نگاهی به روز جهانی زن در ایران و تاریخچه این روز

هشتم مارس روز جهانی زن است. بسیاری از کشورها و سازمان ملل متحد روز جهانی زن را تعطیل عمومی اعلام می کنند. در ایران گرچه این روز را حکومت به رسمیت نمی شناسد و به روز زن رنگ و محتوای ایدئولوژی حکومتی می دهد و به روز تولد فاطمه دختر پیغمبر اسلام تبدیل کرده است، نهادهای غیردولتی و تشکلهای پراکنده زنان با برگزاری گردهمایی هایی به این مناسبت و برای گرامیداشت روز جهانی زن اقدام می کنند. رادیو فردا ضمن مرور تاریخچه این روز به برخی از نشست ها و کنفرانس هایی که در ایران به این مناسبت برگزار می شود، اشاره می کند. بهمن باستانی (رادیو فردا): امروز هشتم مارس، 18 اسفند، برابر است با روز جهانی زن. هر سال در این روز مسائل زنان در جهان مورد توجه و بررسی قرار می گیرد. سازمان جهانی علیه شکنجه در گزارش جدیدی که به مناسبت روز جهانی زن منتشر کرده نسبت به خشونتهای فزاینده علیه زنان ابراز نگرانی کرده است. از یک هفته پیش در برخی شهرهای ایران، تشکلها زنان و فعالان حقوق زن، با برگزاری مراسم و سخنرانیهایی به استقبال روز جهانی زن رفته اند. همایش دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران، همایش زن در قانون اساسی در دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران، همایش حقوق زنان در دانشگاه چمران اهواز و برگزاری کارگاههای آموزشی درباره بهداشت جنسی، انواع خشونت علیه زنان، حقوق زنان و روزنامه نگاری کاربردی توسط زنان شهرستان عیوض، از مراسم و اقداماتی بوده است که در استقبال از روز جهانی زن در ایران برگزار شده است. امروز هم قرار است مراسم دیگری به این مناسبت برگزار شود، از جمله در دانشگاه اصفهان و در انجمن زنان پارس در شیراز. مرکز کارورزی سازمانهای غیردولتی زنان هم کارگاه آموزشی 5 روزه ای با عنوان آموزشهای جنسیتی به سازمانهای غیردولتی زنان در استان فارس برگزار می کنند. اما تعیین روزی با عنوان روز زن در جهان قدمتی حدودا یکصد ساله دارد. نخستین بار حزب سوسیالیست آمریکا در سال 1909 یعنی 96 سال پیش، روز 28 فوریه را روز زن اعلام کرد. یک سال بعد انترناسیونال سوسیالیست که نهادی است جهانی، ا حزاب سوسیالیست جهان در گردهمایی در کپنهاگ انمارک، اگرچه روز مشخصی را به عنوان روز جهانی زن تعیین نکرد، اما با اشاره به این روز از دستاوردهای زنان در کشورهای گوناگون تقدیر کرد. یک سال دیگر گذشت تا در 19 مارس 1911 در یک حرکت و زمان واحد و هماهنگ بیش از یک میلیون زن و مرد در کشورهای اتریش، دانمارک، آلمان و سوئیس راهپیمایی کردند و خواستار رفع تبعیض از زنان درمشاغل و در مراحل کارآموزی و حق رای برابر برای زنان شدند. شش روز بعد از این راهپیمایی، حادثه ای باعث نزدیک شدن جهش وار تشکلهای زنان و اتحادیه های کارگری به تثبیت روزی واحد به عنوان روز جهانی زن شد. حادثه، مرگ 140 کارگر زن در شرکت نساجی تریانگل در آمریکا بود. ساختمان این شرکت آتش گرفت و زنان کارگر، محبوس در پشت درهای بسته در آتش سوختند. کارفرما درهای خروجی اضطراری را برای پیشگیری از دزدی قفل کرده بود. دو سال بعد، در 1913 که شعله های جنگ اول جهانی هم آغاز می شد، در آخرین یکشنبه فوریه، زنان روس برای نخستین بار روز جهانی زن را برگزار کردند، با راهپیمایی در دفاع از برابری حقوق زنان در جهان و علیه جنگ. در 1917 راهپیمایی زنان در آخرین یکشنبه فوریه با شعار نان و صلح برگزار شد. چهار روز بعد در هفته اول مارس، دربار از حکومت در روسیه حذف شد و دولت موقت روس در هشت مارس 1917 حق رای زنان را رسما پذیرفت. از 1917 تاکنون 8 مارس روز تثبیت شده جهانی زن به شمار رفته و سازمان ملل متحد هم آن را به عنوان روز جهانی زن شناخته است. برنامه امروز یونسکو، نهاد آموزشی، علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد به این مناسبت متمرکز است بر برابری حقوق زن و مرد به عنوان موضوع مرکزی توجه یونسکو، در جهت دادن به فعالیتهای اجتماعی در کشورهای گوناگون که به صورت میزگردی در محل یونسکو در پاریس، برگزار می شود.