(rm) صدا | [ 5:20 mins ]
هر کس میهمانی داده است و میهمانی رفته است میداند که هنر انتخاب موسیقی برای ایجاد شور و به رقص آوردن میهمانان کار سادهای نیست. اما هنر انتخابکننده و ترکیبکننده موسیقی درکلوپها، به یک رشته جدی در موسیقی پاپ امروز تبدیل شده است که نه تنها کلوپها و رادیوها، بلکه هنرمندان موسیقی هیپهاپ و rap هم به آنها نیاز دارند. در مدارس وکلاسهای دانشگاهی، علاقمدان می توانند با رموز DJ گری و صفحه خراشی آشنا شوند و از کتابهای درسی برای این کار استفاده کنند. بهنام ناطقی (رادیوفردا، نیویورک): هنر DJ که در اصل با چرخاندن صفحه گرامافون زیر سوزن، که به آن خراشیدن صفحه، یا scratching میگویند، مهارتهای فنیای طلب میکند که هر آماتوری از عهده آن بر نمیآید و از دهه 1980 که موسیقی Hip-Hop باب شد، در هر کلوپهای شبانه شهرهای عمده آمریکا، مسابقههائی برگزار میشودکه DJ ها مهارت خود را در این کار به رخ هم و شنوندگان و رقصندگان میکشند اما تاکنون هر کس که میخواست در این کار ذوقآزمائی کند، راهی نداشت جز تمرین زیاد در منزل با دو دستگاه صفحهگردان، یا turntable، اما با اهمیت پیدا کردن نقش DJ ها در موسیقی، هنرکدههائی در گوشه و کنار سر برآوردهاند که در آنها DJ های قدیمی وصاحب سبک، فوت و فن کار خود را درازای دریافت شهریه به علاقمندان میآموزند.
«نیویورک تایمز» امروز در مقالهای به معرفی یکی از این مدارس پرداخته است، هنرکده صفحهخراشی گرینیچ ویلج Scratch DJ Academy of Greenwich Village که به نظر خانم Keefa Sanneh منتقد موسیقی این روزنامه، یکی از بهترین در این رشته است، محصول تلاش یک DJ قدیمی به نام DJ Damage که در آن نه تنها خود او بلکه DJ های سرشناس شهر هم در کلاسهای فشرده یک هفتهای به تدریس میپردازند.
اما هنرکده گرینیچ ویلج نیویورک نخستین جائی نیست که هنر DJ گری را تدریس میکند. شاگردان دانشگاه ایالتی کالیفرنیا در برکلی Berkeley، نزدیک سنفرنسیسکو شش سال است در کلاسهائی به آموزش این هنر پرداختهاند و در شهر باستن، هنرکده موسیقی برکلی Berklee College of Music کلاسهای رسمیای برای این کار تاسیس کرده است که رسما به واحدهای درسی اضافه شدهاند و کتاب درسی تحت عنوان تکنیک صفحه گردان: هنر دی جی، Turntable Technique: The Art of the DJ بیرون داده است. کتاب دیگری نیز به همت دو مورخ این هنر، آقایان Frank Broughton و Bill Brewster بیرون آمده است تحت عنوان هنر و علم نواختن صفحات موسیقی How to DJ Right: The Art and Science of Playing Records.
هنرمندان امروز نه تنها در موسیقی هیپهاپ بلکه در دیگر انواع موسیقی، از جز jazz و pop گرفته تا موسیقی راک، از هنر DJ بهره میگیرند.
مدرسه صفحهخراشی گرینیچ ویلج نیویورک، که سال 2002 تاسیس شده است، در همان ساختمانی قرار دارد که کلاسها و تالارهای تمرین گروه باله مشهور جافری در آن است و در تنها کلاس این مدرسه، که یک سالن بزرگ است، 17 میز کار گذاشتهاند با وسایل DJ گری، که عبارت است از دو صفحهگردان، یا Turntable ویک میکسر، یا مخلوط کن موسیقی، و یک بلندگوی کوچک که صدای آن را میزبغلی نمیتواند بشنود.
همه جور آدمی در کلاسهای این مدرسه، که برای یک هفته درس فشرده 300 دلار شهریه میگیرد، شرکت میکنند، از شاگردان دبیرستان گرفته تا DJ های حرفهای رادیو.
آقای DJ Damage روزاول کلاس، تئوری و وسایل کار را تشریح میکند ولی روزهای دیگر، به قسمت سخت درس میرسد که شمارش ضرباهنگها در موسیقی است. برای این کار، DJ Damage یک ترانه انتخاب کرده بود از کارهای یکی از تهیهکنندگان یا DJ های پیشتاز، آقای Timberland که عادت دارد ریتمهای هیپهاپ را با ریتمهای غیرعادی دیگر مخلوط کند. در اینجا شاگردان یاد میگیرند که چگونه صفحه را با چرخاندن زیر سوزن، در آغاز یک جمله ریتم، یا به اصطلاح یک از یک دو سه چهار که به آن downbeat میگویند، نگه دارند. بعد از این، نوبت هنر مخلوط کردن صفحهها فرا میرسد، به طوریکه از ترکیب دو ریتم، ریتم تازهای به دست آید. بعد از آن، نوبت به ساختن صداهای جدید از طریق خراشیدن صفحه زیر سوزن می رسد.