(rm) صدا | [ 6:33 mins ]
در پنجمين و واپسين بخش گزارشهايي از بيروت، مهدي خلجي از زندگي شبانه در اين شهر و نيز تفاوت سبک زندگي در محله هاي گوناگون آن مي گويد. وسط المدينه محله مرکز شهر که در سالهاي جنگ ويران شده بود، در دهه گذشته عمارت شده و جان تازه اي گرفته است. در اين محله کافه ها پشت سر هم صف کشيده اند و شبيه پاريس خيلي جاها پياده رو نيز بخشي از کافه است. گرچه پس از دوران جنگ بيشتر نايت کلابها از غربيه مسلمان نشين به شرقيه مسيحي نشين منتقل شده اند، تقريبا کمتر رستوراني در بيروت است که آمادگي پذيرايي از مشتريان را با مشروبات الکلي نداشته باشد. يک دختر ساکن شرقيه به راديو فردا مي گويد زندگي شبانه بيشتر در شرقيه است و کمي در غربيه اما در محلاتي مانند ضاحيه حومه جنوبي شيعه نشين بيروت شب خاموش است. مهدی خلجی (رادیوفردا): شبِ بيروت زيباست. کرانه مديترانه، تا سحر بيدار است و جوانان و کامجويان را به ضيافت خود میخواند. روشه، خيابانی ساحلی که نزديک صخرهای بزرگ در درياست، پر است از کافه و رستوران. صدای موسيقی از هر روزنی به گوش میرسد.
وسط المدينة، محله مرکز شهر، که در سالهای جنگ، ويران شده بود، در دهه گذشته، عمارت شده و جان تازهای گرفته است. اين محله، جدا از ارزش تاريخیاش، محل پارلمان و نيز ساختمانِ نخست وزيری و دولت لبنان است. کافهها پشت سر هم صف کشيدهاند و شبيه پاريس، خيلی جاها پيادهرو نيز بخشی از کافه است، پر از ميز و صندلی و آکنده از مردمی که چند سده است پايبند سنتِ قهوهخانهاند و بسياری از آنها هم اهل قليان، يا به قول لبنانیها ارگيله. بزرگترين فروشگاهِ صوتی بيروت هم اين جاست، در ساختمانِ مدرن و چند طبقه Virgin.
Virgin هم نوارهای ويديويی و دی وی دی فيلمهای عربی و خارجی را میفروشد و هم نوار و سی دي موسيقی از چهارگوشه جهان را.
در بيشتر کشورهای اسلامی و عربی، باشگاههای شبانه يا نايت کلابها، بارها، قانونی و فروشگاههای مشروبات الکلی قانونی نيستند، اما برخی دولتهای اسلامی، برای پاسخ دادن به نياز بخشی از جامعه و نيز آسايش جهانگردان، نه به تجارتِ سکس چندان کاری دارند و نه به فروش مشروبات الکلی که البته هر دو به گونهای پنهانی و در پرده صورت میگيرد. اما بيروت، شهر آزادی و شادی است. گرچه، پس از دورانِ جنگ، بيشترِ نايت کلابها از غربيه مسلماننشين به شرقيه مسيحینشين منتقل شدهاند، تقريباً کمتر رستورانی در بيروت هست که آمادگی پذيرايی از مشتريانِ خود، با مشروبات الکلی نداشته باشد. خودِ لبنان، سازنده عرق برنج و رازيانه است و آن را به کشورهای اسلامی ديگر مانند مصر و سوريه هم صادر میکند.
شبِ شرقيه بيروت، سفيد است، و به ويژه شبهای آخر هفته، خواب ندارد. از شرقيه گرفته تا زلقا و بعد معملتين، محلهای قديمی که به کازينوی بزرگ و زيبای لبنان در دامنه کوه میرسد و بر فراز آن کليسای سيدة لبنان است، پر است از نايت کلاب و باشگاههای شبانه و تا خروسخوانِ سحر، زمين زير پای دخترانِ رقصنده لبنانی و آوازهخوانان و کامرانان میلرزد.
راملا، دختر مسيحیِ ساکن شرقيه، به راديو فردا میگويد زندگی شبانه، بيشتر در شرقيه است و کمی در غربيه، اما در محلاتی مانند ضاحيه، حومه جنوبی شيعهنشينِ بيروت، شب خاموش است:
بيشترِِ کتابفروشیها، بنيادهای انتشاراتی، دفتر روزنامهها و نيز نمايشگاهِ بين المللی بيروت، در غربيه است. کتابفروشی در غربيه به اندازه کافه زياد است و کتابفروشیها بزرگاند و بسياری از آنها دو طبقه. بسياری از کتابفروشیها چند زبانهاند، عربی، فرانسه و انگليسی.
در لبنان، به نسبتِ کشورهای عربی، آزادی فرهنگی بيشتری وجود دارد، اما به هر روی، سنتهای عربیِ نيرومندی در آنجا هست که دست سانسور فرهنگی را باز میگذارد. برای نمونه، فيلم Tera Incognita سرزمين ناشناخته، ساخته غسان صلحب، کارگردانی لبنانی هم بر پرده سينما ممنوع شده و هم به صورت نوار ويديويی و دی وی دی. سرزمين ناشناخته، داستان جوانانِ بيروتی و بحران عاطفی و وجودی آنها پس از جنگ است. در اين فيلم، ثريا، دختر فيلم، سيگار میکشد، مشروب میخورد، اندام برهنه خود را بر صفحه نمايش قاب میکند و با دوستِ پسرش عشق میبازد.
اينها تصاويری نيست که تيغ کارگزارانِ سانسور در لبنان، کشوری عربی، آن را نبرد.
به هر روی، بيروت، از درونِ ويرانههای جنگ سر برآورده، با همان شادابی و طراوت که داشت. حالا اگر برخی نشانهها را ناديده بگيريم، آدم يادش میرود که اين شهر ساليانی بر آتش و خون بوده است و در جنگ. شهر امن و آرام است، اما روی همه آن تناقضهای آرميده، که جهان اسلام و جهان عرب با آن دست و پنجه نرم میکند.