بررسی سینمای سال 2004 با جمشید اکرمی: احیای سینمای مستند و استقبال از فیلمهای خارجی در آمریکا

از نظر آقاي جمشيد اکرمي، منتقد برجسته و استاد فيلمشناسي دانشگاه کلمبيا، سينماي آمريکا در سالي که گذشت شاهد دو تحول بيسابقه در دو شعبه فرعي سينما بود: فيلمهاي مستند و فيلمهاي خارجي. آقاي اکرمي در بخش اول بررسي سينماي آمريکا در سال 2004 به اين تحول مي‌پردازد. وی می گوید فیلم فارنهایت 11/9 از مایکل مور طلیعه دار موفقیت فیلم های مستند بود که به خاطر انتخابات ریاست جمهوری آمریکا شمارشان بسیار شده بود. وی می افزاید سال 2004 دست کم 12 فیلم خارجی توانستند در آمریکا بیش از یک میلیون دلار فروش کنند که برای فیلم های خارجی موفقیت بی سابقه ای است. بهنام ناطقي (راديوفردا، نيويورک): سال 2004 صنعت سينما در آمريکا شاهد تحول عمده‌اي در شمار فيلم‌هاي عرضه شده و همچنين کيفيت آنها بود و سينماروهاي آمريکائي با استقبال خود از فيلم‌ها، در پاسخ به اين تحولات کمي و کيفي، بيش از 9 ميليارد و 500 ميليون دلار به جيب صنعت سينما سرازير کردند. پروفسور جمشيد اکرمي، منتقد برجسته و استاد فيلمشناسي دانشگاه کلمبيا، در مصاحبه با راديوفردا رشد اقبال از فيلم‌هاي مستند و فيلم‌هاي خارجي را دو وجه مشخص سينماي سال 2004 مي‌داند. جميشد اکرمي (منتقد سينما، نيويورک): دو تا جريان من ديدم که سال 2004 را متمايز مي‌کند از سالهاي قبلش. يکي شکوفائي و احياي دوباره فيلم‌هاي مستند بود. فيلم‌‌هاي مستند، که در سينماي آمريکا، شايد مثل خيلي ديگري از کشورها، چندان محبوبيت ندارند ولي امسال جالب اين بود که با استقبال مردم روبرو شدند و مي‌دانيد که طليعه‌دار اين جريان هم فيلم شبه مستند فارنهايت 11/9 آقاي مايکل مور بود که علاوه بر اينکه يک مقاله سياسي خيلي نافذ و برنده‌اي بود، کار سينمائي شکل‌گرفته و منسجمي هم هست و در واقع نشان داد که مايکل مور آن پويش سينمائي خود را سرانجام پيدا کرده و واقعا جاافتاده به عنوان سينماگر. فکر مي‌کنم يکي از دلايلي که اين فيلم‌هاي مستند توانستند امسال خودشان را بيشتر نشان بدهند اين بود که امسال سال انتخاب رياست جمهوري بود و همانطور که مي‌دانيد خيلي از اين فيلم‌ها به نحوي به مسائل انتخابات و کاراکتر خود جرج بوش مي‌پرداختند. از جمله طبيعتا همين فيلم مايکل مور. فيلمهاي مستند موفق ديگر Control Room بود که به تلويزيون الجزيره مي‌پرداخت و يک فيلم خيلي خوب که شايد به اندازه بقيه صدا نکرد ولي يکي از بهترين‌ها بود، Corporation بود که در باره نارسائي‌هاي ساختاري کمپاني‌هاي بزرگ بود، يک موضوع مهم دنياي امروز، که اشاره زيادي به آن نشده بود ولي اين فيلم واقعا حق مطلب را ادا مي‌کند. يکي دو تا فيلم به نفع و بر عليه جان کري ساخته شد، که آنهم در مبارزات انتخاباتي موج‌هائي ايجاد کردند هم از نظر سياسي و هم از نظر سينمائي. ب.ن.: صداي آقاي جميشد اکرمي، منتقد برجسته نيويورکي را مي‌شنويم در بررسي سينماي سال 2004. آقاي اکرمي قرارگرفتن فيلم نيمه مستند فارنهايت 11/9 از مايکل مور در ميان ده فيلم فروش سال را بي‌سابقه مي‌بيند. جمشيد اکرمي: به خصوص چيزي که جالب بود فروش بالاي بعضي از اين فيلم‌هاي مستند بود که اين بي‌سابقه بود. مثلا الان فيلم مايکل مور يکي از پرفروش‌ترين فيلم‌هاي سال گذشته بود و معمولا اين حرفي نيست که آدم در باره فيلم‌هاي مستند در آخر سال مي‌زند. ب.ن.: آقاي جمشيد اکرمي، منتقد، در مصاحبه با راديوفردا گسترش اقبال تماشاگران آمريکائي به فيلمهاي خارجي را تحول عمده ديگر سال گذشته مي‌داند. فيلم‌هاي کارگردان چيني ژانگ ييمو، فيلم قهرمان و فيلم خنجرهاي پرنده روي هم بيش از يکصد ميليون دلار فروش کردند. جمشيد اکرمي: جريان ديگري که من ديدم اين بود که پارسال سال خوبي بود براي فيلم‌هاي خارجي. و علاوه بر اينکه باز چندتا فيلم خيلي خوب و با کيفيت خارجي نشان داده شد، مثل فيلم مولاد از عثمان سامبن، مثل فيلم آموزش بد Bad Education از پدرو المدور، دو فيلم ژانگ ييمو، فيلم نطق موزيک (ژان لوک گدار)؛ ولي نکته مهم اين بود که اين فيلمها با استقبال مردم هم روبرو شدند. پارسال 12 فيلم خارجي فروش بالاي يک ميليون داشتند. اين mark يک ميليون دلار براي فيلم‌هاي خارجي مهم است، يعني اينها را تبديل به hit مي‌کند، فيلمي که از نظر گيشه‌اي خيلي موفق بوده. اين مارک براي فيلم‌هاي آمريکائي صد ميليون دلار است، يعني بايد 100 ميليون دلار بفروشند که blockbuster به حساب بيايند، ولي فيلم‌هاي خارجي يک ميليون هم بفروشد به اين مقام دست پيدا مي‌کند. ب.ن.: چنانکه جمشيد اکرمي، استاد فيلمشناسي دانشگاه کلمبيا مي‌گويد، سينماي ايران در سال 2004 از گسترش بازار فيلم‌هاي خارجي در آمريکا بهره چنداني نبرد. جمشيد اکرمي: متاسفانه براي ما که ايراني هستيم، بايد نگاه کنيم به کارکرد فيلم‌هاي ايراني، که همانطور که يک روند چند سال اخير بوده، متاسفانه، فيلم‌‌هاي ايراني زياد موفق نبودند در ميان فيلم‌هاي خارجي. ما فيلم طلاي سرخ جعفر پناهي را داشتيم که شايد يکي از بهترين فيلم‌هاي خارجي بود که پارسال نشان داده شد، فروش ضعيف 150 هزار دلاري کرد و فيلم ايستگاه متروک فروش به مراتب ضعيف‌تري کرد و فيلم ساعت پنج بعدازظهر را داشتيم که خريده شده براي آمريکا ولي فقط براي پخش تلويزيوني.