مرور يك استاد روابط بين الملل بر دست آورد ديدار مسئول سياست خارجي اتحاديه اروپا از تهران

جمشيد زند (راديوفردا): سفر حاويه سولانا مسئول امور سياست خارجي و امنيتي اتحاديه اروپا به ايران و همزماني آن با تحصن نمايندگان رد صلاحيت شده مجلس، سبب شد تا گفتگوها آنچنانكه طرفين انتظار داشتند، پرثمر نباشد. راديوفردا با دكتر رضا تقي زاده، استاد روابط بين المللي در دانشگاه هاي گلاسكو كه اكنون در تهران است، در باره سفر آقاي سولانا به تهران و مذاكرات انجام شده گفتگو كرده است. شهران طبري (راديوفردا): آقاي دكتر تقي زاده، سفر آقاي سولانا به ايران همزمان شده با رد صلاحيت از نمايندگان اصلاح طلب مجلس. قصد آقاي سولانا از اين سفر بيشتر از همه پرداختن به مسئله تاسيسات هسته اي ايران بود، چه پيش از آن هم در وين توقفي داشتند و با دكتر البرادعي در اين باره صحبت كرده بودند. اما به نظر مي رسد كه وزنه سفر ايشان بيشتر به مسئله پيشبرد اصلاحات و حقوق بشر، دو ركن اساسي ديگر ايران با اتحاديه اروپا سنگيني مي كند. اين درست است؟ دكتر رضا تقي زاده (استاد روابط بين الملل دانشگاه گلاسكو، تهران): اين نظر درست است. همانطور كه شما گفتيد طرحي كه براي مسافرت آقاي سولانا قبل از انجام سفر ايشان در نظر گرفته شده بود، با مسيري كه اين مذاكرات در تهران پيدا كرد تفاوت كرد و دليل آن تحولات داخلي سياسي ايران بود. همانطور كه اطلاع داريد، رد صلاحيت تعداد زيادي از نمايندگان مجلس باعث جنجال هاي تازه اي در سياست داخلي ايران شد كه انعكاس بين المللي زيادي هم داشت. اين تحول در مذاكرات آقاي سولانا اثر گذاشت و آقاي سولانا به خصوص روز دوم اقامت د رتهران با سه مسئله متفاوت روبرو بود اولا توقعات جامعه اروپائي، از ايشان به عنوان مذاكره كننده از جانب جامعه اروپا و همينطور نحوه برخورد جناح راست كه شايد هماهنگي با جامعه اروپا و دادن امتياز در زمينه فعاليت هاي اتمي را خيلي هنوز جذب نكرده بود يا خوشحال از آن نبود و گروه طرفدار اصلاحات كه حالا در صحنه سياسي ايران از توازن كافي برخوردار نيست و راه روشن وجاي مشخصي هنوز براي آن نمي شود در نظر داشت. اين سه عامل باعث شدكه آقاي سولانا به جاي پرداختن به مذاكرات فعاليت هاي هسته اي ايران يا پاسخگوئي در مقابل تعهدات متقابل جامعه ايران به انعكاس تحولات داخلي ايران بپردازد و اظهار نظر آن مثلا در مورد مسائل داخلي مورد اعتراض جامعه دست راستي ها قرار بگيرد و او مجبور بشود با احتياطي بيشتر از حدي كه از او انتظار مي رود، از كنار ماجرا بگذرد و بدون نتيجه گيري ايران را ترك كند. ش.ط.: درست است كه گفتيد كه بدون نتيجه گيري ايران را ترك كرده اما ممكن است يك جمع بندي از آنچه رسانه هاي ايران و تحليلگران و مفسران داخلي در باره سفر آقاي سولانا گفتند و آن را ارزيابي كردند، به ما بگوئيد؟ رضا تقي زاده: شايد عنوان اول روزنامه جام جم كه ارگان تلويزيون هست و يكي از بلندگوهاي جناح راست نشان مي دهد كه جناح راست از نتيجه مذاكرات ايشان راضي نبود و با اظهار اينكه آقاي سولانا در مسائل داخلي ايران مداخله نكنيد، نظرات جناح راست را در مقابل سولانا عنوان مي كنمد و مطالبات ايران را با شدت بيشتري در مقابل جامعه اروپا طرح مي كند. اين نشانه نارضائي است براي تداوم گفتگو در شرايط فعلي با جامعه اروپا و يكي از بازتاب هاي ديگر اتخاذ سياست هاي تهاجمي از جانب جناح راست. جناح طرفدار اصلاحات حتي جناح عملگرا كه شايد آقاي خرازي را در ميانه آنها بتوانيم ببينيم، برخورد كاملا بي طرفانه اي نسبت به اين گفتگوها داشت و نه اعتراض خاصي كرده و نه توقع خاصي را مطرح كرده نه تعهد خاصي را پذيرفته و بنابراين از كنار اين ماجرا جناح عملگرا و جناح طرفدار اصلاحات گذشته. و آقاي روحاني هم كه طرف اصلي گفتگو با آقاي سولانا در باره مسئله اتمي ايران بوده، با طرح مسائل جانبي سعي كرده از هدفهاي گفتگو و طرح مستقيم مسائل به جامعه اروپا پرهيز بكند. در حقيقت انتظاري كه جامعه اروپا براي تعيين تكليف سياست ايران دارد شكل واقعي در اين مذاكرات پيدا كرد و عدم تشخيص موقع سياسي هركدام از گروه هاي دست دركار سياست ايران باعث شد كه هيچكدام از نمايندگان و طرفهاي گفتگو با آقاي سولانا نتوانند با او به مسائل قطعي و نتايج قطعي برسند و مسائل را آنچنان كه انتظار مي رفت تحليل كنند. دكتر رضا تقي زاده، استاد روابط بين المللي در دانشگاه هاي گلاسكو كه اكنون در تهران است، در باره سفر حاويه سولانا، مسئول سياست خارجي اتحاديه اروپا مي گويد طرحي كه براي مسافرت آقاي سولانا قبل از انجام سفر ايشان در نظر گرفته شده بود، با مسيري كه اين مذاكرات در تهران پيدا كرد تفاوت كرد و دليل آن تحولات داخلي سياسي ايران بود. سولانا به جاي پرداختن به مذاكرات فعاليت هاي هسته اي ايران يا پاسخگوئي در مقابل تعهدات متقابل جامعه ايران به انعكاس تحولات داخلي ايران پرداخت و اظهارنظرهاي او مورد انتقاد جناح محافظه كار قرار گرفت و او بدون نتيجه ايران را ترك كرد. وي مي افزايد: عدم تشخيص موقع سياسي هركدام از گروه هاي دست دركار سياست ايران باعث شد كه هيچكدام از نمايندگان و طرفهاي گفتگو با آقاي سولانا نتوانند با او به مسائل قطعي و نتايج قطعي برسند و مسائل را آنچنان كه انتظار مي رفت تحليل كنند.