کشف گسل جديدي که از وسط بم عبور مي‌کند، از ديد يک کارشناس

فاطمه امان (راديو فردا): دانشمندان آمريکايي، بريتانيايي، و ايراني گسل جديدي را کشف کرده اند که از وسط شهر بم مي گذرد. اين کشف که در کنفرانس «درس هاي زلزله بم» در دانشگاه جرج واشنگتن اعلام شد، به بسياري از سوال هاي بي جواب درباره زلزله بم پاسخ مي گويد. در جلسه اي که روز دوشنبه از سوي سازمان غير انتفاعي موسسه تحقيقات مهندسي زلزله در دانشگاه جرج واشنگتن برگزار شد، کارشناسان مهندسي زلزله، از جمله دکتر فرزاد نعيم، سخنراني کردند. دراين جلسه که چهارمين دور از کنفرانس هايي در مورد درس هاي زلزله بم بود و از سوي آکادمي ملي علوم آمريکا نيز حمايت شده بود، دکتر فرزاد نعيم از شرکت John Martin درباره بخش هاي سازه اي و مشخصات تاريخي و وسعت صدمه وخسارت بم سخن گفت. دکتر حسام بزرگ نيا از شرکت تکنولوژي و علوم کاربردي، مسائل زمين شناسي و زمين لرزه اي زلزله بم را مطرح کرد و دکتر الهه انساني در دانشگاه دولتي سانفرانسيسکو صدمه هاي وارد به آب، آبياري، و سازه هاي اصلي مانند آب و برق را مطرح کرد. اين کارشناسان براي مشاهده دقيق آثار زلزله بم به اين شهر سفر کرده بودند. از نکات مهمي که در اين کنفرانس مطرح شد، کشف گسل جديدي است که با همکاري دانشمندان آمريکايي، بريتانيايي، و ايراني صورت گرفته است. اين گسل از درون شهر بم مي گذرد. تا سه هفته پيش تصور مي شد که زلزله بم مربوط به گسلي به نام گسل بم است. اين گسل در شرق بم و نزديک به بروات واقع شده است. اما يک دانشمند آمريکايي سازمان فضانوردي آمريکا (NASA) که قبلا با دانشمندان ايراني و دانشمندان Cambridge در بريتانيا در مورد زلزله هاي ايران تحقيقات مشترکي داشت، با مقايسه نقشه هاي ماهواره اي NASA مربوط به قبل و بعد از زلزله و انجام محاسبات پيچيده اي گسل جديدي کشف کرد که درست از وسط شهر بم مي گذرد. اين دانشمند NASA يافته خود را با زمين شناساني در شهر Cambridge که در مورد پروژه بم و زلزله بم تحقيق مي کرده اند، در ميان مي گذارد و آن ها آن را با متخصصان سازمان زمين شناسي ايران مطرح مي کنند. اين کارشناسان دوباره به بم مي روند و از روي نقشه هاي ماهواره اي NASA آن خط يا گسل جديد را مي يابند. در آن جا متخصصان تغيير مکان هاي سطحي مشاهده مي کنند و متوجه مي شوند که شواهد زلزله هاي تاريخي نيز روي گسل جديد وجود دارد. کشف گسل جديد که کشف مهمي محسوب مي شود، چند مساله مبهم را براي زمين شناسان حل مي کند. دکتر حسام بزرگ نيا (از شرکت تکنولوژي و علوم کاربردي): اين دو سه تا مساله را حل مي کند. يکي اين که اگر که زلزله روي گسل بود که شرق بم بود، هميشه اين سوال بود که چطور شد که يک دفعه بم داغون شد؟ شرق بم آن قدر صدمه نديده بود، صدمه ديده بود ما رفتيم در بروات هم خسارت بود، ولي نه مثل بم. ولي حالا اين گسل جديد اين مساله را حل مي کند، چون دقيقا از وسط بم رد مي شود، بنابراين شرق و غرب يک جور صدمه ديده اند. نکته ديگري را هم که معما بود و اين حلش مي کند، يک ايستگاه لرزه نگاري در وسط شهر بم، در فرمانداري شهر بم، بود که اين ايستگاه زلزله نگاري يک حرکت زمين بسياري را ثبت کرد که اين رکورد خيلي شديدي که در زلزله بم ثبت کرده است، اگر بنا بود که گسل، گسل بم بود يعني سه – چهار کيلومتر دورتر بود، يک ذره بعيد مي رسد. حداقل با زلزله هاي تاريخي جور در نمي آيد. ولي حالا با اين گسل جديدي که کشف کردند، در حقيقت چند صدمتري يا يک کيلومتري اين فرمانداري بم که دستگاه آنجا بوده، رد مي شده، اين خيلي قابل توجيه تر است. اين مساله هم حل است. اين يک دانه در حقيقت کشف جديدي است، که خيلي از نظر علمي و مهندسي مهم است. يک علت اهميت آن، اين است که در کاليفرنيا، به خصوص ما گسل هاي خيلي زيادي داريم که از وسط شهرها رد مي شود. و آنقدر رکوردهايي که خيلي خيلي نزديک به گسل هست، متاسفانه نيست از نظر تاريخي. اين رکورد زلزله اهميت خيلي خيلي زيادي پيدا مي کند براي مهندسين و براي کساني که تحقيق مي کنند بر روي زلزله، که از اين بتوانند استفاده بکنند، از اين رکورد و رکوردهاي ديگر، براي فهم اينکه حرکت زمين وقتي خيلي شما نزديک به گسل بشويد، چطور است. چون از نظر تاريخي در دنيا آنقدر رکوردهايي که خيلي خيلي چند صدمتري يا يک کيلومتري گسل باشد، تعدادشان زياد نيست. بنا براين ارزش عملي رکوردي را که در فرمانداري بم ثبت شده، خيلي زياد است. دانشمندان آمريکايي، بريتانيايي، و ايراني گسل جديدي را کشف کردند که از وسط شهر بم مي گذرد. اين کشف که در کنفرانس «درس هاي زلزله بم» در دانشگاه جرج واشنگتن اعلام شد، به بسياري از سوال هاي بي جواب درباره زلزله بم پاسخ گفت. دکتر حسام بزرگ نيا از شرکت تکنولوژي و علوم کاربردي، در مصاحبه با راديوفردا مي گويد که اين کشف چند مساله را حل مي کند، و يکي آنکه اگر زلزله روي گسل شرق بم بود، هميشه اين سوال بود که چطور شد که بم به اين صورت ويران شد، اما شرق بم آن قدر صدمه نديده بود. وي مي گودي که اين گسل جديد اين مساله را حل مي کند، چون دقيقا از وسط بم رد مي شود.