عوامل موثر در تصميم گيري براي كاهش ميزان صادرات گاز ايران به هند از نظر يك كارشناس اقتصادي

روز دوشنبه ایران موافقت کرد که در طول 25 سال پس از سالهای 2009 و 2010 سالیانه پنج میلیون تن گاز مایع به هند بفروشد. قبلا صحبت از این بود که مقدار گاز مایع صادراتی ایران به هند به مراتب بیش از این و سالیانه هفت میلیون تن باشد. اما بنا به مقاله روزنامه فایناشنال تایمز به چاپ به خاطر رقابتهای چین در خریداری گاز مایع ایران، جمهوری اسلامی ایران تصمیم گرفته که به نفع مشتری دیگرش چین، از سهمیه هند بکاهد. اما دکتر فریدون خاوند استاد دانشگاه و تحلیلگر اقتصادی در پاریس، به رادیو فردا می گوید: عوامل دیگری نیز در این میان دخیلند. از جمله این عوامل وی این است که هندیها مایلند منابع تامین انرژی خودشان را متنوع بکنند و بخشی از نیازشان را از ترکمنستان و طریق افغانستان و پاکستان تامین نمایند. مسیری که به علت کمک به افغانستان و تحکیم مواضع آمریکا در ترکمنستان، مورد تایید ایالات متحده است. فریبا مودت (رادیو فردا): روز دوشنبه ایران موافقت کرد که در طول 25 سال پس از سالهای 2009 و 2010 سالیانه پنج میلیون تن گاز مایع به هند بفروشد. قبلا صحبت از این بود که مقدار گاز مایع صادراتی ایران به هند به مراتب بیش از این و سالیانه هفت میلیون تن باشد. اما بنا به مقاله ای امروز در روزنامه فایناشنال تایمز به چاپ رسیده، به خاطر رقابتهای چین در خریداری گاز مایع ایران، جمهوری اسلامی ایران تصمیم گرفته که به نفع مشتری دیگرش چین، از سهمیه هند بکاهد. اما به گفته دکتر فریدون خاوند استاد دانشگاه و تحلیلگر اقتصادی در پاریس، عوامل دیگری نیز در این میان دخیلند. دکتر فریدون خاوند: عوامل دیگری که ممکن است در تصمیم هند موثر افتاده باشند، این است که هندیها مایلند منابع تامین انرژی خودشان را متنوع بکنند. بخصوص در مورد مسائل مربوط به تامین گاز، دو منبع در حال رقابت بودند با هم. یکی گاز ایران از راه پاکستان به هند و دیگر گاز ترکمنستان از راه افغانستان و پاکستان به هند و این گاز ترکمنستان هم تا اندازه زیادی مورد پشتیبانی ایالات متحده آمریکا بود. زیرا آمریکاییها هم برای کمک به افغانستان و هم برای تحکیم مواضعشان در ترکمنستان، اصرار داشتند که این پروژه ارجحیت داده شود به طرح ایران. ولی هندیها در این زمینه از خودشان استقلال رای نشان دادند و از پروژه ایران صرفنظر نکردند، ضمن این که مایلند بخشی از نیازهای مربوط به گاز خودشان را هم از ترکمنستان تامین بکنند، از راه عبور از افغانستان و پاکستان. ف . م: اما در عین حال مساله نوع قراردادی که طرفین خواهان آن هستند نیز مطرح است. هند می خواهد گاز مایع مورد نیاز خود را به بهایی وابسته به نفت برنت خریداری کند، به شرط آن که قیمت بازار هر چه باشد، بهای گاز مایع فروشی ایران، از 31 دلار برای هر بشکه بالاتر نرود. اما ایران می گوید هر مقدار گاز مورد تقاضای هند بیشتر از آن که روز گذشته بر آن توافق شد، باید به قیمت روز خریداری شود. اما این نکته مطرح است که ایران بخش عمده نفت و نه گاز مایع خود را در قراردادهایی که با کمپانیهایی نظیر شل امضا کرده، به قیمت تمام شده بدون توجه به قیمت روز ارزیابی کند. پس تفاوت میان این گونه معامله با کمپانیهایی نظیر شل و دولت هند چیست؟ دکتر فریدون خاوند: این نوع قراردادها در ایران اصولا قرارداد بیع متقابل است که معمولا شرکتهای بزرگ نفتی چندان تمایلی به امضای این قراردادها ندارند و اگر تا به حال هم با ایران از این نوع قراردادها امضا کرده اند، اغلب از سر ناچاری بوده. به احتمال قوی هندیها هم بر سر همین مساله درگیری دارند، چون که قراردادهای بیع متقابل، قراردادهای طولانی نیست. ف . م: اما در هر حال، آنچه مهم است، این است که به گفته مهدی حسینی یکی از مقامهای شرکت ملی نفت، ایران و هند به عنوان دو سوی یک معامله به یکدیگر نیاز دارند و این نیاز دوجانبه در همه حال میان ایران به عنوان صادر کننده و بازارهای جهانی حضور دارد.