تم شهرها برای جشنواره «بیشتر موتزارت» مرکز لینکلن نیویورک

با فرارسیدن تابستان، باردیگر فرصتی است برای علاقمندان موسیقی کلاسیک در نیویورک که در جشنواره «بیشتر موتزارت» Mostly Mozart مجتمع عظیم هنرهای نمایشی مرکز لینکلن نیویورک، شاهد اجراهای زنده مجموعه‌ای از آثار موتزارت و آهنگسازان همعصر او یا متاثر از او باشند، اما چنانکه همکار ما بهنام ناطقی از نیویورک گزارش می‌دهد، مسئولان این جشنواره 39 ساله، تلاش می‌کنند با فکرهای جدید در برنامه‌سازی، طراوت آن را حفظ کنند. بهنام ناطقی (رادیوفردا، نیویورک): برنامه‌سازان مرکز لینکلن نیویورک برای جشنواره «بیشتر موتزارت» تابستان امسال فکر تازه‌ای تراشیده‌اند تا این جشنواره را که بیشتر به اجراهای آثار یک آهنگساز اختصاص دارد، هم از نظر تنوع برنامه‌ها و هم از جنبه آکادمیک، تازگی ببخشند. برنامه امسال تحت عنوان «از راه رسیدن‌ها و عزیمت‌ها: سفر با موتزارت Arrivals and Departures: Traveling with Mozart» طی اجراهائی که به مدت دوماه در تالارهای عظیم مرکز هنری لینکلن توسط ارکستر بیشتر موتزارت و ارکسترها و سولوئیست‌های برجسته جهان اجرا می‌شود، چهره‌ای از موتزارت تصویر می‌کند به عنوان موسقیدان همیشه در سفر، که علیرغم دشواری‌های سفر در قرن هجدهم، بیشتر عمر کوتاه و پربار خود را در کالسکه و در راه شهری به شهر دیگر گذرانید، به خصوص به پاریس، لندن، شهرهای ایتالیا و پراگ. برنامه‌های جشنواره امسال شب‌هائی را با نام شهرهای مختلفی که موتزارت به آنها سفر کرد و حتی سفرنکرد، به اجرای آثاری از موتزارت اختصاص داده است که به نوعی به این شهرها ارتباط دارند. مثلا در یکی از شب‌های پاریس، سمفونی شماره 31 نواخته می‌شود که موتزات آن را در دوران اقامت خود در پاریس نوشت. در سمینارهائی که در حاشیه جشنواره «بیشتر موتزارت» امسال در نیویورک برگزار می‌شد، محققان رساله‌هائی در باره رابطه موتزارت با شهرهای اروپا ارائه می‌دهند. موتزارت در سفرهای خود که برای کسب شهرت و درآمد ناچار به انجام آنها بود، برای خوشحال کردن شنوندگان در شهرهای مختلف، قطعتی با الهام از رنگ محلی موسیقی‌های آنها نوشت. اما جشنواره برای پرکردن برنامه، ایده سفر و شهرها را تا جای ممکن کش داده است. در بعضی موارد، این کش دادن ایده، به برنامه‌های ابتکاری منجر می‌شود که گوش شنوندگان را زنده خواهد کرد. مثلا در کنار سمفونی پاریس موتزارت، کنسرتو پیانوئی از موریس راول آهنگساز فرانسوی اجرا می‌شود که به سبکی دیگر کار، و 140 سال بعد از موتزارت آن را نوشته است ولی گفته است که آن را، به خصوص این موومان آرام آن را با الهام از موتزارت نوشته است. اگر موسیقی موتزارت در پاریس و موسیقی یک هنرمند پاریسی با الهام موتزارت به تم جشنواره مربوط باشد، قطعاتی از آهنگسازان فرانسوی مثل راموJean-Philip Rameau و لوکلر Jean-Marie Leclair به این بهانه در برنامه گنجانده شده‌اند که موتزارت در پاریس ممکن است کار آنها را شنیده باشد. نخستین سفر بین‌المللی موتزارت در هفت سالگی آغاز شد. پدر موتزارت که خود نوازنده ویلن ومعلم فرزند خود بود، طی سه سال و 5 ماه، فرزند خردسال ونابغه را به شهرهای عمده اروپا برد تا مردم همعصر خود را با هنر پسر خود به حیرت اندازد. موتزارت هم کنسرت می‌داد، هم آهنگ می‌ساخت و هم آموزش ابتدائی و متوسطه خود را زیر نظر پدر طی کرد. پس از آن موتزارت همیشه در سفر زندگی کرد. در برنامه‌ای که به شهر پراگ اختصاص یافته است، قطعاتی از اپرای دون جیوانی گنجانده شده است که نخستین اجرای آن در پراگ بود اما سرفصل برنامه، سمفونی 38 است که موتزارت آن را به نام پراگ و برای پراگ نوشت. گروه کوارتت مشهور سازهای زهی توکیو، قطعاتی از دوورژاک و اسمتانا را در شب دیگری که به پراگ اختصاص یافته است در کنار کوراتت‌های موتزارت اجرا خواهند کرد. برنامه‌سازان لینکلن سنتر حتی شهرهائی موتزارت به آنها سفر نکرد را هم جزو برنامه امسال جشنواره که نام «همسفر با موتزارت» را به آن داده‌اند، گنجانده اند. توجیه آنها مثلا برای اضافه شبهائی مختص شهر مسکو این است که موتزارت قصد داشت به آنجا برود ولی اجل امانش نداد. اما برنامه مسکو، بیشنر به این سبب اضافه شد که آقای Louis Langrée رهبر ارکستر و مدیر برنامه جشنواره اصرار داشت سمفونی مشهور به کلاسیک پروکوفی‌یف را اجرا کند، که لابد به خاطر کلاسیک نام داشتنش به نوعی به موتزارت مربوط می‌شود. در همین برنامه سولوئیست مشهور جاشوا بل سمفونی ویلنی از چایکووفسکی را می‌نوازد. از برنامه‌های شنیدنی این مجموعه اجراهای ارکستر باروک فریبورگ از آثار آهنگساران ایتالیائی همعصر موتزارت است به خصوص یوهان آدولف هس Hasse که موتزارت شخصا او را ستایش می‌کرد.