ارکسترهای سنفونیک معتبر آمریکا برای جلب تماشاگران جوان به موسیقی معاصر روی آوردند

ارکسترهای عمده موسیقی کلاسیک آمریکا که از یک سو با مشکل بالارفتن هزینه‌ها و حقوقها روبرو هستند و از سوی دیگر سن تماشاگران کنسرتهای آنها رو به افزایش است، برای جلب حمایت تماشاگران جوانتر به موسیقی معاصر روی آورده‌اند و شنوندگان سنتی موسیقی کلاسیک را نیز راضی می‌کنند. طی دهه‌های 1950 و 1960 آهنگسازان موسیقی کلاسیک معاصر بیشتر از آن که به راضی کردن شنوندگان کنسرتها توجه کنند، تلاش می‌کردند در آثارشان تجربه‌های فلسفی و تئوریهای جدید آکادمیک در آهنگسازی را پیاده کنند که حاصل آن چندان گوش‌نواز نبود. اما آهنگسازان جدید به سنت چند قرنه موسیقی کلاسیک که ارضا شنونده است بازگشته اند. بهنام ناطقی (رادیوفردا، نیویورک): طی دهه 1950 و 1960 هنرمندان موسیقی کلاسیک معاصر بیشتر از آنکه به راضی کردن شنوندگان کنسرت‌ها توجه کنند، تلاش می‌کردند در آثار خود تجربه‌های جدید فلسفی و تئوری‌های جدید آکادمیک در آهنگسازی را پیاده کنند، که حاصل آن چندان گوش‌نواز نبود. مقاله مشهور آهنگساز میلتون ببیت در سال 1958 عنوانش این بود: «چه باک که کسی گوش نکند!» چنانکه جیکوب هیل راسل، منتقد موسیقی وال استریت جورنال در مقاله‌ای اشاره می‌کند، ارکسترهای آمریکا با عرضه آثار آهنگسازان جدید و معاصری که به سنت چند قرنی موسیقی کلاسیک آهنگ‌هائی برای لذت بخشیدن به شنوندگان می‌نویسند، تماشاگران جوان‌تر را جلب می‌کنند. از جمله آنها، آهنگساز برجسته آقای جان کوری‌لیانو John Gorigliano برنده جایزه پولیتزر، که از جمله در سال 1998 موسیقی فیلم ویولون قرمز را نوشت که کلید موفقیت آن فیلم بود. شنوندگان سنتی موسیقی کلاسیک اغلب برای شنیدن اجرای قطعات شناخته شده آهنگسازان مشهور به کنسرت می‌روند، نه برای شنیدن قطعات ناشناس. ارکسترها این روزها اغلب یک قطعه معاصر را در کنار قطعات کلاسیک در برنامه می‌گذارند. مثلا جمعه هفته گذشته ارکستر فیلارمونیک فیلادلفیا قطعه‌ای ضربی از آهنگساز معاصر خانم جنیفر هیگن Jennifer Hidgen را با سنفونی‌ای از بتهوون همراه کرده بود. آقای دیوید دلتا گی‌یر David Delta Gier رهبر جدید ارکستر سنفونیک داکوتای جنوبی، قطعاتی از آهنگسازانی که در دهه اخیر جایزه معتبر پولیتزر را دریافت کرده‌اند، در برنامه گنجاند که معنی‌اش این بود که اعتبار آهنگسازان معاصر و ناشناخته برای شنوندگان ارکستر از جای دیگری تضمین شده بود. این ارکستر ماه آینده قطعه‌ای از برنده امسال جایزه پولیتزر در رشته آهنگسازی آقای استیون استاکی را اجرا خواهد کرد. گرایش به آهنگسازان معاصر موسیقی کلاسیک در حالی اوج می‌گیرد که ارکسترهای بزرگ آمریکا با بحران روبرو هستند. در فصل گذشته (یعنی فصل 2003-2004) تماشاگران کنسرت‌ ارکسترهای کلاسیک در آمریکا نسبت به چهار سال قبل از آن، 13 درصد تنزل کرد و به نزدیک به 28 میلیون رسید. آمار اتحادیه ارکسترهای سنفونیک حاکی است که میانگین سنی تماشاگران آنها طی چند دهه اخیر 55 سال بوده است. ارکسترها امیدوار هستند با نواختن قطعات آهنگسازان معاصر، این میانگین سن تماشاگران خود را به 35 سال تا 45 سال پائین بیاورند. ارکستر سنفونیک شیگاکو با سری‌ برنامه‌هائی تحت عنوان موسیقی اکنون Music Now که آثار آهنگسازان زنده را می‌نوازد، موفق شد تماشاگرانی را جلب کند که میانگین سنی آنها 5 سال از سن خریداران بلیط‌های کنسرت‌های دیگر آن پائین تر است. از جمله آهنگسازانی که آثار به نحو فزاینده‌ای در برنامه ارکسترها گنجانده می‌شود و طی ماه‌های اخیر در چند برنامه مختلف در نیویورک آثارش اجرا شده، آهنگساز مقیم برکلی آقای جان ادمز است. قطعه Shaker Loops از وی محبوب تماشاگران و ارکسترهاست. آقای لنارد اسلاتکین Leonard Slatkin مدیر ارکستر سنفونی ملی آمریکا در واشنگتن National Symphony در مصاحبه‌ای گفت موضوع صرفا گوش‌نواز بودن قطعات جدید نیست بلکه ما باید آثاری را عرضه کنیم که دست کم برای 50 تا 75 سال آینده ماندگار باشند. برای آهنگسازان معاصر نیز راه دیگری برای کسب شهرت و اعتبار وجود ندارد مگر اینکه قطعات آنها در کنسرت ارکسترهای عمده عرضه شود. سازنده قطعه‌ که می‌شنوید، دنی‌یل کلاگ، آهنگساز 29 ساله، ده روز پیش (18 نوامبر) چنین فرصتی را بدست آورد وقتی ارکستر فیلارمونیک فیلادلفیا قطعه‌ای 21 دقیقه‌ای از وی را اجرا کرد به مناسبت سیصدمین سالگرد تولد بنجامین فرانکلین، که از جمله در آن سازدهنی شیشه‌ای اختراع فرانکلین به کار رفته بود. برخی از آهنگسازان معاصر که طی دهه‌های اخیر خود را تثبیت کرده‌اند مثل استیو رایک Steve Reich آهنگساز 69 ساله مینمیالیست، برای ارکسترها، به خصوص در شهرهای دانشگاهی، مشتری می‌آورند. آثار رایک بدون اینکه از فلسفه اصلی کار خود دور شود، به تدریج برای شنوندگان دلچسب‌تر شده‌اند. قطعه You Are Wherever Your Thoughts Are شما آنجائید که فکر شما هست، در آلبوم You Are استیو رایک دو ماه پیش از سوی کمپانی Nonesuch بیرون آمد، و از جمله نمونه‌های موفق موسیقی معاصر و گوش‌نواز است.