پیروزی یک بومی چپگرای مخالف تجارت جهانی و سرمایه گذاری خارجی در انتخابات بولیوی، از دید چند مفسر در ایران و آمریکا

نتیجه انتخابات بولیوی که طی آن ایوو مورالس، یک سرخپوست چپگرا که شیفته ارنستو چه‌گوارا و فیدل کاسترو و مورد حمایت هوگو چاوز حکمران ونزوئلا قرار دارد، در مطبوعات آمریکا بازتاب گسترده یافته است. مفسران آمریکائی و کارشناسان تاریخ معاصر آمریکای لاتین دلیل می‌آورند که پیروزی مورالس لزوما به جا افتادن سیاست‌های افراطی چپگرایانه در بولیوی منجر نخواهد شد، اما روزنامه تهران تایمز در سرمقاله‌ای آن پیروزی او را انتفاضه در آمریکای لاتین تعبیر کرده است. بهنام ناطقی (رادیوفردا، نیویورک): محقق مرکز رفاه جهانی Center for Global Prosperity در انستتیوی تحقیقاتی ایندیپندنت Independent Institute آقای آلوارو وارگاس لوسا Alvaro Vargas Llosa در مقاله‌ای در نیویورک تایمز پیروزی آقای ایوو مورالس Evo Morales در انتخابات بولیوی را مستجاب شدن وعده توپک کاتاری Tupac Katari مبارزه سرخپوست بولیویائی می‌داند که در سال 1789 یعنی اواخر قرن هجدهم، پیش از انکه به خاطر قیام ملی‌گرایانه بدن او را با بستن به چهار اسب، تکه پاره بکنند، به استعمارگرایان اسپانیائی گفت بر می‌گردم در جامه میلیون‌ها نفر. ماری اناستازیا اوگریدی در روزنامه وال استریت جورنال می‌نویسد پیروزی ایوو مورالس در انتخابات روز یکشنبه گذشته در بولیوی برای آزادی در آمریکای لاتین خبر بدی است. مورالس که با شعارهای ضد بازار آزاد، ضد تجارت خارجی و ضد سرمایه‌گذاری خارجی روی کار آمد، برای کشوری عقب‌افتاده و منزوی مثل بولیوی که به شدت به رشد اقتصادی نیاز دارد، خوب نخواهد بود. این نویسنده هشدار می‌دهد که اگر مورالس بتواند برنامه‌ای که هوگو چاوز برای نابود ساختن مخالفان خود در ونزوئلا به کار بست را با حمایت خود چاوز و با در اختیار گرفتن مجلس در بولیوی اجرا کند، چیزی از دمکراسی شکننده کنونی در بولیوی باقی نخواهد ماند. آقای حمید گل‌پیرا، در مقاله‌ای که روز دوشنبه در روزنامه تهران تایمز منتشر کرد، پیروزی ایوو مورالس را انتفاضه مردم بومی بولیوی توصیف کرد و یادآور شد که مبارزه علیه 500 سال استعمار بولیوی در محور شعارهای انتخاباتی مورالس قرار داشت. از نظر نویسنده تهران تایمز این انتخابات در بولیوی، نشان دهنده مخالفت توده‌ها در آمریکای لاتین با قرارداد تجارت آزاد قاره آمریکا است و نشانه‌ای است از گرایش کل آمریکای لاتین به سوی چپ، و سیاست‌های هوگو چاوز، رئیس حکومت ونزوئلا، که مورالس در بولیوی از جمله از حمایت او برخوردار بود. آقای آلوارو وارگاس لوسا، که از جمله کتاب آزادی برای آمریکای لاتین Liberty for Latin America را در آمریکا منتشر کرده است، در نیویورک تایمز می‌نویسد برای ایوو مورالس امکان ندارد که به یک هوگو چاوز دیگر در آمریکای لاتین تبدیل شود. وارگاس لوسا یادآور می‌شود که برخلاف چاوز که با استفاده از افزایش در آمد نفت ونزوئلا شبکه‌ای از خدمات اجتماعی در ونزوئلا به وجود آورده است، دولت بولیوی برای انجام برنامه‌های سوسیالیستی پولی در بساط ندارد و اگر یک میلیارد دلار کسری بودجه ندارد، فقط به خاطر کمک‌های آمریکا است. اما خطر این وجود دارد که آمریکا در صورت انجام وعده مورالس در باره آزاد شدن کشت برگ کوکا، ماده اولیه کوکائین، کمک‌های خود را به بولیوی قطع کند. آقای وارگاس لوسا به آمریکا توصیه می‌کند کمک‌های خود را قطع نکند زیرا آزاد شدن کشت کوکا در بولیوی بر تولید کوکائین در این کشور که در حال حاضر در حداکثر توانائی تولید و متناسب با حداکثر کشش بازار مصرف انجام می‌شود تاثیری نخواهد گذاشت. وارگاس لوسا همچنین پیش‌بینی می‌کند که اتکای بولیوی به برزیل به عنوان تنها سرمایه‌گذار خارجی در این کشور باعث شود که رئیس جمهوری برزیل آقای لولا دا سیلوا Luiz Inácio Lula da Silva برنامه‌های افراطی مورالس را مهار کند. وی یکی دیگر از عوامل مهار کردن مورالس را مردم بولیوی می‌داند که روسای جمهوری چپگرای قبلی را با تظاهرات سرنگون کردند. واشنگتن پست در یکی از سرمقاله‌های روز سه‌شنبه خود می‌نویسد آقای مورالس که طی سه سال گذشته گاه با استفاده از زور در کار دولت بولیوی اختلال کرده است، حالا فرصت آن را دارد که به عنوان رئیس کشور شعارهای خودرا اجرا کند و نتیجه عملی آنها را ببیند. زیرا این گله‌بان و کشاورز سابق ماده اولیه کوکائین، هرچند توانائی خود را در سازمان دادن مخالفت و ایجاد موانع برسر کار دولت نشان داده، سیاستی قابل اجرا که بتواند به مشکلات یکی از فقیرترین کشورهای آمریکای لاتین پایان بخشد ارائه نداده است. واشنگتن پست می‌نویسد برنامه مورالس برای ملی‌کردن سرمایه‌گذاری، سرچشمه سرمایه‌های خارجی را خشک کند و برنامه او برای آزاد کردن کشت کوکا، کمک‌های آمریکا بزرگترین کمک‌دهنده خارجی بولیوی را نیز قطع کند. به این ترتیب، بولیوی سیاست‌هائی که در دهه 1990 موجب افزایش درآمد و کاهش فقر شد کنار می‌گذارد و به سیاست‌هائی باز می‌گردد که برای بولیوی تورم پنج رقمی و بدبختی اقتصادی فراهم کرد. سرمقاله‌نویس واشنگتن پست پیش‌بینی می‌کند این نتایج باعث شود بومیان سرخپوست بولیوی به حمایت خود از مورالس به سرعت خاتمه بدهند و کار به سقوط نظام سیاسی در بولیوی بیانجامد.