپايي ها مي دانند که اگر ايران و اروپا بخواهند با هم تجارت فعال داشته باشند، ايالات متحده آمريکا بايد در اين روند شرکت کند. من نگرانم که بدون شرکت فعال آمريکا ايران و اروپا به موافقت نامه اصلي نرسند. به ويژه اين مساله از اين جهت نگران کننده است که ايالات متحده آمريکا در صورت شکست مذاکرات ميان ايران و اتحاديه اروپا هيچ استراتژي موثري براي پايان دادن به جاه طلبي هسته اي ايران ندارد.
ف . ا : اما دکتر اکبر اعتماد رئيس پيشين سازمان انرژي اتمي ايران توانايي ايران را در زمينه توليد بمب اتمي در چه حدي مي بيند؟
اکبر اعتماد: از لحاظ فني ايراني ها الان تقريبا در تمام زمينه هاي چرخه سوخت بسيار پيشرفت کرده اند، جزئيات آن را من تقريبا مي دانم و اگر فرصت داشته باشند مي توانند چرخه سوخت را تبديل کنند و بسازند.
ف. ا.: پس نگراني غرب از اين بابت به جا است.
اکبر اعتماد: به جاست، يعني توانايي در ايران به وجود آمده.
