(rm) صدا | [ 3:20 mins ]
در پي افزايش پيوند هاي اقتصادي ميان کشور هاي خاور ميانه و قطب هاي عمده مالي و بازرگاني جهان، تکنوکراتهاي جمهوري اسلامي از خطر منزوي شدن هرچه بيشتر ايران سخن ميگويند. در حالیکه کشورهای خاورمیانه به سازمان تجارت جهانی میپیوندند و قرادادهای همکاریهای تجاری با اروپا و آمریکا امضا میکنند، دکتر اسفنديار اميدبخش، سرپرست دفتر نمايندگي تام الاختيار تجاري ايران، گسترش حضور آمريکا و اتحاديه اروپا را در خليج فارس و نيز کل خاورميانه و افغانستان، تهديدي عليه منافع ايران دانست. براي خروج از بن بست، نماينده تامالاختيار تجاري ايران خواستار الحاق منطقه آزاد قشم به سازمان جهاني تجارت است. فريدون خاوند (راديو فردا): منطقه خاورميانه که، زير سلطه نفت، سال ها از همگرايي اقتصادي بين المللي برکنار مانده بود، روابط خود را با سازمانهاي جهاني و قدرتهاي بزرگ مالي و بازرگاني بيش از پيش گسترش ميدهد.
در ميان شش کشور شوراي همکاري خليج فارس، تنها عربستان سعودي هنوز به عضويت سازمان جهاني تجارت در نيآمده، اما درخواست الحاق آن به اين سازمان هم اکنون تحت بررسي است و پذيرفته شدن آن نيز، در آينده نه چندان دور، محتمل به نظر ميرسد. بسياري ديگر از کشور هاي خاورميانه نيز يا به سازمان جهاني تجارت پيوسته اند و يا تقاضايشان مورد بررسي است، از عراق گرفته تا يمن.
از سوي ديگر امضاي قرارداد هاي همکاري و بازرگاني ميان آمريکا با کشورهاي خاورميانه رو به افزايش گذاشته و نيز زير بناي نهادي- حقوقي تازهاي براي تحکيم حضور اقتصادي آمريکا در خليج فارس، در حال شکلگيري است. اتحاديه اروپا نيز با شماري از کشور هاي منطقه از جمله اسراييل، اردن، فلسطين، مصر و لبنان قرار داد هاي همکاري امضا کرده و با شوراي همکاري خليج فارس نيز، در همين زمينه مذاکره ميکند.
در رابطه با پيدايش و گسترش اين شبکه بزرگ همگرايي، ايران به عنوان يک کشور بزرگ خاورميانه در چه موقعيتي است؟ در سومين همايش توسعه اقتصادي قشم، که دو روز پيش برگزار شد، دکتر اسفنديار اميدبخش، سرپرست دفتر نمايندگي تام الاختيار تجاري ايران، گسترش حضور آمريکا و اتحاديه اروپا را در خليج فارس و نيز کل خاورميانه و افغانستان، تهديدي عليه منافع ايران دانست. راه چاره چيست؟ در روابط ميان تهران و واشنگتن هنوز از تحول خبري نيست، راه ورود ايران به سازمان جهاني تجارت همچنان بسته مانده و امضاي قرار داد همکاري و بازرگاني ميان ايران و اتحاديه اروپا هم با موانع جدي روبرو است.
براي خروج از بن بست، نماينده تامالاختيار تجاري ايران خواستار الحاق منطقه آزاد قشم به سازمان جهاني تجارت است. اين راه حل، از لحاظ حقوقي، امکان پذير است و در حال حاضر اين سازمان علاوه بر کشور ها، چند قلمروي گمرکي را نيز در بر ميگيرد از جمله هنگ کنگ و تايوان. آيا واشنگتن که با بررسي تقاضاي عضويت ايران در سازمان جهاني تجارت مخالفت ميکند، حاضر خواهد شد به عضويت منطقه قشم - به عنوان يک قلمروي گمرکي - در اين سازمان چراغ سبز نشان دهد؟