پافشاري اروپا بر سياست مذاکره با جمهوري اسلامي بر سر برنامه اتمي، از ديد يک کارشناس مسائل هسته‌اي

سفر حجت الاسلام حسن روحاني، دبير شوراي عالي امنيت ملي جمهوري اسلامي به اروپا و تماسهاي او با مقامات اتحاديه اروپا در چند روز باقيمانده به برگزاري نشست شوراي حکام آژانس بين المللي انرژي اتمي، محافل سياسي اروپا را نيز به تکاپو انداخته است. گري سيمور، کارشناس مسائل هسته اي در مرکز بين المللي مطالعات استراتژيک در لندن، در مصاحبه با راديوفردا مي گويد که با وجود نگراني شديد اروپا نسبت به فعاليتهاي هسته اي جمهوري اسلامي، رهبران اروپايي همچنان خواهان ادامه مذاکرات و گفتگوها با تهران هستند و در وضعيت کنوني نمي خواهند پرونده جمهوري اسلامي را به سازمان ملل ارجاع کنند. وي مي گويد اروپا فکر مي کند در شرايط کنوني ارجاع پرونده جمهوري اسلامي به شوراي امنيت و اعمال تحريمهاي اقتصادي عليه ايران نتيجه معکوس خواهد داشت. آقاي سيمور علت اين امر را تا اندازه اي هم به آن دليل مي داند که در آمريکا نيز توافقي کامل بر سر ارجاع جمهوري اسلامي به شوراي امنيت وجود ندارد، به علاوه آنکه اگر شوراي امنيت نتواند اقدام موثري براي جلوگيري از فعاليتهاي هسته اي حکومت ايران بکند، آنوقت اروپا نيز اهرم مذاکره را از دست مي دهد و حل اين معضل پيچيده تر خواهد شد. ژان خاکزاد (راديو فردا): سفر حسن روحاني، به اروپا و تماسهاي او با مقامات اتحاديه اروپا در چند روز باقيمانده به برگزاري نشست شوراي حکام آژانس بين المللي انرژي اتمي محافل سياسي اروپا را نيز به تکاپو انداخته است. گري سيمور Gary Samore، يکي از کارشناسان مسائل هسته اي در لندن، در گفتگويي با شهران طبري از راديوفردا مي گويد: با وجود نگراني شديد اروپا نسبت به فعاليتهاي هسته اي ايران، رهبران اروپايي همچنان خواهان ادامه مذاکرات و گفتگوها با ايران هستند و در وضعيت کنوني نمي خواهند پرونده جمهوري اسلامي را به سازمان ملل ارجاع کنند. شهران طبري (راديو فردا): از دکتر گري سيمور، کارشناس مسائل هسته اي در مرکز بين المللي مطالعات استراتژيک International Institute for Strategic Studies در لندن مي پرسم حسن روحاني دبير شوراي امنيت ملي ايران با برنارد بوت، وزير خارجه هلند که رئيس ادواري اتحاديه اروپا نيز هست مذاکراتي داشتند که اگرچه جزئيات آن را علني نکردند، اما با توجه به اين که ايران ظرف چند روز اخير تعهداتي براي همکاري با آژانس بين المللي داده و آقاي روحاني هم گفته نظرات او برنارد بوت به هم نزديک بوده، به نظر مي رسد اروپا هنوز بر سياست مراوده خود با ايران پافشاري مي کند، عليرغم آنکه خود آقاي بوت و کريس پاتن، کميسر روابط خارجي اتحاديه اروپا اين سياست را يک عقبگرد در عوض پيشرفت خواندند. حال با توجه به پافشاري آمريکا براي اعمال فشار بيشتر بر ايران، فکر مي کنيد اروپا در هفته آينده در ملاقات آژانس در وين چه موضعي در پيش بگيرد؟ گري سيمور (کارشناس مسائل هسته اي در مرکز بين المللي مطالعات استراتژيک، لندن): من فکر مي کنم سه کشور اروپايي بريتانيا، فرانسه و آلمان که سياست مراوده را در پيش گرفتند، از اين که ايران برخي از موارد مهم قراردادي را که در اکتبر گذشته بر سر آن توافق کردند، زير پا گذاشته بسيار ناراضي هستند. از سوي ديگر اروپا فکر مي کند ايران به همکاري خود با آژانس بين المللي انرژي اتمي ادامه داده. به اين دلايل من معتقدم اروپا در مجموع معتقد است بهترين روش ممکن در شرايط کنوني آن است که از طريق گفتگو ايران را قانع کند که به همکاري خود همانطور که در ابتداي سال گذشته پابند مانده بود ادامه دهد. اروپا فکر مي کند در شرايط کنوني ارجاع ايران به شوراي امنيت و اعمال تحريمهاي اقتصادي عليه آن نتيجه معکوس خواهد داشت. ش . ط : دکتر گري سيمور علت اين امر را تا اندازه اي هم به آن دليل مي خواند که در آمريکا نيز توافقي کامل بر سر ارجاع ايران به شوراي امنيت وجود ندارد. به علاوه آنکه اگر شوراي امنيت نتواند اقدام موثري براي جلوگيري از فعاليتهاي ايران بکند، آنوقت اروپا نيز اهرم مذاکره را از دست مي دهد و حل اين معضل پيچيده تر و غير محتمل تر خواهد شد. از دکتر گري سيمور مي پرسم با توجه به جناح بندي داخل حکومت ايران و اين واقعيت که اکنون محافظه کاران قدرت را به دست دارند، فکر مي کنيد استراتژي ايران در مورد برنامه هاي هسته ايش چه باشد؟ گري سيمور: من فکر مي کنم استراتژي ايران در حال حاضر اين است که به تعهدات قانوني خود تحت قرارداد منع ازدياد سلاحهاي هسته اي گردن نهد، اما از سوي ديگر خواهان آن است که تحت نظارت بين المللي تاسيسات نطنز را تا يکي دو سال ديگر تکميل کند و بتواند اورانيوم غني شده توليد کند. وقتي ايران توانست مقدار قابل ملاحظه اي اورانيوم غني شده توليد کند، آنوقت ديگر مجبور نيست تحت نظارت آژانس باشد و مي تواند يا مثل کره شمالي از پيمان منع گسترش سلاحهاي هسته اي بيرون بيايد يا مخفيانه از اورانيوم غني شده براي تبديل آن به موادي که براي ساختن بمب هسته اي لازم است استفاده کنند. به عبارت ديگر استراتژي ايران در حاضر آن است که در چارچوب محدوديتهاي قانوني برنامه هاي هسته اي بماند، اما همزمان توانايي توليد سلاح هسته اي را به دست آورد. ش . ط : از دکتر سيمور مي پرسم شما مي گوييد ايران را به شوراي امنيت ارجاع دهد، اما آمريکا عليرغم اينکه اتحاديه اروپا به نظر در بين مقاماتش وجود ندارد، مي گويد ايران بايد به شوراي امنيت ارجاع داده شود. فکر مي کنيد در ديدار هفته آينده آژانس در وين چه نظري در اين باره نظر غالب باشد؟ گري سيمور: من فکر مي کنم هيات حکامه آژانس قطعنامه اي شبيه به قطعنامه قبلي صادر خواهند کرد، يعني از ايران مي خواهند درباره تمام موارد قبل همکاري کند و فعاليتهايي را که اخيرا در توليد بمب هسته اي از سر گرفته متوقف کند. اما من معتقدم ايران اين خواستهاي آژانس را ناديده خواهد گرفت و مي بيند که راه براي غني کردن اورانيوم، از جمله توليد موادي که براي اين منظور لازم است باز است. ش . ط : از گري سيمور مي پرسم با اين حساب و با توجه به اين که شما مي گوييد عليرغم خواست آمريکا ايران به شوراي امنيت ارجاع داده نخواهد شد، پس فکر مي کنيد واکنش دولت آمريکا به اين موضوع چه باشد. گري سيمور: من فکر مي کنم دولت بعدي آمريکا چه جرج بوش باشد و چه جان کري، بايد موقعيت خود را ارزيابي کند و ببيند که آيا حاضر است در پي قراردادي براي مذاکره با ايران باشد؟ مانند وضعيتي که با کره شمالي دارد؟ حال چشم انداز چنين راه حلي ممکن است خيلي اميدبخش نباشد، اما براي آمريکا دشوار است بتواند متحدان اروپايي خود و کشورهاي ديگر را قانع کند بدون آنکه اول خود مذاکره با ايران را امتحان کرده باشد، تحريمهاي اقتصادي عليه ايران اعمال شود. بنابراين من فکر مي کنم دولت بعدي آمريکا چه بوش و چه کري، بايد همگام با تلاشهاي اروپا بکوشد با جمهوري اسلامي وارد مذاکرات شود، حال اين مذاکرات نتيجه بخش باشد يا نه، تا انجام نگيرد، هيچ کس نمي تواند پاسخ آن را بداند.