مشکل طرح های نیمه تمام در اقتصاد ایران

سازمان مدیریت و برنامه ریزی جمهوری اسلامی از وجود هزاران طرح عمرانی نیمه تمام در ایران سخن می گوید که شمار زیادی از آنها می بایست دستکم پانزده سال پیش به پایان می رسیدند. معاون امور فنی سازمان مدیریت و برنامه ریزی از وجود هشت هزار طرح عمرانی نیمه تمام در سطح ملی سخن گفت. بعضی از منابع کارشناسی ایران، شمار طرح های عمرانی نیمه تمام را بالای پنجاه هزار واحد بر آورد می کنند. بر پایه تازه ترین داده های انتشار یافته از سوی منابع جمهوری اسلامی، در سال گذشته خورشیدی، به رغم افزایش در آمد های نفتی و برداشت های پی در پی از حساب ذخیره ارزی، در تخصیص اعتبار طرح های عمرانی کاهشی چشمگیر به وجود آمده و این خود مشکل طرح های نیمه تمام را بیشتر کرده است. فریدون خاوند (رادیو فردا، پاریس): ایران نیز، همانند دیگر کشور های دارای اقتصاد متمرکز دولتی، با مشکل طرح های عمرانی نیمه تمام روبرو است، طرح هایی که سال ها از برنامه عقب مانده اند و به باری سنگین برای بودجه دولت بدل شده اند. درباره شمار این گونه طرح ها، در سطوح ملی و استانی، داده های مشخصی در دست نیست. در «همایش دستآورد های نظام بانکی کشور»، که دیروز به پایان رسید، معاون امور فنی سازمان مدیریت و برنامه ریزی از وجود هشت هزار طرح عمرانی نیمه تمام در سطح ملی سخن گفت. بعضی از منابع کارشناسی ایران، شمار طرح های عمرانی را که اجرای آنها در موعد مقرر به پایان نرسیده، اعم از ملی و استانی، بالای پنجاه هزار واحد بر آورد میکنند. کلنگ شماری از این طرح ها در پایان دهه 1360 یا اوایل دهه 1370 خورشیدی به زمین زده شده، و حتی بعضی از آنها از سال های نخست انقلاب به یادگار مانده اند. طرح های نیمه تمام مشکل همه اقتصاد های متمرکز دولتی بوده و هست، طرح هايي كه در ذهن ديوانسالاران شكل ميگيرند و سپس، در مراحل اجرايي، به دليل رويارويي با دشواري های مالی، تغيير اولويت ها، و يا موانع زيستمحيطي، گاه برای همیشه رها مي شوند. طرح های نیمه تمام زیان های گوناگونی را بر اقتصاد کشور وارد میآورند : مهم ترین زیان، بر باد رفتن منابع کمیاب است از سوی دیوانسالارانی که چون از جیب دیگران خرج میکنند، به فرجام طرح ها آنگونه که باید و شاید نمی پردازند. از سوی دیگر طرح های نیمه تمام سال های سال هزینه سنگینی را بر بودجه دولت تحمیل میکنند و شماری از آنها هرگز به بازدهی نمی رسند. به علاوه طرحی که پانزده یا بیست سال پس از موعد پیش بینی شده به پایان میرسد، از لحاظ فنی و اقتصادی به روز نیست و گاه بهره برداری عقلایی از آن ناممکن میشود. بر پایه تازه ترین داده های انتشار یافته از سوی منابع جمهوری اسلامی، در سال گذشته خورشیدی، به رغم افزایش در آمد های نفتی و برداشت های پی در پی از حساب ذخیره ارزی، در تخصیص اعتبار طرح های عمرانی کاهشی چشمگیر به وجود آمده و این خود مشکل طرح های نیمه تمام را بیشتر کرده است.