(rm) صدا |
مريم احمدي (راديوفردا): دو کتاب که اخيرا در نيويورک منتشر شد، دو طرز فکر محققان دانشگاه هاي آمريکا درباره مداخله آمريکا در عراق و خاورميانه را در برابر هم قرار مي دهد. يک کتاب مجموعه مقالات برنارد لوئيس، متفکر و اسلام شناس برجسته دانشگاه پرينستون است با عنوان From Babel to Dragomans، يعني از بابل تا مترجمان. اشاره آقاي لوئيس در اين کتاب به برج بابل است که مطالب به زبان هاي گوناگون به روي آن نوشته شده، ولي همه آن را در نمي يافتند و برقراري ارتباط مشکل بود. مشکل برقراري ارتباط ميان طرف هاي درگير در عراق، همچنان ادامه دارد. کتاب ديگر، اثري است کاملا متضاد با آثار لوئيس، از استاد عرب شناسي دانشگاه کاليفرنيا، آقاي رشيد خالدي.
بهنام ناطقي (راديوفردا، نيويورک): دانشجويان علوم سياسي و محققان برجسته اسلام و عربشناسي نميتوانند بدون استفاده از تاليفات متعدد آقاي برنارد لوئيس در باره خاورميانه و اسلام تحقيق يا تحصيل خود را با موفقيت به پايان ببرند. اخيرا کارل روو Karl Rove مشاور انتخاباتي رئيس جمهوري آمريکا از برناردلوئيس دعوت کرد در کاخ سفيد صحبت کند و ديک چني، معاون رياست جمهوري و محافظهکاران نو در وزارت دفاع جوياي انديشههاي او هستند در باره تقابل غرب و جهان اسلام، که به خصوص در کتاب پرفروشي که دوسال پيش درآورد، تحت عنوان What Went Wrong متبلور شده است و در آن به شکست تاريخي جهان اسلام ميپردازد در برابر نوگرائي.
اينک که کتاب تازه اي مجموعه مقالات گوناگون برنارد لوئيس با نام «از بابل تا مترجمان From Babel to Dragomans » توسط بنگاه انتشاراتي آکسفورد منتشر شده است، منتقدان اشاره ميکنند که مطالعه دقيق اين مقالات نشان ميدهد که انديشههاي آقاي Lewis در باره جهان اسلام و غرب آن قدرها هم يکطرفه نيست که همه محافظهکاران نو را که درافکار او توجيه فلسفي و تاريخي حمله به عراق و تلاش براي استقراردمکراسي در خاورميانه را جستجو ميکنند، خوش بيايد.
از جمله آقاي لوئيس، در مقاله اي نزديک به 45 سال پيش هشدار داده بود. هر اقدام غرب در خاورميانه صرف اينکه از سوي غرب عنوان ميشود، مورد محکوميت قرار ميگيرد، يا در مقاله ديگري در سال 1991 به سنت خودکامگي در جهان عرب پرداخته است و هشدار ميدهد که معلوم نيست به چه قيمت و در چه مدت ميتوان اين جوامع را به دمکراسي تبديل کرد. و در سال 2002 در مصاحبهاي با جروزالم پست گفته بود دمکراسي چيز خطرناکي است زيرا برخلاف تصور آمريکائيها، که فقدان دمکراسي در جوامع را يک بيماري قابل علاج ميدانند، دمکراسي يک پديده طبيعي نيست بلکه روش جوامع انگليسيزبانان است براي رتق و فتق امور و معلوم نيست براي جوامع ديگر مناسب باشد. اين اظهارات، که با روش امروزي دولت آمريکا در خاورميانه مغايرت دارد، طبعا خوشايند نومحافظهکاران پنتاگون نميتواند باشد اما در کتاب مجموعه مقالات آقاي برنارد لوئيس، متفکري که صدها پژوهشگر خاورميانه را در دانشگاههاي لندن و پرينستون تربيت کرده است، چهره ديگري از او نيز نمايان است. چهرهاي سختگيرتر و ناسازشکارتر، که معتقد است آمريکا در ويتنام ضعيف عمل کرد، ديکتاتوريهاي خاورميانه بايد به زور برانداخته شوند و هرنوع مذاکره با آيتاللههاي ايران يا با هر خودکامه ضدآمريکائي، کاري بيهوده است و صلح واقعي زماني فراميرسد که شکست خورده يا بهتر، سرنگون شده باشند و دولت جانشين آنها را مردم بتوانند با راي دادن عوض کنند. لوئيس تضاد تفکر غربي در خاورميانه را با درايت و موشکافي تشريح کرده است. ، برخي در غرب صرفا بر فجايع اسرائيل عليه فلسطينيها تمرکز ميدهند و فجايع دولتهاي عرب عليه مردم خود و ديگر اعراب را ناديده ميگيرند. اما اين انتقاد را براو وارد کردهاند که اغلب نقش امپرياليسم اروپائي ومداخلات آمريکائي را در به وجود آوردن و سرپانگه داشتن حکومتهاي خودکامه در خاورميانه ناچيز شمرده است.
از انتقاداتي که به برنارد لوئيس، اين پير سياست و فرهنگ خاورميانه و اسلام گرفته ميشود که د رمقالات اخير خود ضمن آنکه به درستي پيشبيني کرده بود مردم عراق از فروافتادن نظام صدام حسين شادي و پايکوبي خواهند کرد، هشداري در باره عواقب آن که امروز آمريکا با آن دست به گريبان است، نداد.
نقطه مقابل برنارد لوئيس در بررسي خاورميانه، آقاي رشيد خالدي است که اينک در دانشگاه کلمبيا بر کرسي مطالعات عربياي تکيه زده است که سالها در اختيار متفکر مشهور فلسطيني آقاي ادوارد سعيد قرار داشت. آقاي خالدي در کتاب اخير خود Resurrecting Empire: Western Footprints and America's Perilous Path in the Middle East” يا «رستاخيز امپراطوري: جاي پاي غرب و مسير خطرناک آمريکا در خاورميانه» که از سوي انتشاراتي Beacon در نيويورک منتشرشد، با زباني خشمگين از مداخلات غربيها و آمريکا در خاورميانه انتقاد ميکند و آن را تحت عنوان امپرياليسم محکوم ميکند و در سياست روز عقايدي کاملا متفاوت با عقايد برنارد لوئيس ارائه ميدهد. براي علاقمندان مطالعات خاورميانه و سياست غرب در خاورميانه، بررسي اين دو کتاب، دو ديدگاه در باره خاورميانه را در کنار هم قرار ميدهد. دو کتاب که اخيرا در نيويورک منتشر شدند، دو طرز فکر محققان داشگاههاي آمريکا در باره مداخله آمريکا در عراق و خاورميانه را در برابر هم قرار ميدهد. يک کتاب مجموعه مقالات برنارد لوئيس، متفکر پير و اسلامشناس برجسته دانشگاه پرينستون است و کتاب ديگر، اثري است کاملا متضاد با آثار لوئيس از استاد عربشناسي دانشگاه كلمبيا، آقاي رشيد خالدي.