(rm) صدا | [ 3:11 mins ]
در پی قطعنامه اخیر آژانس بین المللی انرژی اتمی علیه جمهوری اسلامی، بعضی از محافل با نفوذ سیاسی در تهران خواستار مجازات اقتصادی قدرت هایی شدند که در پرونده هسته ای، علیه ایران موضعگیری کرده اند. دیپلماسی اقتصادی جمهوری اسلامی، طی شانزده سال گذشته برای دستیابی به «تعامل با خارج» تلاش می کرد. «تعامل با خارج»، طی دوره های زمامداری هاشمی رفسنجانی و محمد خاتمی به دلیل روبرو شدن با دشواری های درونی و بیرونی به شمار زیادی از هدف های خود نرسید، ولی در مجموع ایران را از انزوای ده سال نخست بعد از انقلاب اسلامی بیرون آورد. رویداد های تازه زمینه خطرناکی را برای بازگشت به همان انزوا، شاید هم به گونه ای شدید تر، فراهم آورده است. فریدون خاوند (رادیو فردا، پاریس): آیا دیپلماسی اقتصادی جمهوری اسلامی، که طی شانزده سال گذشته برای دستیابی به «تعامل با خارج» تلاش می کرد، در رابطه با تحولات پرونده هسته ای ایران بازگشت به انزوا را برگزیده است؟
مفهوم «تعامل با خارج»، که از اواخر دهه 1360 خورشیدی به ادبیات سیاسی جمهوری اسلامی راه یافت، از جمله ناظر بر فراهم آوردن فضای مساعد بین المللی برای توسعه اقتصادی ایران است. با توجه به بن بست های حاکم بر روابط تهران و واشنگتن، ایران تلاش می کرد به روابط مناسب و در صورت امکان ممتاز با اتحادیه اروپا، ژاپن و قدرت های نوظهور در آسیا و دیگر مناطق جهان دست یابد به ویژه به منظور دسترسی به تکنولوژی و سرمایه، به دست آوردن بازار های تازه و تقویت موقعیت بین المللی خود از جمله با ورود به سازمان جهانی تجارت. «تعامل با خارج»، آنگونه که از سوی نظریه پردازان جمهوری اسلامی طراحی شده بود، طی دوره های زمامداری هاشمی رفسنجانی و محمد خاتمی به دلیل روبرو شدن با دشواری های درونی و بیرونی به شمار زیادی از هدف های خود نرسید، ولی در مجموع ایران را از انزوای ده سال نخست بعد از انقلاب اسلامی بیرون آورد.
رویداد های تازه زمینه خطرناکی را برای بازگشت به همان انزوا، شاید هم به گونه ای شدید تر، فراهم آورده است. در رابطه با پرونده هسته ای، روابط جمهوری اسلامی با انگلستان و فرانسه و آلمان به وخامت گراییده و گفتگو بر سر امضای موافقتنامه همکاری اقتصادی با اتحادیه اروپا به فراموشی سپرده شده. کمال دانشیار، رییس کمیسیون انرژی مجلس، خواستار قطع روابط اقتصادی با سه قدرت اروپایی است و کمیسیون امنیت ملی مجلس نیز از دولت خواسته است در باره حجم روابط اقتصادی ایران با آنها، گزارش بدهد.
از سوی دیگر مبادلات بازرگانی ایران با ژاپن، کره جنوبی و شماری از قدرت های نوظهور اقتصادی نیز، که در قبال همین پرونده مواضعی مغایر با انتظار های تهران اتخاذ کردند، در معرض تهدید قرار گرفته است. موضعگیری هند، که به رغم گفتگو هایش با ایران بر سر یک قرار داد عظیم گاز به قطعنامه آژانس بین المللی انرژی رای مثبت داده، شگفتی بعضی از محافل جمهوری اسلامی را بر انگیخته و صدا هایی در تهران به هواداری از قطع این گفتگو ها بلند شده است. هفته گذشته علی لاریجانی، دبیر شورای امنیت ملی جمهوری اسلامی استفاده از سلاح نفت را بر سر پرونده هسته ای پیش کشید و تلویحا گفت که ایران ممکن است، با توجه به مواضع کشور ها در مورد این پرونده، در روابط اقتصادی اش با آنها تجدید نظر کند.
