(rm) صدا | [ 5:15 mins ]
حکومت‌گران خودکامه دو کشور آسیای مرکزی قزاقستان و آذربایجان خود را در انتخابات اخیر برنده اعلام کردند. اما چنانکه روزنامه وال استریت جورنال در سرمقاله‌ای می‌نویسد، نتایج انتخابات در جمهوری‌های قزاقستان و آذربایجان نباید این شبهه را پیش بیاورد که اصلاحات دمکراتیک در نظام سیاسی کشورهای اسلامی ناممکن است. با این حال، آمریکا و هیچ کشور دیگری نمی توانند حمایت و قیام مردم و رهبران سیاسی خود کشورها، برای آنها دمکراسی به ارمغان ببرند. بهنام ناطقی (رادیوفردا، نیویورک): دو کشور قزاقستان و آذربایجان، که به قول وال‌استریت‌جورنال، از نظر نفت غنی و از دمکراسی فقیر هستند، در انتخاباتی که ماه گذشته برگزار کردند حتی کمترین انتظارهای جامعه جهانی برای تحولات اندک دمکراتیک را برآورد نکردند، و به جای آن، به جامعه بین‌المللی درس تازه‌ای دادند در باره محدودیت‌های پیشرفت جهانی دمکراسی.
با این حال، سرمقاله‌نویس روزنامه معتبر نیویورک، وال‌استریت‌جورنال، هشدار می‌دهد که نتیجه دلسردکننده انتخابات در این دو جمهوری سابق اتحاد شوروی نباید ناظران را نسبت به قابلیت کشورهای مسلمان برای پذیرش دمکراسی ناامید کند. وی می‌نویسد البته جهان خارج نمی‌تواند با تکان دادن یک عصای سحرآمیز این جوامع را به ناگاه به بهشت دمکراسی تبدیل کند، ولی آمریکا، با حمایت اروپا، می‌تواند این جمهوری‌های خودکامه را به مسیر صحیح براند.
آذربایجان و قزاقستان از دهه 1990 که استقلال خود را بازیافتند، تحت تسلط خانواده‌های حاکمی بودند که می‌خواهند به هر قیمت قدرت و مزایای همراه آن، از جمله، فساد گسترده، را در چنگال خود نگه دارند. در انتخابات یکشنبه گذشته، نورسلطان نظربایف، دیکتاتور قزاقستان، مدعی شد که 91 درصد آرا را کسب کرده است، در حالیکه رقیب او فقط 6.6 درصد رای آورد.
اما موسسه آمریکائی «سازمان امنیت و همکاری اروپا» که علیرغم فشار روسیه، موفق شده است در سالهای اخیر قهرمانانه بر انتخابات در جمهوری‌های سابق اتحاد شوروی نظارت کند، اعلام کرد که انتخابات قزاقستان با ضوابط بین‌المللی تطبیق نمی‌کرد. این سازمان همچنین در انتخابات ماه گذشته آذبایجان نیز فساد و تقلب گسترده ملاحظه کرد. در آن انتخابات حزب رئیس حکومت آقای الهام علی‌اف، کنترل 115 کرسی پارلمان این کشور را کسب کرد در حالیکه حزب آزادی فقط توانست 10 کرسی بدست آورد. هفته گذشته نیز پلیس آذربایجان تظاهرات آرام مخالفان را با خشونت سرکوب کرد.
وال‌استریت‌جورنال می‌نویسد نظربایف و علی‌اف در هر انتخابات آزادی می‌توانند اکثریت آرا را کب کنند وعلیرغم فساد گسترده، رفاه قابل ملاحظه‌ای برای جوامع تحت حکومت خود به ارمغان آورده‌اند. اما هر دو آنها از درک این حقیقت که پیروزی ساده در یک انتخابات آزاد بیشتر از موفقیت در یک انتخابات فرمایشی به آنها قدرت می‌بخشد، عاجز هستند، و خطرات بی‌اعتنائی به رای مردم را نادیده می‌گیرند.
آمریکا، با استقاده از اهرم قدرت خود در منطقه، رهبری انتقادها علیه خودکامکی علی‌اف را برعهده داشته است و امید می‌رود تا زمانی که علی‌اف انتخابات آزاد در آذربایجان برگزار نکند، از او برای دیدار رسمی به کاخ سفید دعوت به عمل نیاید. زیر فشار آمریکا دولت آذربایجان چند تن از مسئولان انتخاباتی را که به فساد متهم بودند، برکنار ساخت و نتیجه انتخابات در 17 حوزه باطل کرد. اینها پیشرفت است اما کافی نیست. در قراقزستان نیز واشنگتن به حمایت اروپا، چاره‌ای ندارد جز اینکه از نظربایف دوری بگزیند.
از دیدگاه سرمقاله‌نویس وال استریت جورنال، وضع اوکراین و گرجستان که در آنها آمریکا حمایت بیشتری از دمکراسی‌طلبان به عمل آورد، با قزاقستان و آذربایجان متفاوت است. در آن دو کشور، که انقلاب‌های نارنجی و صورتی را پشت سرگذاشتند، غرب بعد از آن بر فشار خود افزود که نیروهای مخالف دولت توانستند مردم را در شماره های عظیم به خیابان‌ها بکشانند. اما دمکرات‌های آذربایجان و قزاقستان از سازماندهی و تسلط و حمایت مردمی آنچنانی برخوردار نبودند.
بی‌ثباتی در آسیای مرکزی به نفع هیچکس نیست و چنانکه خانم کاندولیزا رایس، وزیر امورخارجه آمریکا در سخنرانی ماه گذشته خود در قاهره یادآور شد، دمکراسی پایدارترین و باثبات‌ترین نوع حکومت است. با این حال، وال استریت جورنال نتیجه‌گیری می‌کند، آمریکا و هیچ کشور خارجی دیگری نمی‌تواند در کشوری دمکراسی خلق کند، مگر آنکه مردم آن کشور و رهبران سیاسی آنها برای دفاع از حقوق خود به پا خیزند.
