چشم انداز روابط ديپلماتيک ايران با حکومت آينده عراق و نقش گروههاي شيعه، از ديد يك صاحبنظر

نازي عظيما (راديوفردا): روز گذشته محمد خاتمي، رئيس جمهوري اسلامي، پس از جلسه هفتگي هيئت دولت به سوال خبرنگاران ايراني و خارجي پاسخ داد. سوالاتي که بيشتر آنها به موضع ايران در قبال حکومت آينده عراق، سوريه و رابطه ايران با آمريکا مربوط مي شد. دولت آمريکا ماه گذشته در کنار ايران، به سوريه هشدار جدي داد تا از تلاش براي دستيابي به سلاح اتمي و حمايت از تروريسم دست بر دارد. سال گذشته نيز جرج بوش، اين کشور را متهم به تلاش براي دستيابي به سلاح اتمي کرد و در کنار کره شمالي و عراق، آنرا بخشي از محورت شرارت خواند. آقاي خاتمي درباره موضع ايران نسبت به حکومت آينده عراق گفت: ملت عراق هيچگونه حاکميت بيگانه را بر خود نخواهد پذيرفت. او ضمن تاکيد بر تشکيل حکومتي عراقي متشکل از همه اقوام اين کشور، گفت: هيچ حکومتي که عراقي نباشد براي ما قابل قبول نيست، هر چند ما در مسائل آنان دخالت نمي کنيم و خود عراقيها بايد در اين زمينه تصميم بگيرند. او در مورد موضع ايران در قبال استقرار يک حکومت انتقالي به رياست ژنرال جي گارنر در عراق، تصريح کرد: ما هيچ دولتي جز دولت عراقي را به رسميت نمي شناسيم. اما بناي ما ايجاد تشنج و درگيري با هيچکس نيست. دکتر محمد رضا جليلي، استاد روابط بين الملل در سوئيس، درباره اينکه آيا موضع گيري جمهوري اسلامي در قبال حکومت آينده عراق در خدمت منافع ملي ايران هست يا نه، به راديو فردا چنين مي گويد: دكتر محمد رضا جليلي:(ژنو): البته هر کشوري اختيار دارد که با کشور ديگر روابط ديپلماتيک برقرار کند يا نکند، اما اصولا به نفع هيچ کشوري نيست که با کشور همسايه خود روابط سياسي، اقتصادي و فرهنگي نداشته باشد، و حتي در زمان جنگ ايران و عراق، رسما قطع رابطه بين تهران و بغداد نشده بود. بنا براين در ماه هاي آينده وقتي حکومت عراقي روي کار خواهد آمد، حتي اگر اين حکومت از نظر ايدئولوژيک خود را نزديکتر به آمريکا بداند تا به کشوري ديگر، ايران راهي جز اين نخواهد داشت که با اين کشور رابطه عادي برقرار کند. ن.ع: با سقوط صدام اکنون تلاش گروههاي شيعه در عراق براي کسب قدرت در اين کشور شدت گرفته است. آيا نفوذ ايران بر برخي گروههاي شيعه عراق، از جمله مجلس اعلاي انقلاب اسلامي، مي تواند تضمين کننده جاي پايي براي جمهوري اسلامي در عراق آينده باشد؟ دکتر محمد رضا جليلي: البته مي دانيم که حدود 65 درصد جمعيت عراق شيعيان هستند و بين اين شيعيان دسته جات سياسي متفاوتي وجود دارد. و بنا براين معلوم نيست که در آينده کدام گروه درعمل با نفوذ تر خواهد بود و نقشي در سياست عراق بازي مي کند. به طور کلي دولت آمريکا اين کوشش را خواهد کرد که گروههاي شيعه که تحت حمايت جمهوري اسلامي باشند نقش اساسي در آينده نداشته باشند، براي اينکه آمريکا با عراق نجنگيده است که يک حکومت مورد پسند تهران در بغداد بوجود بياورد. بنابراين در هفته هاي آينده بين اين گروهها مبارزات مختلفي خواهد بود و هر کس سعي خواهد کرد فشارهايي بياورد و تدريجا پس از فشارها و گفتگوهاي مختلفي که بين اين دسته ها خواهد بود، دولت موقتي بوجود خواهد آمد تا مرحله بعدي که انتخابات باشد و آنموقع معلوم خواهد شد که کدام گروه نفوذ بيشتري دارد. روز گذشته محمد خاتمي، رئيس جمهوري اسلامي، گفت: هيچ حکومتي که عراقي نباشد براي ما قابل قبول نيست، هر چند ما در مسائل آنان دخالت نمي کنيم و بناي ما ايجاد تشنج و درگيري با هيچکس نيست. دكتر محمد رضا جليلي، استاد روابط بين الملل در موسسه عالي مطالعات روابط بين المللي در ژنو، سوييس Graduate Institute for International Studies، در مصاحبه با راديوفردا مي گويد حتي اگر حکومت آينده عراق از نظر ايدئولوژيک خود را نزديک به آمريکا بداند، ايران راهي جز اين نخواهد داشت که با اين کشور رابطه عادي برقرار کند. دولت آمريکا اين کوشش را خواهد کرد که گروههاي شيعه که تحت حمايت جمهوري اسلامي باشند نقش اساسي در آينده عراق نداشته باشند، براي اينکه آمريکا با عراق نجنگيده است که يک حکومت مورد پسند تهران در بغداد بوجود بياورد.