(rm) صدا |
ليلي صدر (راديوفردا): موزه ويتني در نيويورک Whitney که به عرضه هنر معاصر آمريکا اختصاص دارد، هر دو سال يک بار در يک نمايشگاه عظيم برگزيدههائي از آخرين دستاوردهاي هنرمندان آمريکا ارائه ميکند که به خاطر گزينشهاي برگزارکنندگان، هميشه جنجال برانگيز بوده است اما بيينال امسال، چنانکه همکار ما بهنام ناطقي از نيويورک گزارش ميدهد، خيلي از منتقدان سابق را راضي کردهاست.
بهنام ناطقي (راديوفردا، نيويورک): جنجالي که امسال نمايشگاه دوساله، يا بيينال موزه ويتني برانگيخته است، موفقيت شگفتانگيز سه خانم موزهدار جوان است که براي نخستين بار در گزينش آثار و هنرمندان، توانستهاند توازني ميان هنرمدنان شناخته شده و معروف از نسل هاي قبل و کشف هاي جديد برقرار کنند. شمار بسيار نقاشي و مجسمه با ارزش که در اين نمايشگاه از هنرمندان کهنه کار و نوپا در کنار هم گذاشتهاند، بسياري را بر آن داشت که پيام اين نمايشگاه نوعي بازگشت به نقاشي است در هنر معاصر، و تاکيد کمتر بر وسيلههاي بياني نوين، مثل هنر الکترونيکي،چيدمان ويدئو.
هر چند چيدمان ويدئو، هنرکامپيوتري، ترکيبهاي نو از دستمايههاي عجيب در اين بيينال کم نيست. از بيرون مجسمه بادي عظيمي که تمام ساختمان عظيم ده طبقه موزه ويتني را به پايه يک مجسمه به روي آسمان تبديل کرده است، نظر رهگذران را به خود جلب ميکند. در داخل موزه، اولين اثري که تماشاگران با آن روبرو مي شوند چيدمان بزرگي است ار خانم يوکاتا استون Yukata Stone با درختهاي استوائي و خاک و سنگ، که دو سکوي مرمري را که مجسمهاي تخته سنگي از شبکه شاهراههاي لسآنجلس را احاطه کردهاند. در چهارطبقه ديگر، در ميان تابلوها و مجسمهها، اطاقهاي تاريک پشت پرده که سروصداي چيدمانهاي ويدئو از آنها به گوش ميرسد، تماشاگران را به خود ميخوانند.
در ميان چيدمانها، کار Craigie Horsfield که روي چهارديوار يک گالري صحنه هائي مه آلود از جنگلهاي مهآلود جزيره قناري را ميافکند بيننده را آن قدر به فضا نزديک ميکرد که حتي نم آن را مي تتوانست احساس کند. چيدمان Salter Bradley که در روي پردههاي متعدد بر چهرههاي جوان خوانندگان يک گروه کر کليسيا مکث ميکند، نيز يک سرو گردن از چيدمان هاي ويدئوئي ديگر بالاتر ميايستد.
بيينال ويتني، با همه انتقادهائي که از آن ميشود، هميشه معياري است براي سنجش نبض هنر معاصر، هرچند منتقدان برگزينندگان آثار اين بيينال را هميشه به تکروي و گزينشهاي جانبدارانه متهم ميکنند. اما اين بار، سه موزهدار و کارشناس جواني که موزه ويتني آنها را مامور انتخاب آثار اين بيينال کرد، از اين اتهام بري مانده اند. آقاي پيتر شيلدال Peter Schjeldahal منتقد هنري مجله وزين نيويورکر New Yorker مينويسد اين بيينال حتي از آنچه خانمها Shamim Momin، Debra Singer و Chrisie Isles تصورميکردند هم بهتر شده است و از آشفتگي و گنگي در مفاهيم که در بيينالهاي قبل مشاهده ميشد، در آن خبري نيست. آقاي مايکل کيملمن Michael Kimmelman سرمنتقد هنري روزنامه نيويورکتايمز مينويسد اين سه خانم از اختلافنظر ميان خود بهرهبرداري مثبت کرده اند و لايهلايهترين و قويترين بيينال دههاي اخير را به وجود آورده اند. خانم سليا مکگي Celia McGee منتقد ديلينيوز مينويسد در اين بيينال از شوکهاي عصبي، صحنههاي تهوعآور و هنرخشمگين کمتر اثري ميتوان ديد.
اما کار سه کارشناسي که اين بيينال را ترتيب دادهاند، از حفظ توازن ديپلماتيک ميان نو و نوتر و سهم دادن به نقاشي و مجسمه سازي در هنر امروز فراتر ميرود. آنها در لايههاي متعددي ميکوشند داستان عميقتري را بازگو کنند. مثلا، نمونههاي از آثار هنرمندان ميانسال مثل ديويد هاکني و رابرت منگولد و ريموند پتيبون، و حتي استن برکيچ، در کنار آثار کشف هاي تازه بيست و چند ساله، بازگو کننده نگاه و الهام گيري هنرمندان جوان است به نسل دهه 1960 و 1970، منتقد نيويورک تايمز در هنر جوانترها، جستجوئي ناکام براي يافتن مقصود ميبيند و نوعي بازگشت به گذشته. همچنين، در کار هنرمندان جديد، نوعي دورشدن از هنر مفهومي و توجه بيشتر به دستمايه و خلق اشياء خوش ساخت با مهارت فني ديده ميشود که بعضي منتقدها آن را پيام ديگر اين بيينال ميدانند.
برترين نقاشيها و طراحيها را ميتوان در آثار پيشکسوتهائي مثل ديويد هاکني جستجو کردو اليزابت پيتون Peyton، و Laura Ownes و Cicily Brown و ليلا علي، هنرمند فلسطينيتبار. در ميان نوآمدگان، Lecia Dole-Recio با آثار نقاشي آبستره از تکههاي ريز کاغد رنگ شده که روي زمينه بزرگتري چسبانده شده بودند، به يادماندني است و همچنين طراحيهاي عظيم و فانتري Robyn O'Neil که آدمهاي کوچکي را پراکنده بر زمين و تپههاي برقي نشان ميدهد.
در ميان آثار بيشتر از صد هنرمندي که برگزارکنندگان نمايشگاه طي دو سال جستجو در آمريکا برگزيده اند، آثار قابل تامل بسيارندکه تماشاگر علاقمند تنها با بازگشت مکرر به اين بيينال ميتواند از آنها بهره کامل ببرد. موزه ويتني در نيويورک Whitney که به عرضه هنر معاصر آمريکا اختصاص دارد، هر دو سال يک بار در يک نمايشگاه عظيم برگزيدههائي از آخرين دستاوردهاي هنرمندان آمريکا ارائه ميکند که به خاطر گزينشهاي برگزارکنندگان، هميشه جنجال برانگيز بوده است. بيينال ويتني، با همه انتقادهائي که از آن ميشود، هميشه معياري است براي سنجش نبض هنر معاصر، هرچند منتقدان برگزينندگان آثار اين بيينال را هميشه به تکروي و گزينشهاي جانبدارانه متهم ميکنند. اما اين بار، سه موزهدار و کارشناس جواني که موزه ويتني آنها را مامور انتخاب آثار اين بيينال کرد، از اين اتهام بري مانده اند. جنجالي که امسال نمايشگاه دوساله، يا بيينال موزه ويتني برانگيخته است، موفقيت شگفتانگيز سه خانم موزهدار جوان است که براي نخستين بار در گزينش آثار و هنرمندان، توانستهاند توازني ميان هنرمندان شناخته شده و معروف از نسل هاي قبل و کشف هاي جديد برقرار کنند.