(rm) صدا |
مينا بهارمست (راديو فردا): در چند هفته اخير اخبار و گزارشهاي ضد و نقيضي درباره راه اندازي فاز اول نيروگاه هسته اي بوشهر به نقل از مقامات بلندپايه سازمان انرژي اتمي روسيه منتشر شده است. امروز سخنگوي وزرات خارجي روسيه خبر توقف پروژه را تكذيب كرد و گفت: روسيه به تعهدات خود پايبند است و به همكاريهاي خود با ايران در زمينه انرژي هسته اي ادامه خواهد داد. اين در حالي است كه چند روز پيش يكي از مقامهاي سازمان انرژي اتمي اين كشور به وجود مشكلات مالي و سازماني در پروژه بوشهر اشاره كرد. دكتر رضا تقي زاده، استاد روابط بين الملل در دانشگاه گلاسكو در گفتگويي با جمشيد زند از راديو فردا مي گويد: اين تناقض گويي امر جديدي نيست و به احتمال زياد نيروگاه هسته اي بوشهر تا سه يا چهار سال ديگر راه اندازي نخواهد شد.
دكتر رضا تقي زاده (استاد روابط بين الملل در دانشگاه گلاسكو): به اعتقاد من اين تناقض گويي خيلي جديد نيست، براي اينكه روسها اين بازي را از سالهاي پيش با ايران داشتند و همچنان ادامه دادند. هرموقع كه فشار آمريكاييها زياد مي شده يا اروپاييان از آنها مي خواستند كه در ادامه همكاري با ايران كمي آهسته راه بروند، روسها اين بازي را شروع مي كردند. همانطوري كه اطلاع داريد قرار بوده فاز يك اين نيروگاه امسال طبق برنامه هاي قبلي تمام شود. ولي تصور نمي رود كه حتي در سه يا چهار سال ديگر هم اين نيروگاه با روند حركتي كه روسها دارند به پايان برسد. بازي بيشتر جنبه سياسي دارد و كمتر بهانه هاي تكنيكي ذي مدخل است در اين كار. روسها خودشان خوب مي دانند كه نيروگاههاي مشابهي كه قبلا براي كشورهاي جنوب شرقي آسيا ساختند يا كشورهاي اروپاي شرقي، هيچكدام به قطعاتي كه روسها الان ادعا مي كنند بايد از كشورهاي اروپايي تهيه كنند و آنها آماده فروش اين قطعات نيستند، تهيه نشده. ارتباطي كه روسها با اروپاييها دارند، حالا اهميت فوق العاده بيشتري دارد از ارتباط آنها با ايران و روسها دلشان مي خواهد كه روابطشان را با ايران حفظ كنند و همكاريهاي اتمي هم در شرايط متعادل ادامه پيدا كند، ولي نه به هر قيمتي. قيمتي كه حالا آنها فكر مي كنند بايد بپردازند، مقدارش سنگين است و به همين سادگي اجراي پروژه را به تاخير مي اندازند.
جمشيد زند (راديو فردا): ولي آقاي تقي زاده چند روز پيش يكي از مقامات بلندپايه روسيه گفت كه اگر اين پروژه را به اتمام نرسانند، اين براي كل صنايع انرژي هسته اي روسيه شرم آور و خجالت آور است كه در عرض اين مدت نتوانستند اين پروژه را تمام كنند و اشاره كردند كه مشكلات كوچكي كه در راه است مي شود برطرف كرد. از طرف ديگر دولت ايران هم اساسا واكنشي نشان نداده به اين اعتراض ضد و نقيضي كه اين روزها در روسيه مطرح مي شود.
دكتر رضا تقي زاده: با توجه به برنامه هاي خصوصي سازي كه مقدار زيادي از شركتها و واحدهاي صنعتي علمي روسيه را از دولت به بخش خصوصي منتقل كرده، حالا آزادي عمل آنها براي ادامه پروژه هايي از اين دست زيادتر است، ولي همچنان فشار كرملين و نفوذ دولت بر برنامه هاي اين شركتها وجود دارد و به نظر مي رسد كه حالا تعادل سياسي بايستي برقرار باشد از ديد كرملين تا بشود همكاريهاي فني صنعتي را بخصوص در زمينه هاي اتمي با ايران جلو برد. به نظر نمي رسد كه مسكو حالا به آن صورت علاقه مند باشد كه فشاري كه از جانب آمريكاييها يا اروپاييان به آنها وارد مي شود را تحمل كند و اصرار كند كه همكاري اتمي با ايران به روند سابق ادامه پيدا كند. آنها هم مانند اروپاييان از ايران مي خواهند كه برنامه هاي غني سازي اورانيوم را ايران به تاخير بي اندازد. در حقيقت اين بهايي است كه ايران مي پردازد ظاهرا براي اصرار غني كردن يا ادامه پروژه غني سازي اورانيوم.
ج . ز : ولي خود روسها بارها گفتند كه فعاليتهاي هسته اي ايران را به شرطي كه صلح آميز باشد قبول دارند و به زودي هم آقاي روميانتسف به ايران سفر كند تا قرارداد انتقال سوخت هسته اي را امضا كنند.
دكتر رضا تقي زاده: امضاي قرارداد سوخت هسته اي به آن سادگي كه روسها اعلام مي كنند نيست. ضمن اين كه ايران پذيرفته بعد از مصرف سوخت هسته اي، مازاد سوخت را به آنها تحويل خواهد داد، ولي هنوز روسها موافقت جامعه اروپايي را براي اين منظور جلب نكردند و آمريكاييها همچنان اصرار مي كنند كه تحويل سوخت هسته اي به ايران، ايران را در جهت حركت به سمت اتمي شدن كمك بيشتري خواهد كرد و روسها اين آمادگي را هنوز در خودشان نمي بينند كه به ايران سوخت هسته اي تحويل بدهند و به اين علت پيش شرطهايي براي امضاي اين قرارداد مي گذارند كه امضاي آن را تقريبا ناممكن مي كند. روسها ظاهرا اعلام مي كنند كه علاقه مند به ادامه اين گفتگوها و به نتيجه رساندن آنها هستند، ولي در عمل موانعي پيش مي آورند كه رسيدن به نتيجه تا حالا لااقل ممكن نشده.
ج . ز : يعني به نظر شما تا زماني كه مشكلات ايران با آژانس بين المللي انرژي اتمي حل نشود، روسها نمي خواهند پروژه را به اتمام برسانند و حداقل فاز اولش را شروع كنند؟
دكتر رضا تقي زاده: دقيقا همين است. فاز اول يعني به فعاليت افتادن راكتور و مصرف سوخت اتمي. اين آمادگي را به اعتقاد من هنوز پيدا نكردند كه عملا در جهت همكاري و اتمام اين پروژه به صورت جدي همكاري كنند و آنها مي خواهند كه مسائل ايران با سازمان انرژي اتمي حل شود و مسائل ايران با اين سازمان حل نخواهد شد، مگر اينكه قبلا رضايت جامعه اروپايي و آمريكا جلب شده باشد. در چند هفته اخير اخبار و گزارشهاي ضد و نقيضي درباره راه اندازي فاز اول نيروگاه هسته اي بوشهر به نقل از مقامات بلندپايه سازمان انرژي اتمي روسيه منتشر شد. امروز سخنگوي وزرات امورخارجه روسيه خبر توقف پروژه را تكذيب كرد و گفت روسيه به همكاريهاي خود با تهران در زمينه انرژي هسته اي ادامه خواهد داد. با اين حال، چند روز پيش يك مقام سازمان انرژي اتمي روسيه به وجود مشكلات مالي و سازماني در پروژه بوشهر اشاره كرد. دكتر رضا تقي زاده، استاد روابط بين الملل در دانشگاه گلاسكو، در مصاحبه با راديو فردا مي گويد که اين تناقض گويي ها امر جديدي نيست و به احتمال زياد نيروگاه هسته اي بوشهر تا سه يا چهار سال ديگر راه اندازي نخواهد شد. وي دليل اين امر را فشار آمريکا بر روسيه مي داند و نيز اهميت رابطه با کشورهاي اروپايي براي مسکو.
