بازديد بازرسان آژانس بين‌المللي انرژي اتمي از تاسيسات اتمي نطنز: ماشين‌آلات پيشرفته غني‌سازي اورانيوم

ايرج آرين پور (راديوفردا): محل مورد بحث در نزديکي شهر نطنز است و روز جمعه توسط محمد البرادعي، رئيس سازمان بين المللي انرژي اتمي، که به منظور ارزيابي برنامه اتمي ايران به آن کشور رفته بود، مورد بازرسي قرار گرفت. اين نخستين بار بود که بازرسان بين المللي از اين تاس?سات ديدن مي کردند. در جريان بازديد از تاسيسات نطنز، بازرسان دريافتند که اين تاسيسات شامل يک شبکه کوچک از سانتريفوژهاي (گر?زازمرکز) خاص غني ساختن اورانيوم است و همچنين دريافتند که ايران وسايل لازم را براي ساخت تعداد قابل ملاحظه اي از سانتريفوژهاي اضافي در اختيار دارد. منتقدان پرزيدنت بوش که در آخرين مراحل آماده شدن نظامي براي اشغال احتمالي عراق و سرنگون ساختن صدام حسين است، خاطر نشان مي سازد که برنامه‌هاي اتمي ايران و کره شمالي بسيار جلوتر از عراق است. اما مقامات دولت بوش مي گويند که اين نکته قابل اهميت است که قبل از آن که عراق به يک قدرت اتمي تبديل بشود، اقدام لازم به عمل آيد و ايالات متحده سعي دارد در مورد قطع برنامه‌هاي اتمي ايران و کره شمالي استراتژي ديگري اتخاذ کند. روزنامه نيويورک تايمز در گزارش اخير خود مي‌نويسد: تاسيسات نزديک نطنز مدتها باعث نگراني تشکيلات ايالات متحده آمريکا بوده است که به اين نتيجه رسيده اند که ايران سرگرم ساخت يک کارخانه بزرگ سانتريفوژ گازي، براي غني ساختن اورانيوم، است. کارخانه‌ دردست ساختمان، داراي ديوارهاي ضخيم بتوني است و در زير زمين ساخته مي شود که ظاهرا احتياطي براي جلوگيري از حمله نظامي است. بعد از آنکه ساخت اين کارخانه توسط يک گروه مخالف دولت ايران، يعني شوراي ملي مقاومت، وابسته به سازمان مجاهد?ن خلق مستقر در عراق، فاش شد، البرادعي درخواست کرد بازديد از آن نيز در برنامه او گنجانده شود. بنا به نوشته روزنامه نيويورک تايمز، سازمان‌هاي اطلاعاتي امريکا و کشورهاي خارجي معتقدند پيشرفتي که ايران در تکنولوژي ساخت سانتريفوژ به دست آورده است، اين نگراني ها را تقويت مي کند که ايران در اين زمينه مهم در حال پيشروي است. ايران مي گويد تاسيسات نطنز براي توليد اورانيوم کمتر غني شده به منظور استفاده در کارخانه‌هاي برق اتمي است که قرار است در آينده بسازد. کارخانه اتمي که روسيه در بوشهر سرگرم ساخت آن است، به اورانيوم کمتر غني شده تاسيسات نطنزاحت?اج? ندارد. ز?را روسيه به موجب قرارداد خود با ايران سوخت اتمي آن را تامين مي کند. سازمان‌هاي اطلاعاتي امريکا و بريتانيا چندين نگراني دارند. يکي آن که اگر ايران قادر باشد يک کارخانه غير نظامي در نطنز بسازد، پس قادر است يک کارخانه غني کردن اورانيوم نيز به صورت مخفي در محلي ديگر بسازد. نگراني ديگر اين است که ايران ممکن است به نوع? قادر باشد موادي را از تاسيسات نطنز به تاسيسات سري سانتريفوژ براي غني تر ساختن آن براي استفاده در تسليحات اتمي منتقل سازد. نگراني ديگر اين است که ايران تحت نظارت و بازسازي بين‌المللي کارخانه نطنز را کامل کند و پس از تکم?ل شدن، از پيمان منع گسترش سلاحهاي اتمي خارج شود، که امري قانوني است و فقط به يک اخطار و مهلت سه ماهه نياز دارد. گري سامور رئيس مطالعات موسسه بين المللي تحقيقات استراتژيک گفت ايران مي کوشد تاسيسات نطنز را به عنوان بخشي از برنامه غيرنظامي برق اتمي خود توجيه کند. اما اين در واقع کوششي براي دستيابي به توانايي ساخت سلاحهاي اتمي است. اوگفت: از لحاظ انجام فني چنين کاري براي هدفهاي غيرنظامي امري بي معناست، زيرا روسيه تعهد کرده است که براي تنها کارخانه برق اتمي ايران در بوشهر که در حال ساختمان است، براي هميشه سوخت لازم را تامين کند. وي افزود ايراني‌ها ممکن است بگويند در نظر دارند چهار يا پنج کارخانه ديگر برق اتمي از روسيه خريداري کنند. در اين مورد هم چه از لحاظ اقتصادي و چه از نظر فني بسيار باصرفه‌تر است که روسيه سوخت آن نيروگاه‌ها را نيز تامين کند. بنا به اظهار سازمان‌هاي اطلاعاتي آمريکا، ايران همچنين سرگرم ساخت کارخانه اي در نزديکي اراک است که آب سنگين توليد خواهد کرد که مي تواند براي ساخت پلوتونيم مورد استفاده قرار بگيرد. روزنامه نيويورک تايمز مي‌نويسد که در اوايل هفته گذشته شوراي ملي مقاومت، وابسته به سازمان مجاهد?ن خلق، مستقر در عراق، ?ک تشکل مسلح مخالف جمهور? اسلام? تحت حما?ت صدام حس?ن، ادعا کرد که تحقيقات و آزمايش تکنولوژي مربوط به سانتريفوژ توسط يک شرکت ساختگي در تهران به نام شرکت کولا‌ الکتريک انجام مي شود اما ايران مي‌گويد که اين شرکت يک کارخانه ساعت‌ساز? است. بازرسان بين المللي که هفته گذشته از ايران ديدن مي کنند شبکه اي از ماشين آلات پيشرفته را براي غني ساختن اورانيوم مشاهده کردند که نگراني‌هايي را از اين که ايران در برنامه توليد سلاح‌هاي اتمي پيشرفت مي کنند، باعث شده است. روزنامه نيويورك تايمز در باره ديدار محمدالبرادعي و بازرسان همراه او از نطنز مي نويسد اين ديدار از قابليت غني سازي اورانيوم در ايران خبر مي داد.