نمایشگاه پنج زن هنرمند از کشورهای اسلامی در نیویورک: «بدن زن و اسلام در هنرمعاصر»

حجاب اسلامي و مقرراتي که در باره نمايش اندام زن در جوامع اسلامي اعلام مي‌شود، موضوع کار پنج هنرمند زن است از کشورهاي اسلامي، که يک گالري در نيويورک گردهم آورده است و نمايشگاه نشان دهنده برخورد هنرمندان مختلف از زواياي متفاوت با پديده حجاب است. بهنام ناطقي (راديوفردا، نيويورک): يک گالري در نيويورک که از سوي موسسه غيرانتفاعي بنياد آيسه Ise اداره مي‌شود، در نمايشگاهي تحت عنوان «بدن زن و اسلام در هنرمعاصر» The Female Body and Islam in Contemporary Art کار پنج هنرمند مسلمان از عربستان سعودي، پاکستان و هندوستان را گردآورده است. اين نمايشگاه به تماشاگران آمريکائي که تصور واحدي از جهان اسلام در ذهن خود دارند، کمک مي‌کند که شاهد تنوع گسترده برخوردها و طرزفکرها در جهان اسلام باشند که در کار اين پنج هنرمند تجلي مي‌يابد. تنوع کار اين هنرمندان، هم تعبيرهائي است که از پديده حجاب عرضه مي‌کنند هم در شيوه‌هاي مختلف بيان است که به کارگرفته‌اند، از ويدئو آرت، چيدمان، نقاشي و عکاسي گرفته تا performance art. از هنرمند پاکستاني خانم عايشه عديل يک ويدئو در اين مجموعه به نمايش گذاشته شده است که يک عروس جوان را نشان مي‌دهد که آنقدر لباس، و پارچه و تور و آرايش و جواهر و تزئينات به او مي‌افزايند که به تدريج و سرانجام، در برابر چشمان ما، به يک کيک خامه‌اي رنگارنگ تبديل مي‌شود. هنرمند پاکستاني ديگري به نام خانم عايشه خالد در نقاشي‌هائي که از کولاژ لايه‌هاي مختلف پارچه‌ کشيده است، نشان مي‌دهد که لباس و به خصوص حجاب اسلامي مي‌تواند پناهگاهي باشد، که ضمن حفاظت از تعرض جهان بيرون، پايگاهي امن ايجاد مي‌کند براي نظاره دنياي اطراف. هنرمند پاکستاني ديگر، نايزا خان، با استفاده از حنا، اندام برهنه زن را روي ديوارهاي کراچي نقاشي مي‌کند و بعد از آنچه مردم با اين طرح‌ها مي‌کنند، عکس بر مي‌دارد. بعضي‌ جاها، طرح‌ها با گچ يا رنگ سياه توسط رهگذران يا مردم محل تغيير ماهيت پيدا مي‌کند، در بعضي محلات دست نخورده باقي مي‌ماند و در جاهاي ديگر، روي آنها به تدريج از پوستر و اعلاميه پر مي‌شود. او در هنر خود نشان مي‌دهد که واکنش‌ها به برهنگي، متفاوت و غيرقابل پيش‌بيني است. از خانم اميلي جسير Emily Jacir که در عربستان سعودي بزرگ شده است، نقاشي‌هائي آبستره به نمايش گذاشته است از لکه‌هاي سياه بزرگ. اين لکه‌ها، تصاوير دقيق خطوط سياهرنگ زخيمي هستند که مادر او روي نقاط برهنه اندام زنان در عکسهاي مجلاتي مثل Vogue که در پاريس مي‌خريد، مي‌‌کشيد تا بتواند آنها را با خود به عربستان سعودي ببرد. نقاشي‌هاي خانم جسير، تصوير اين سانسور است. از هنرمند هندي، خانم رومانا حسين، که در سال 1999 در اثر سرطان سينه در گذشت، عکس‌هائي به نميش گذاشته شده است که در آنها خانم حسين حجاب کامل اسلامي پوشيده است اما جاي زخم عميق عمل جراحي را روي سينه و شکم خود برهنه کرده است. به اين ترتيب، خانم حسين در اين تصاوير به حجاب مفهومي توامان، شخصي و اجتماعي مي‌دهد. عکس‌هائي نيز هست از خانم حسين که در حاليکه اسلايدهائي از پوشش اسلامي زنان به روي مي‌تابد، متن طولاني را مي‌خواند يکسره از سئوال‌هائي در باره حجاب، و برخورد اسلامي با نمايش اندام زن، مثلا: آيا اعتقاد وسيله‌اي براي فرار است، يا تسکين، يا آرامش روح؟ آيا اعتقاد مبني بر عادت‌است يا از سر انتخاب؟» سئوالهاي پياپي اين متن روي ديوار نمايشگاه درکنار عکس‌ها آويزان است. نمايشگاه «اندام زن و اسلام در هنر معاصر» يکي از برنامه هاي بنياد فرهنگي ISE است براي نزديک کردن فرهنگ‌ها به يکديگر. بنياد ISE که يک گالري در محله سوهوي نيويورک داير کرده، از محل اعانه‌هاي شرکتهاي گروه ISE ژاپن اداره مي‌شود.