(rm) صدا | [ 3:58 mins ]
محمد خاتمی رییس جمهوری اسلامی امروز به باکو می رود تا با همتای آذری خود الهام علی اف دیدار کند. پیش از خاتمی یازده سال پیش اکبر هاشمی رفسنجانی در سمت ریاست جمهوری اسلامی به آذربایجان رفته بود. در آنزمان حیدر علی اف حکومت آذربایجان را بر عهده داشت. الهام علی اف نیز مانند پدرش خط مشی غرب را دنبال می کند. کمال خرازی، وزیر امور خارجه در آستانه سفر رییس جمهوری گفت: ایران اهمیت زیادی برای آذربایجان قدرتمند که حافظ منافع ملی در این منطقه استراتژیک و حیاتی باشد، قائل است. جمهوری اسلامی و آذربایجان اختلافات عمده ای با یکدیگر دارند که مهمترینشان مساله تقسیم دریای خزر بین پنج کشور ساحلی است. اختلاف دو کشور در سال 2001 به آستانه رویارویی در مرزهای یکدیگر انجامید. باتوجه به اینکه منابع نفت خزر بیش از کل منابع نفت در آمریکا و دریای شمال است، امریکا کوشش می کند راه صدور نفت این دریاچه را به بازارهای غرب را هموار کند و همزمان با آذربایجان رابطه نزدیکی ایجاد کرده است. خاتمی در این سفر خواهد کوشید با امضای تفاهم نامه هایی از شدت حضور آمریکا در منطقه بکاهد. محمد خاتمي رئيس جمهوري اسلامی امروز در باکو با همتاي آذري خود الهام علي اف ديدار مي کند. اين نخستين سفر محمد خاتمي در مقام رياست جمهوري به باکوست.
بهمن باستاني(راديو فردا): پيش از محمد خاتمي 11 سال پيش اکبر هاشمي رفسنجاني در سمت رياست جمهوري اسلامي به جمهوري آذربايجان رفته بود. زماني که حيدر علي اف پدر الهام در قيد حيات بود و رئيس جمهوري آذربايجان.
الهام علي اف خط مشي پدرش را در سياست بين الملل دنبال مي کند و همچون چهره اي طرفدار غرب در منطقه شناخته مي شود. در آستانه سفر محمد خاتمي به باکو، کمال خرازي وزير خارجه دولت خاتمي به خبرنگاران گفت: جمهوري اسلامي ايران اهميت زيادي براي آذربايجاني قدرتمند که حافظ منافع ملي و منطقه اي دراين منطقه استراتژيک و حساس باشد قائل است. او افزود ايران مرزهاي مشترک دو کشور را همچون مرزهاي مرزهاي دوستي و صلح مي نگرد.
با اين وجود جمهوري اسلامي و جمهوري آذربايجان اختلافاتي جدي با يکديگر داشتند. اختلافاتي که زمينه دم دست آن در چگونگي تقسيم درياي خزر بين 5 کشور ساحلي آن خود را نشان مي دهد. روسيه و جمهوريهاي قزاقستان و ترکمنستان سه کشور ديگر ساحلي اين درياچه اند. اختلاف ايران و جمهوري آذربايجان سه سال پيش در ژوئيه 2001 به آستانه رويارويي مسلحانه در مرزهاي دو کشور انجاميد. هنگامي که يک کشتي جنگي ايران به سوي يک واحد دريايي تجسسي آذري شليک کرد. آن قايق تجسسي آذري را شرکت بريتيش پتروليوم طرف قرارداد جمهوري آذربايجان براي توسعه سه ميدان نفتي آن جمهوري جهت تجسس منابع نفت در منطقه مورد منازعه بين دو کشور کرايه کرده بود.
پيامد آن رويداد به آرامي سپري شد. اما اختلاف ايران با جمهوري آذربايجان با گسترش پشتيباني آمريکا از جمهوري آذربايجان ادامه يافت. آمريکا بر منابع نفت درياي خزر حساب مي کند. با توجه به اين که منابع نفت اين درياچه بيش از کل مخاذن نفت در آمريکا و دريايي شمال است و همچون بديلي در برابر نفت خاورميانه.
خبرگزاري فرانسه مي نويسد به همين دليل است که آمريکا مي کوشد راه صدور نفت اين درياچه به بازارهاي غرب را هموار کند. و اين کار انجام نخواهد شد مگر با کمک تقويت همکاري با کشورهاي دوست در منطقه. وزارت دفاع آمريکا با اعلام همياري در حفاظت از ميثاقهاي صنعت نفت آذربايجان قايقهاي تندرو براي تجهيز گارد ساحلي آن کشور مهيا کرد و در درياي خزر تمرينات مشترک نظامي و آموزشي با نيروي دريايي جمهوري آذربايجان انجام داد. اخيرا به گفته خبرگزاري فرانسه مسئولان وزارت دفاع آمريکا ابراز اميدواري کردند که يک برنامه آموزش گسترده براي ارتش جمهوري اذربايجان را به اجرا گذارند و از امکانات نظامي در خاک اين جمهوري به عنوان پايگاههاي موقت نيروي نظامي آمريکا در منطقه بهره مند شوند.
به گفته يک تحليلگر مسائل بين المللي در باکو، به هر حال جرج بوش رئيس جمهوري آمريکا ايران را بخشي از محور شرارت خوانده و جمهوري اسلامي حضور نظامي آمريکا در پشت مرزهاي شماليش را بخش از طرح آمريکا عليه خود مي بيند. رسمين موسي بيک اف، تحليلگر مسائل بين المللي درباکو در گفتگو با خبرگزاري فرانسه مي گويد: تهران مي خواهد حضور نظامي کشورهاي خارجي در برخي مناطق مورد نظرش کاهش يابد و بحث و گفتگوي روساي جمهوري ايران و آذربايجان در همين مسير به پيش خواهد رفت. منابع خبري دولت ايران اعلام کردند 10 تفاهم نامه همکاري بين دو کشور در جريان سفر محمد خاتمي رئيس جمهوري اسلامي ايران به باکو به امضا خواهد رسيد.
