(rm) صدا |
مسعود ملک (راديوفردا): شمارش آراي انتخابات بحث انگيز مجلس شوراي اسلامي ادامه دارد و قرار است که نتايج نهايي به زودي اعلام شود. در همين حال اولين قضاوت ها و ارزيابي ها درباره نتايج اين انتخابات، از طرف سازمان ها و احزابي که آن را تحريم کرده بودند، آغاز شده است. در گزارش ويژه امشب، شيرين فاميلي نظر سه فعال سياسي از سه گرايش سياس مختلف در خارج از کشور، که مردم را به عدم شرکت در انتخابات دعوت کرده بودند، درباره نتيجه برگزاري انتخابات جويا شده است.
شيرين فاميلي (راديوفردا): شمارش آقاي انتخابات مجلس هفتم، به تدريج رو به پايان مي رود. انتخاباتي که اکثر دگرانديشان در ايران، و سازمان ها و احزاب سياسي مخالف جمهوري اسلامي در خارج از کشور، صرفنظر از ديدگاه هاي مختل، آن را تحريم کرده و مردم را به عدم شرکت در آن دعوت کرده بودند، و حال فرصت آن فراهم آمده است که احزاب و سازمان هاي سياسي که انتخابات را تحريم کرده بودند، اولين قضاوت و تحليل خود را از نتايج انتخابات ارائه دهند. در اين زمينه با سه فعال سياسي از سه گرايش مختلف در خارج از کشور، گفتگو کردم. محمدرضا شالگوني، از اعضاي سازمان کارگران انقلابي ايران، راه کارگر، مهرداد خوانساري، دبيرکل سازمان مشروطه خواهان ايران، و مهران براتي، عضو هيات اجرائيه اتحاد جمهوري خواهان ايران. و ابتداء، از آقاي شالگوني پرسيدم: اولين قضاوت و تحليل شما از نتايج انتخابات چيست؟
محمدرضا شالگوني (عضو سازمان کارگران انقلابي ايران، راه کارگر): انتخابات نتايج اش از قبل معلوم بود که چه خواهد بود. و اين اميد که در ايران، در جمهوري اسلامي، يکدفعه بيايند بگويند که همه مردم مجلس را بايکوت کردند و در انتخابات شرکت نکردند، يک چيز غير واقعي بود. اما اينکه اينها واقعا اين را اينطوري نشان دادند، يک تف سربالايي است که در واقع گريبان خودشان را خواهد گرفت. اين عصبانيت مردم، و اين چيزي را که در واقع انتظار مي رفت از اين ماجرا، آن را قطعيت خواهد داد و آن عبارتست از اين است كه دوره تظاهر به مشروعيت انتخاباتي در ايران تمام شده. بعد از اين جمهوري اسلامي مانند حكومتهاي ديگر جهان سوم كه اساسا هميشه با 98 درصد مردم در آن شركت مي كنند و 99 درصد شركت كنندگان به كانديداهاي مورد نظر قدرتمندان راي مي دهند، همانطوري خواهد بود كه خواهد شد. ولي مساله اين است كه يك چيز صراحت پيدا كرده، مردم ديگر خودشان سرراست مي دانند كه اين نظام اصلاح پذير نيست و بيش از حد رو در روي مردم ايستاده و بيش از حد عدم حقانيت آن روشن شده و معلوم است در مسيري خواهد افتاد كه بعد از اين بايد بي افتد و بايد مي افتاد خيلي جلوتر از اينها. اين يك دستاورد بزرگي است و طبيعي است كه بعد از اين رويارويي مردم با رژيم ولايت فقيه خيلي صراحت پيدا كرده و در واقع كسي را پيدا نمي شود كرد كه ديگر توهمي داشته باشد در اين مورد و به نظر من اين يك پيروزي بوده براي جنبش ضد استبدادي مردم ايران و جنبش دموكراسي خواهي و آزادي خواهي مردم ايران.
ش . ف : نظر مهرداد خوانساري را درباره سياست تحريم انتخابات اپوزوسيون پرسيدم.
مهرداد خوانساري (دبيرکل سازمان مشروطه خواهان ايران): انتخابات مجلس هفتم نشان دهنده پايان دوران اصلاح طلبي حكومتي است. يعني اصلاح طلبان دولتي الان كنار زده شدند و الان آقايان دوران جديدي هستند كه نيروهاي محافظه كار به طور يكپارچه احاطه خودشان را روي صحنه سياست ايران با توجه به تغييراتي كه در عملكرد آقاي خاتمي هم رخ داده، اينها الان احاطه خودشان را كامل كردند و اين البته نويد خوبي نمي تواند براي مردم داشته باشد. آن اميدي كه مردم عادي به اين داشتند كه اصلاحات از طريق عوامل دولتي بخواهد صورت بگيرد و جامعه وارد يك تحول مثبت بشود، خوب اين تا حدودي به نظر من فضاي حس شرايط موجود و تداوم حكومت به شكلي كه مي توانست سياست از دست دولت خارج نشود، باقي مي ماند كه اين نويد خوبي نيست، بخصوص اين كه مشروعيت نظام و محبوبيت نظام، اين دو امر قابل احيا نيستند. ضمن اينكه منهاي مشروعيت و محبوبيت، اين وضع موجود مي تواند تا زماني كه با يك مسائل عمده روبرو نشود، به طور عمده نامحدود ادامه پيدا كند.
ش . ف : همين سئوال را با مهران براتي در ميان گذاشتم و اولين قضاوت او را از نتايج انتخابات و سياست تحريم اپوزوسيون خارج از كشور جويا شدم.
مهران براتي (عضو هيات اجرائيه اتحاد جمهوري خواهان ايران): البته صاحبان قدرت در حكومت ماهها پيش از اين انتخابات گفته بودند كه در تركيب مجلس هفتم، آنها حداقل دوسوم كرسيهاي مجلس را براي گروههاي خودشان رزرو خواهند كرد و حداكثر حاضر خواهند بود يك سوم از كرسيها را در اختيار دوم خرداديهاي اصلاح طلب بگذارند و همين زمينه هم بود كه اصلاح طلبان استراتژي سي برابر كانديداتوري براي مجلس را مطرح كردند كه شوراي نگهبان با رد كانديداهاي اصلاح طلب مشت خودش را باز كند و با بيرون كردن علني اصلاح طلبان از مجلس، عدم مشروعيت اين مجلس را خودش و به دست خودش اعلام كند كه البته اين سياست به خوبي پيش رفت و بخصوص مجالس قانونگذار اروپايي آزاد نبودن اين انتخابات را مورد حمله قرار دادند. به نظر من به هر صورت ايرانيان در نبود يك اپوزوسيون بديل و نيرومند، علاقه زيادي به فروپاشي نظام قدرت و ايجاد بي ثباتي درازمدت بدون آنكه چشم انداز قابل پذيرشي براي خودشان داشته باشند، نداشتند و بنابراين مساله تحريم انتخابات به آن شكلي كه مورد نظر نيروهاي اپوزوسيون بوده، با عدم موفقيت روبرو نبوده.
ش . ف : سئوال ديگري كه اكنون در افكار عمومي مطرح است، اين است كه به طرز تسلط كامل محافظه كاران بر مجلس هفتم، آنها تا چه حد مي توانند به وعده هاي انتخاباتي خود، بويژه در سياست خارجي و اصلاحات اقتصادي عمل كنند.
محمدرضا شالگوني: آن مساله راه چين كه آزادي را سركوب كنيد و اقتصاد را احيا كنيد، اولا از نظر اقتصادي در شرايط قابل معيني قابل اجرا است، يعني در كشورهايي كه عمدتا جمعيت دهقاني دارند، يك مهاجرت داخلي معمولا سازمان داده مي شود، كار ارزان مي آيد و دولتي با قدرت متمركز سعي مي كند كه اقتصاد را در مسيري خاص پيش ببرد و يك رونقي را ايجاد مي كند. در چين ديديم، در ويتنام ديديم، در برخي از اين كشوهاي به اصطلاح نوار اقيانوس آرام مي بينيم كه اين دولتها در عين حال كه دولتهاي سركوبگري هستند مانند چين يا مشابهات آن، ولي واقعيت اين است كه در اين مكانها، سركوب سياسي خشني وجود دارد، ولي سركوب مدني اصلا وجود ندارد. در ايران مساله جمهوري اسلامي در عين حال كه سركوب سياسي است و مخالفان و فعالان سياسي را مي كوبد و مخالفان سياسي را اين طرف و آن طرف مي كشد، مهمتر از آن، سركوب مدني است. توجه داشته باشيد كه در ايراني كه جمهوري اسلامي حاكم آن بوده، هيچ وقت مخالفت با رژيم از چند ميليون پايينتر نبوده. مثلا زنهاي ايران به انواع مختلف آنچه را كه اينها گفتند بايد بكنيد، نكردند، آنجا كه گفتند نبايد بكنيد، كردند. همچنين جوانان و ديگر بخشهاي مختلف مرد. اينكه آخوندهاي ايران حاضرند خيلي چيزها را به ديگران بدهند، در آن ترديد نيست، ولي اينكه آيا ديگران هم حاضرند با اينها معامله كنند، جاي ترديدهاي بسياري هست. به اين سادگي نمي آيند معامله كنند سر هيچ و پوچ با رژيمي لرزان. مساله جمهوري اسلامي عبارتست از اين است كه يك دولت استثنائي است، يك دولت نادر است و بنابراين مدام دارد براي خودش اپوزوسيون درست مي كند.
ش . ف : اين سئوال كه محافظه كاران تا چه حد خواهند توانست در زمينه اصلاحات اقتصادي و سياست خارجي به موفقتيهايي دست يابند را، با مهرداد خوانساري در ميان گذاشتم.
مهرداد خوانساري: به عقيده من با توجه به اينكه يك مقدار درگيريهاي درون نظامي بي شك كمتر خواهد شد، محافظه كاران اين اميد را دارند كه در كوتاه مدت بتوانند يك موفقيتهاي خيلي محدود در زمينه مسائل اقتصادي بدست بياورند، ولي من نمي توانم تصور كنم كه در درازمدت بدون مشاركت اكثريت قاطع مردم ايران و نيروهاي مختلف و تواناييهاي مختلفي كه جامعه ما براي پيشرفت در تمام زمينه ها به آن احتياج دارد، اينها بتوانند توفيق داشته باشند. بخصوص در زمينه سياست خارجي مشكل ايران در حيطه سياست خارجي با تغيير نوع گفتار يا نشست بيشتر با خارجيها بويژه آمريكاييان، اينها مسائلي نيست كه به اين طريق حل شوند. سياست بايد در زمينه هاي اساسي تغيير كند و سياست در زمينه هايي مانند همكاريهاي جدي با آژانس بين المللي انرژي اتمي شروع مي شود و با منع تغذيه نيروهاي تروريستي و يا پناه دادن و عدم همكاري با نيرهايي مانند القاعده درون كشور ختم مي شود. موضع حكومت اسلامي امروز در اين انتخابات به مراتب ضعيفتر شده از ديد خارجيان و مشخص است براي خارجيان كه هر نوع همكاري به خاطر ضعف است و نه به خاطر قدرت يا اعتماد به نفس و اگر بخواهند در اين زمينه پيش بروند، خارجيها بي شك امتيازات بيشتري خواهند خواست و اگر اين روند به اين ترتيب پيش برود، خوب رژيم به يك فرم ديگري عوض مي شود، لذا من نمي توانم ببينم كه اينها سياستهاي اساسي خودشان را در زمينه هايي كه درگيري با خارج را داشتند، تغيير دهند، چون اگر در آن زمينه بخواهند به توفيق برسند، يك فرم ديگري موقعيت خودشان را عوض كردند و اين كه امروز هستند، ديگر نخواهند بود.
ش . ف : همين سوال را از مهران براتي پرسيدم و نظر او را درباره احتمال توفيق محافظه كاران كه اكثر كرسيهاي مجلس هفتم را در اختيار دارند، در زمينه وعده هايي كه داده اند جويا شدم.
مهران براتي: من فكر مي كنم در اين مورد يك توافق ضمني ميان نيروهايي كه الان قدرت را در دست گرفتند و غرب وجود دارد و آن توافق روي شرايط سياسي و نظامي منطقه است، به همين دليل اينها از نظر خارجي فعلا خيالشان راحت است و راحت خواهد بود و در مورد مسائل اقتصادي هم مساله اينطور نيست كه در دوران حكومت آقاي خاتمي وضع اقتصادي آنچنان خراب شده بوده كه بدتر از آن وضع قبلي شده بوده كه حالا اينها بيايند و اقتصاد را درست كنند و به پيش ببرند. آنچه كه الان قابل انجام خواهد بود، اين است كه اينها در زمينه تجارت خارجي، سرمايه گذاري خارجي، قوانين را راحتتر به تصويب خواهند رساند و در اين زمينه احتمالا از امكان مانور بيشتري برخوردار خواهند بود، چون تمام كارهاي اينها در زمان دولت آقاي خاتمي اين بود كه جلوي هرگونه تحرك اقتصادي و سياسي جامعه را به هر شكلي است بگيرند. الان براي گرفتن مشروعيت از پايه اجتماعي، اينها مجبورند يك سري از كارهايي را كه جلويش را گرفته اند، انجام دهند، ولي بيشتر نخواهد بود و اين مساله را هم خدمت شما عرض كنم كه شرايط آنطوري كه هست هميشه نخواهد ماند و دولتهاي اروپايي و آمريكا در اولين فرصت ممكن سياستشان را در مورد اينها تغيير خواهند داد و حدس من اين است كه اين مساله بعد از انتخابات آينده رياست جمهوري در آمريكا شروع مي شود.
ش . ف : اما با روشن شدن نتايج انتخابات، اين نگراني در افكار عمومي داخل و خارج از كشور بوجود آمده كه با روي كار آمدن محافظه كاران، جامعه بيش از پيش به سمت بسته شدن فضاي سياسي و فشار بر نيروهاي آزاديخواه پيش برود. آيا در چنين شرايطي چالش نيروهاي اپوزوسيون با جمهوري اسلامي به خشونت خواهد گراييد و يا دور تازه اي از فعاليتهاي زيرزميني آغاز خواهد شد؟ اين سئوال را با محمدرضا شالگوني از سازمان كارگران انقلابي ايران، راه كارگر در ميان گذاشتم.
محمد رضا شالگوني: ترديدي نيست كه وقتي مبارزه جدي تر بشود، هرچه بيشتر رشد آن اركان رژيم زير حمله حركتهاي مردمي قرار بگيرند، در هر شرايطي اينطور است كه سركوب هم تشديد مي شود، هر حكومت ديكتاتوري اينطور مي شود. ولي اين كه آيا اين سركوب موفق مي شود يا نه، به نظر من به احتمال زياد چنين سركوبي شكست مي خورد، مخصوصا اگر مردم و اين حركتهاي مردمي بتوانند از تاكتيكهايي استفاده كنند كه در درون خود همين سيستم سركوب، تناقض ايجاد كنند و شكاف ايجاد كنند. ترديدي نيست كه البته يك سلسله از فعاليتها زيرزميني مي شوند و در اين ترديدي نيست، ولي مسلم است كه ما در مرحله اي نيستيم كه مبارزه زيرزميني بتواند مشكل ما را حل كند. هر مبارزه اي كه بخواهد مبارزه براندازي باشد و يك مرحله بزرگتر برود رويارويي قطعي بارژيم برسد، قطعا با يك جنبش وسيع توده اي همراه است و جنبش توده اي چيزي نيست كه بتوان آن را در زير زمين جاسازي كرد. بنابراين اينكه فعاليتهاي زير زميني بوجود خواهند آمد يا نه، به احتمال خيلي زياد فعاليتهاي زيرزمين هم بوجود مي آيد، حالا هم بوده، قبلا هم بوده، احتمالا استحكام بيشتري پيدا مي كند، ولي جنبش علني لازم است و آن بايستي از مجاري فراقانوني پيش برود تا بتواند موفق بشود.
ش . ف : در مورد اين كه چالش نيروهاي اپوزوسيون با نظام در صورت تنگتر شدن فضاي سياسي در جامعه به چه سمتي خواهد رفت، مهرداد خوانساري از سازمان مشروطه خواهان ايران مي گويد:
مهرداد خوانساري: اين كه امر خلي مهمي است كه بايد به آن توجه داشت، اين كه به هر حال اگر حكومت درهاي باز همكاري را ببندد، خوب طبيعي است كه مسائل به زيرزمين كشيده مي شود و زير زمين هم ممكن است به خشونت بيانجامد. اين يك امر بديهي است، اما دو مساله است در اين حاشيه كه من نگراني دارم، يكي اينكه نگراني اصلي من اين است كه اگر بطور مثال آنطور كه برخي پيش بيني مي كنند، يك نوع فضاي ارعاب در ايران بوجود بيايد و يك عده اي از اين اصلاح طلبان دولتي را كه در مجلس بودند، بخواهند بگيرند كه نويد اينطور چيزها داده شده، اين الزاما به آن معنايي كه همه فكر مي كنند نيست، چون گرفتن اين افراد، يك نوع قهرمان سازي از اين افراد در انظار مردم مي كند و اين حربه اي است در دست حاكميت كه با آزاد كردن آنها در يك مرحله ديگر بخواهد براي خودش يك نوع بيمه اي را بگيرد. يعني اين الزاما آن جنبه نگاتيوي را كه همه فكر مي كنند از ديد نظام ندارد و ممكن است يك ترفندي از سوي خود نظام باشد، ولي مساله اساسي اين است كه مردم ايران در انتخابات رياست جمهوري آقاي خاتمي را آوردند يا در اين انتخابات از خودشان تا به حال به معناي واقعي مايه اي نگذاشتند، يعني مردم به خاطر آقاي خاتمي در سالهاي قبل به خيابان نيامدند، بلكه مردم آمدند و راي دادند و در اين انتخابات هم اگر ما باور كنيم كه عده بسياري زيادي در اين انتخابات شركت نكردند، باز مايه اي به آن معنا نبوده. لذا تا زماني كه مردم آمادگي اين را نداشته باشند كه از خودشان مايه به معناي واقعي نشان دهند، آنوقت اين نوع نگرانيهايي كه شما به آن اشاره كرديد، مساله اي است كه نمي شود پيرامون آن به معناي واقعي قضاوت كرد و يا صحبت كرد.
ش . ف : در مورد اين كه تا چه حد احتمال آن وجود دارد نيروهاي اپوزوسيون در صورت بسته شدن فضاي سياسي به فعاليت زيرزميني روي آورند و يا در جامعه خشونت بروز كند، نظر مهران براتي را از اتحاد جمهوري خواهان جويا شدم.
مهران براتي: آن مقدار سركوبي را كه در جامعه اينها لازم داشتند، انجام دادند. الان ديگر نيرويي نيست كه اينها به زندان نبرده باشند، روزنامه و مجله اي نيست كه نبسته باشند، آن مقدار آزادي كمي هم كه وجود دارد، اين مقدار آزادي براي خود اينها هم لازم است. من حدس نمي زنم كه سركوب را اينها آنچنان تشديد كنند كه شرايط جديدي بوجود بيايد، شرايط الان به اندازه كافي بد و خراب است، بدتر از اين هم نمي تواند به يك دليل بشود و آن فاكتور به اصطلاح عكس العمل مردم است. رفتار اجتماعي و سياسي مردم ما به هيچ وجه قابل پيش بيني نيست و من حدس مي زنم كه مقاومت شديدي از طرف مردم بوجود بيايد كه چنانچه سركوب عمومي از آنچه كه الان هست، بيشتر شود، تحمل مردم ما هم يك تحمل سياسي است. تحملي نيست كه علتش پذيرش اين نظام باشد. عامل مردم را هميشه بايستي به عنوان يك مساله باز رويش حساب كرد و من اين امكان را اصلا نمي بينم كه اين نظام بتواند به شرايط هفت هشت سال قبل برگردد و اين شرايط را هم به مردم تحميل كند، اين مساله به نظر من ممكن نيست و اپوزوسيون هم نبايد حتي اگر هم اين شرايط بوجود بيايد، نبايد اپوزوسيون هيچوقت زير زمين برود، قدرت اپوزوسيون در باز بودن و عملي بودنش است و باز بودنش به سوي جهان است و حرف باز گفتن و فاش گفتن است و به محض اينكه اپوزوسيوني زيرزميني بشود، خودش به دست خودش شرايط سركوب خودش را بوجود آورده.
ش . ف : شروع كار مجلس هفتم در ماههاي آينده، در عين حال آغاز صف بنديها و ظهور گرايشهاي مختلف در درون و بيرون نظام خواهد بود و باز هم بيشتر اين مساله روشن خواهد شد كه نحوه برگزاري مجلس هفتم و سياست اپوزوسيون چه در داخل و چه در خارج، در قبال آن، چه تاثيري بر رويدادهاي سياسي آينده كشور خواهد گذاشت. شمارش آقاي انتخابات مجلس هفتم، به تدريج رو به پايان مي رود. انتخاباتي که اکثر دگرانديشان در ايران، و سازمان ها و احزاب سياسي مخالف جمهوري اسلامي در خارج از کشور، صرفنظر از ديدگاه هاي مختل، آن را تحريم کرده و مردم را به عدم شرکت در آن دعوت کرده بودند، و حال فرصت آن فراهم آمده است که احزاب و سازمان هاي سياسي که انتخابات را تحريم کرده بودند، اولين قضاوت و تحليل خود را از نتايج انتخابات ارائه دهند. در برنامه امشب راديوفردا، محمدرضا شالگوني، از اعضاي سازمان کارگران انقلابي ايران، راه کارگر، مهرداد خوانساري، دبيرکل سازمان مشروطه خواهان ايران، و مهران براتي، عضو هيات اجرائيه اتحاد جمهوري خواهان ايران، در اين باره به اظهار نظر مي پردازند.
