مناظره انتخابات ریاست جمهوری آمریکا: مواضع دو رقیب در باره ایران و عراق، از دید یک کارشناس روابط ایران و آمریکا

در نخستین مناظره تلویزیونی انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، جرج بوش و جان کری به موضوع سیاست خارجی آمریکا به خصوص در باره خاورمیانه و مبارزه با تروریسم پرداختند. جرج بوش از تصمیم خود در حمله به عراق بدون همکاری سازمان ملل و بدون مشارکت متحدان اصلی آمریکا در اروپا دفاع کرد و گفت این اقدام متحدان تازه ای برای آمریکا به ارمغان آورد. هوشنگ امیر احمدی، کارشناس روابط ایران و آمریکا در پرینستون، نیوجرسی، در مصاحبه با رادیوفردا می گوید جان کری با اعلام موضع دمکراتها در باره برنامه هسته ای جمهوری اسلامی، گفت آمریکا باید سوخت اتمی در اختیار ایران بگذارد و درصورت تخطی ایران از پیمان منع گسترش، آنگاه تحریم های بین المللی علیه ایران برقرار سازد در حالیکه جرج بوش گفت تحریم های آمریکا را دمکراتها علیه ایران برقرار کردند و از برقراری تحریم های بین المللی علیه ایران نیز دفاع نکرد. امیراحمدی می افزاید در مجموع جان کری نتوانست راه حل مشخصی در باره عراق ارائه دهد، و برنامه ای که عنوان کرد، نظیر همان بود که دولت بوش دنبال می کند. وی می افزاید جرج بوش حالت تیم برنده در مسابقه فوتبال را داشت که می خواست با ادامه دفاع، بردهای خود را حفظ کند. در حالیکه کری، با استدلال های روشنفکرانه، می خواست در دل روشنفکران آمریکا و جهان برای خود جا باز کند. بهمن باستاني (راديوفردا): رئيس جمهوري آمريکا، جرج بوش، نامزد حزب جمهوريخواه در انتخابات رياست جمهوري ماه آينده، و سناتور جان کري، از مساچوستز، نامزد حزب دمکرات، در نخستين مناظره تلويزيوني خود در فصل انتخاباتي جاري، به موضوع سياست خارجي آمريکا به خصوص در باره جنگ‌هاي عراق و افغانستان و مبارزه با تروريسم پرداختند. در اين مناظره يکساعته ونيمه، که در کورال گي‌بلز، شهري در ايالت فلاريدا، انجام گرفت، جيم لرر، مجري اخبار شبکه تلويزيوني غيرانتفاعي PBS سئوال‌ها را با آنها درميان مي‌گذاشت و مطابق قرار قبلي، دو نامزد انتخاباتي حق سئوال کردن مستقيم از يکديگر را نداشتند. جان کري، از تصميم جرج بوش در حمله يکجانبه به عراق بدون همکاري متحدان آمريکا انتقاد کرد. جرج بوش در پاسخ گفت وقتي خود جان کري اذعان دارد صدام حسين بزرگترين تهديد عليه امنيت جهان بود، حتي بدون متحدان نيز آمريکا بايد وارد عمل مي‌شد، و اقدام آمريکا متحدان تازه‌اي براي اين کشور به همراه آورد. جان کري گفت اگر رئيس جمهوري بشود، سوخت اتمي دراختيار ايران قرار خواهد داد و درصورت مشخص شدن تخلف ايران از پيمان NPT آنگاه تحريم‌ها عليه ايران برقرار خواهد ساخت. جرج بوش گفت تحريم عليه جمهوري اسلامي هم اکنون وجود دارد. دکتر هوشنگ امير احمدي، استاد دانشگاه راتگرز، و کارشناس روابط ايران و آمريکا، در مصاحبه با راديوفردا در پيامد مناظره تلويزيوني دو نامزد رئيس جمهوري آمريکا، به اظهارنظر پرداخت. هوشنگ امير احمدي (پرينستون، نيوجرسي): آقاي بوش مي‌خواهد بگويد که يک سري ارزش‌هاي اساسي دارد که بر اساس آن ارزش‌ها جلو مي‌رود و اين ارزش‌ها را با فشار اين و آن يا به مقتضاي زمان عوض نمي‌کند. به نظر جرج بوش خيلي آدم ملي‌اي آمد و سعي مي‌کرد آمريکا را بالاي دنيا قرار دهد و وطن‌پرست جلوه کند و اينکه اتفاق و اتحاد آن قدر که تصميمات خود آمريکا اهميت دارد، مهم نيستند. ولي کري به عنوان روشنفکري سخن مي‌گفت که مي‌خواست دنيا و روشنفکران دنيا او را دوست داشته باشند. و مطمئنا روشنفکران کري را بيشتر دوست خواهند داشت زيرا حرفهائي روشنفکرانه‌تر و مردم‌پسندانه‌تر بود. ب.ب.: هرچند در اين مناظره آقاي کري در سخنوري دست بالا را داشت، اما فکر مي‌کنيد مناظره به نفع جرج بوش تمام شد؟ هوشنگ امير احمدي: من اينطور فکر مي کنم. ولي جائي که بوش احتمالا اشتباه کرد، اين بود که امشب خيلي با حوصله نبود و سعي مي‌کرد جواب بدهد و گاهي تند جواب مي‌داد وخونسردي خود را يک ذره از دست داده بود. برعکس جان کري، که سعي مي‌کرد خيلي خونسرد باشد. از يک ديدگاه ممکن است اين به نفع بوش باشد، زيرا صميمانه‌تر به نظر مي‌رسيد. ب.ب.: ولي در مجموع بعد از يکساعت و نيم مناظره، آدم احساس مي‌کرد که هيچکدام حرف تازه‌‌اي را در اين مناظره ارائه ندادند. هوشنگ امير احمدي: استراتژي کري حمله بود و سعي مي‌کرد از هر لحظه براي وارد آوردن ضربات پي‌درپي بر بوش استفاده کند درحاليکه بوش حالت آدمي را داشت که برده است و مي‌خواست وقت‌گذراني کند، مثل فوتبال که وقتي يک تيم جلو است فقط مي‌خواهد وقت را با دفاع کردن بکشد تا مسابقه تمام شود. ب.ب.: جان کري راه حلي مشخصي در باره عراق که انتقاد اصلي‌اش از جرج بوش بود، ارائه نمي‌داد. براي مثال، وقتي حزب سوسياليست اسپانيا براي رسيدن به قدرت خود را آماده مي‌کرد، حرف و راه روشني را ارائه مي‌داد در باره عراق و مي‌گفت ما نيروهاي خود را ازعراق بيرون مي‌کشيم ووقتي به قدرت رسيد همين کار را کرد. جان کري، با حرارت انتقاد مي‌کرد ولي راه مشخصي ارائه نمي‌داد و مي‌گفت ما نيروهاي خود را بيرون نمي‌کشيم ولي از اين بحران برنده خارج خواهيم شد. آيا اين را نکته‌اي منفي در مناظره جان کري با بوش يافتيد؟ هوشنگ اميراحمدي: به نظرمن منفي بود زيرا نه تنها چيز جديدي را عرضه نمي‌داد، ولي چيزهائي را که عرضه مي‌کرد، حداقل بخش مهمي از آنها را هم اکنون خود بوش دارد انجام مي‌دهد و چيزهائي که جان کري مي‌گفت مي‌خواهد انجام بدهد، نمي‌توانست بگويد چگونه انجام خواهد داد. مثلا مي‌گفت ما نشست سران مي‌گذاريم، اما نمي‌گفت کي‌ها را بغل هم مي‌گذارد، در حاليکه بوش مي‌گفت نشست سران که داريم. عربها دارند جمع مي‌شوند، ژاپن دارد اين کار را مي‌کند. مشکل کري اين بود که ابتکارهاي اساسي‌اي که عنوان مي‌کرد، بخشي از آنها هم اکنون دارد انجام مي‌شود و آن بخشي هم دارد عمل نمي‌شود، امکان عمل آن به اين سادگي نيست. ب.ب.: در مورد ايران، جان کري مي‌گفت معتقد هستيم بايد سوخت اتمي در اختيار جمهوري اسلامي قرار بگيرد و بعد مورد آزمايش قرار گيرد و بعد اگر ديده شد که جمهوري اسلامي تخطي مي‌کند، با آن برخورد بشود، واين برخورد يعني تحريم، در قدم اول. در مجموع، نگاه شما چيست؟ آيا اگر حزب دمکرات در انتخابات رياست جمهوري آمريکا پيروز شود، وضعيت جمهوري اسلامي در پيوند با اين اتهام که آمريکا به ايران مي‌زند در باره مسئله هسته‌‌اي بيشتر مي‌شود يا با ادامه رياست جمهوري جرج بوش وضع براي جمهوري اسلامي يک مقدار بهتر خواهد بود؟ هوشنگ امير احمدي: من فکر مي‌کنم بوش بهتر خواهد بود. امروز جالب بود که وقتي کري صحبت از تحريم‌هاي همه‌جانبه بين‌المللي بر عليه ايران کرد، بوش گفت تحريم وجود دارد. يعني نيامد تائيد کند که بايد ايران را تحريم بين‌المللي کرد. اين حرف خيلي مهمي بود. بعدش هم گفت اين تحريم را من نکرده‌ام بلکه خود شما (دمکرات‌‌ها) کرديد. يعني همين را هم قبول ندارد. کري حرف خطرناکي زد. يعني مي‌تواند براي ايران خيلي خطرناک باشد زيرا ايشان مي‌گويد ما به ايران مي‌گوئيم يا اين کار را مي‌کني و گوش مي‌دهي، يا مي‌زنيم توي سرت. اين نوع حرف زدن به نظرمن ناپخته است براي يک رهبر.