همزيستي دين و مدرنيته در ترکيه: سرمشقي براي ايران و ساير حکومت‌هاي اسلامي

احسان نراقي، جامعه شناس و استاد دانشگاه در پاريس، که تازگي کتابي با عنوان «آزادي» منتشر کرده است، چند روز پيش با سخنراني در مجلس سناي فرانسه درباره پذيرش ترکيه در اتحاديه اروپا گفت: تحولاتي که در ترکيه رخ داده اند مي توانند سرمشق ديگر حکومتهاي اسلامي قرار گيرند. وي در مصاحبه با راديوفردا مي گويد که در ترکيه به جاي تقليد از اسلام تندروي ايران، تحولات رو به سوي يک اسلام ميانه رو و معتدل دارد. وي مي گويد که اين جريان ترکيه سرآغاز يک تحول مثبتي است در جامعه اسلامي، و نشان مي دهد که اسلام مي تواند در عصر جديد زندگي کند، هم دين باشد و هم توافق با مدرنيته و تجدد و قانون و آزادي داشته باشد. وي مي افزايد در مجلس ششم 14 خانم نماينده تلاش کردند تا با مذاکره با فقهاي قم و مراجع تقليد، تغييرات کوچکي به نفع خانمها در قوانين پديد آورند، اما شوراي نگهبان همه را باطل کرد. به عقيده آقاي نراقي اگر شما با جريان تاريخ روبرو شويد، جريان تاريخ مانند سيلي شما را مي برد، و اين تفکر آقايان شوراي نگهبان تا پنج سال، 10 سال ديگر بدون شک از بين رفته است. نيما تمدن (راديو فردا): احسان نراقي که به تازگي کتابي با عنوان «آزادي» منتشر کرده است چند روز پيش با سخنراني در مجلس سناي فرانسه درباره پذيرش ترکيه در اتحاديه اروپا گفت: تحولاتي که در ترکيه رخ داده اند مي توانند سرمشق ديگر حکومتهاي اسلامي قرار گيرند. احسان نراقي ضمن اشاره به تحولات رخ داده در ترکيه از جمله رعايت حقوق اقليتها و مداراجويي در حکومت آن کشور، شمار روزنامه نگاران زنداني در دو کشور ايران و ترکيه را با هم مقايسه کرد. اين جامعه شناس و استاد دانشگاه در گفتگو با ميرعلي حسيني گزارشگر راديوفردا در پاريس، ضمن بر شمردن مزاياي اسلام مترقي در ترکيه درباره احتمال تحول و نوسازي در اسلام حاکم بر ايران مي گويد: احسان نراقي (جامعه شناس، پاريس): تحولاتي که الان در ترکيه دارد رخ مي دهد، دارد به سمتي مي رود که اسلام تندرويي که اول مي خواستند از ايران تقليد کنند، دارد مي رود به طرف يک اسلام ميانه رو و معتدل. من فکر مي کنم اين جريان ترکيه سرآغاز يک تحول مثبتي است در جامعه اسلامي که اسلام مي تواند در عصر جديد زندگي کند، هم دين باشد و هم اين که توافق با مدرنيته و تجدد و قانون و آزادي و همه اين مسائل داشته باشد. اما راجع به ايران مرحوم مطهري مي گفت ما 10 سال زود است که وارد کارهاي سياسي شويم مستقيما. براي اين که واقف به اين بود که روحانيت ايران از مسائل اقصادي، اجتماعي، اداري، حقوقي امروزي دور است. ولي متاسفانه وقتي که آمدند سر کار هم شوق قدرت آقايان را گرفت، عشق به قدرت و هم اين که سه عامل باعث شد که اينها منحرف شوند. يکي اينکه بي اطلاعيشان از تمام عملکرد اين نظامي که وجود داشت. دوم يک مقداري عقده از زمان مشروطه و زمان مصدق که هميشه مي گفتند ما روحانيون نقش مهمي داشتيم، فوکليها آمدند از دست ما گرفتند. يکي هم اين که قدرت طلبيشان بود که اينها را پرت کرد از مرحله و يادشان رفت که قدرت روحانيت ايران به خاطر اين است که در مصدر امور نبودند. الان 25 سال است اينها در کارهستند، در مباحث مهم اشتباه مي کنند. سر اين قضيه اتم ناشيگري شان است که مساله درست کردند. شايد هم واقعا بمب نمي خواهند، اما از بس مخفي کاري کردند دنيا را به خودشان مظنون کردند. در حوزه علميه جوان مي بيند که عملکرد روحانيت در مسئوليتي که دارد با آن که در کتاب مي خواند و در حوزه مي گويند تطابق ندارد، در نتيجه انتقادي مي شود. اين که در خارج از درسي که علما به او مي دهند مي رود دنبال راه حلهاي مختلف، کتاب زياد مي خوانند، وارد مي شوند در يک مسائلي که برداشتشان غير از برداشت روحانيت در قدرت مانند شوراي نگهبان است. اين است که بنده تحول آينده را يک مقداري ناشي از پيشرفت روحانيون جوان مي بينم. ميرعلي حسيني (راديو فردا): شما در مصاحبه هايتان در اين کتاب يادآور شديد که يکي از دلايل اين که زنها به سرعت دارند پيشرفت مي کنند، اين است که در اختلاف اختناقي که حاکم است به ويژه در حق زنان، مبارزه شان پيشرفت در زمينه هاي مختلف اجتماعي و فکري است. دکتر احسان نراقي: اينها مثلا در مجلس گذشته اين 14 خانم نماينده اي که من با همه آنها تماس داشتم، بسيار خانمهاي روشني بودند، اينها تلاش کردند با مذاکره با فقهاي قم، با مراجع تقليد يک تغييرات کوچکي به نفع خانمها وارد کردند در قوانين. همه را شوراي نگهبان باطل کرد. يعني يک تعصب بيجايي اين آقايان دارند که اين محکوم است. يعني اگر شما با جريان تاريخ روبرو نشويد، مثل کاه، جريان تاريخ مانند سيلي شما را مي برد. اين تفکر آقايان شوراي نگهبان تا پنج سال، 10 سال ديگر بدون شک از بين رفته است.