(rm) صدا |
خان نوروزي برچيده مي شود و حكم مير نوروزي به پايان مي رسد. مريم احمدي گفتگويي دارد با سعيد شيخ الاسلام درباره مير نوروزي سنت كهن ايراني.
مريم احمدي (راديو فردا): اين مير نوروزي کيست که حافظ از حکمراني 5 روزه اش مي گويد؟ از سعيد شيخ الاسلام مي شنويد:
سعيد شيخ الاسلام: مردي از ميان توده مردم و از پايين ترين قشر و طبقه اجتماعي انتخاب مي کردند و او را براي مير نوروزي بر مي گزيدند و او هم به انتخاب خودش تعدادي از افرادي که در واقع هم صنف و هم رده کاري خودش بودند به عنوان خدمه و عمال خود انتخاب مي کرد. مدتي که مير نوروزي حکمراني مي کرده در گذشته 5 روز بوده است و در بعضي از نقاط هم از روز نخست تا پايان روز سيزدهم مهلت حکمراني او بوده. در اين مدت مير نوروزي هر حکمي که مي رانده، در واقع قابل اجرا بوده. هر تنبيهي که مي کرده بايد اجرا مي شده و در پايان حکومتش هم هيچ بازخواستي پس نمي داده يعني تنبيهش نمي کرده اند که چرا اين کار را کرده اي. و اساس داستان مير نوروزي طنز بوده، طنز گزنده. و حرکاتي هم که انجام داده اند مير هاي نوروزي حرکاتي که از جانب حکام و سلطان هاي وقت در هر دوره اي يا در هر مکاني انجام مي شده مي آمدند و به زبان طنز انتخاب مي کردند و مي گفتند و انتظار داشتند اين کار ها تکرار نشود. اين آيين کهن که هم اکنون هم به شکلي ساده تر در مناطقي از ايران از جمله اسفراين، گناباد و کردستان به اجرا مي آيد با رسوم خاصي نيز همراه بوده : شخصي را با يک لباس فاخر روي يک اسب مي نشاندند و يک چتري هم بر سرش مي گرفتند و عده اي هم از خدمه دنبالش راه مي افتادند که اين پادشاه است دارد مي آيد و روي چوب هايي هم که دستشان بود جمجمه هاي خشک شده گاو و بز و گوسفند و اين ها را هم سر اين چوب ها مي کردند که مثلا ا جنگ برگشته و فاتح است و دارد وارد شهر مي شود. هياتي که عرض کردم خدمتتان با شکل ظاهري، يک ماسک هم درست مي کردند با کدوي خالي شده و يا نقاشي شده و خودش را به شکل پادشاهان و حکام در مي آورد و چيزي که مهم بود اين بود که نبايد از کارهاي مضحکي که انجام مي داده مي خنديده، چون اگر مي خنديده عزل مي شده از اين حکم راني.
مريم احمدي (راديو فردا):البته مير نوروزي فقط خاص ايران و فرهنگ هاي ايراني نبوده و در کشورهاي ديگر از جمله مصر هم مرسوم بوده. در واقع 5 روز دوره حکم مير نوروزي 5 روز تفاوتي است که بين تقويم جلالي و تقويم قبل از آن وجود داشته و به پنجه مسترقه يا دزديده موسوم بوده است.
سعيد شيخ الاسلام: در آن 5 روز هر کاري را مردم آزاد بودند انجام مي دادند و بيشتر زن ها آزاد بودند. بيرون از خانه بودند و مرد ها داخل خانه جرات نمي کردند بيايند بيرون. آنها مي رفتند آذوقه را تامين مي کردند و مرد بايد در خانه مي مانده و غذا را تهيه مي کرده خانه را تميز مي کرده. خان نوروزي برچيده مي شود و حكم مير نوروزي به پايان مي رسد. مريم احمدي گفتگويي دارد با سعيد شيخ الاسلام درباره مير نوروزي سنت كهن ايراني.
