کتاب «زمینه و پیشینه اندیشه ستیزی در ایران» منتشر شد

روشنفکری و روشنگری، سنت و مدرنیته، قانونمداری و هرج و مرج موضوعاتی هستند که مدتی است ذهن پژوهشگران و نویسندگان ایرانی بویژه در خارج از کشور را به خود معطولف کرده اند. به تازگی کتاب «زمینه و پیشینه اندیشه ستیزی درایران» نوشته اسد سیف در 253 صفحه توسط انتشارات فروغ در آلمان منتشر شده است. اسد سیف در مصاحبه با رادیو فردا می گوید: با نگاهی به موضوعات و تصاویرکتابهای درسی، زن یا همسر است، یا مادر است یا خواهر است یا خانه دار. تنها تصویر اجتماعی زن که در کتابها دیده می شود، شغل معلمی است. هر جا که کار فنی باشد، هر جا که کار باآرزش اجتماعی باشد می بینیم که تصاویر مردها وجود دارد و هر جا که مربوط به کار خانه باشد، می بینیم تصاویر زنان حضور دارد. بهمن باستانی (رادیو فردا): اسد سیف از تاریخ جهانگشا نقل می کنند که «آمدند و کشتند و سوختند و رفتند و بردند» و می پرسد: من روشنفکر ایرانی در این آمدنها و سوختنها چه نقشی داشتم؟ مطلب تاریخ کانون نویسندگان ایران به روایت سپانلو، مستدلترین مطلب این کتاب شاید باشد که مورد به مورد با تکیه بر استدلال و فاکتهای مشخص و نقل قولهای روشن از افراد زنده، اعتبار کتاب سرگذشت کانون نویسندگان ایران، نوشته محمد علی سپاتلو را به پرسش می گیرد. در مطلب مفصل «مرز پرگهر و فارسی شکر است» بعد از طرح این پرسش که تا تا چه اندازه نسبت به ادبیات غیرفارسی ایران آگاهیم، نوشته است: همه در این عرصه بی سوادیم. اسد سیف به دو بازوی تحقیق روشنفکری و ابزارحکومتی در این ناآگاه داشتن جامعه در این زمینه می پردازد و با ریشخند و انتقاد اساتیدی چون ذبیح الله صفا را مثال می آورد که بر پایه کتاب «تاریخ ادبیات در ایران» صفا، آنچه شاعر و نویسنده در این ملک ایران بوده، فارس بوده اند. بعد برای نمونه تنها در آمدن سرآمدن آهل قلم کرد در تاریخ ادبیات کردی از علی اشرف درویشیان نقل می کند که از 13 تن از جمله حسن قزلچی بنیانگذار داستان کردی یاد می کند، و بعد می افزاید: طبیعی است که دامنه اسامی را می توان در عرب زبانان جنوب ایران یا بلوچها و ترکمنها پی گرفت. اسد سیف سپس نتیجه می گیرد روند دموکراتیزه شده جامعه که جامعه ای چند فرهنگی است، بدون توجه به این موضوع دچار اشکال خواهد شد و در کنار ناسیونالیسم تنگ و تار فقط ضد فرهنگ آفریده می شود. اما در مورد حکومتها فقط به یک نمونه از حاصل تحقیقات حسن سیف می پردازیم. تبعیض جنسی در کنابهای درسی. اسد سیف: دولت حاکم سعی می کند این موضوع را که از طریق نهادها و ابرازهای تاسیساتی خویش بر جامعه حاکم کند. دستگاههای عریض و طویل آموزش و پرورش یکی از این نهادهاست. کودک اگرچه رفتار مردسالارانه را در خانه و در اجتماع شاهد است، ولی در مدرسه ناخودآگاه شکل کلیشه ای شده آن را یاد می گیرد. بهمن باستانی: نمونه هایی هم در کتابهای آموزشی مدارس هست؟ اسد سیف: با نگاهی به موضوعات و تصاویرکتابهای درسی، برای نمونه گفته باشم، زن یا همسر است، یا مادر است یا خواهر است یا خانه دار. تنها تصویر اجتماعی زن که در کتابها دیده می شود، شغل معلمی است. هر جا که کار فنی باشد، هر جا که کار باآرزش اجتماعی باشد می بینیم که تصاویر مردها وجود دارد و هر جا که مربوط به کار خانه باشد، می بینیم تصاویر زنان حضور دارد. بهمن باستانی: آقای سیف، افزون بر تصاویر آیا متن کتابهای درسی هم اینچنین است؟ اسد سیف: کاملا، بخصوص در کتابهای علوم اجتماعی، تعلیمات اجتماعی و تاریخ. بهمن باستانی: مثالهایی آیا دارید در این زمینه؟ اسد سیف: به شکل نمونه اگر گفته باشم، در کتاب تعلیمات اجتماعی کلاس چهارم، کل کتاب موضوع نقل و انتقال یک خانواده است از شیراز به مشهد. مرد نان آور خانه است، مرد کار می کند در بیرون و زن در خانه است. و اینها در مسیری که از شهر مبدا می خواهند بروند به شهر مقصد، در رفتار اجتماعی این خانواده این کلیشه ها خودشان را نشان می دهند. اصلا می تواند این موضوع به عنوان یک الگو باشد که چطور ایدئولوژی سعی می کند در کتابهای درسی به شکل یک کلیشه در مغز کودکان جا انداخته شود. کتاب «زمینه و پیشینه اندیشه ستیزی درایران» نوشته اسد سیف را در 253 صفحه انتشارات فروغ در آلمان منتشر کرده است.