چشم انداز تدوين قانون اساسي افغانستان، از ديد يک پژوهشگر ايراني

اردوان نيکنام (راديوفردا): طي دو روز گذشته در لندن كنفرانسي به دعوت مركز مطالعات و پژوهشهاي افغانستان تشكيل شد كه در آن كارشناسان و سياستمداران افغان و ديگر كشورها اجتماع كردند تا درباره قانون اساسي افغانستان مشورت كنند. در اين كنفرانس همچنين دكتر چنگيز پهلوان نويسنده و پژوهشگر ايراني و كارشناس مسائل فرهنگي حوزه زبان فارسي شركت داشت. همكارمان شهران طبري در لندن گفتگويي انجام داده با دكتر چنگيز پهلوان درباره جوانب اين كنفرانس. شهران طبري: (راديوفردا): دكتر چنگيز پهلوان كه جلد اول كتاب دو جلدي جديدش در باره افغانستان اخيرا منتشر شد تنها ميهمان ايراني جلسه مشورت قانون اساسي آينده افغانستان در لندن بود. او درباره اين جلسه به راديو فردا مي‌گويد: دكتر چنگيز پهلوان (لندن): پيرو مصوبات كنفرانس بن و لويه جرگه اي كه در كابل برگزار شد، اين دستگاه اداري انتقالي افغانستان موظف به اين است كه يك پيش‌نويس قانون اساسي براي افغانستان تهيه كند. براي همين كميسيوني در كابل برگزار شده از طرف دولت و افغانيها و حتي افرادي كه به مسائل افغانستان علاقه دارند و به مسائل قانون اساسي افغانستان توجه مي‌كنند و در جاهاي مختلف كنفرانس‌هايي هست. يكي از اين كنفرانس‌ها همين كنفرانس لندن بود كه درباره گرد آوري نظرات مختلف براي گردآوري يك قانون اساسي براي آينده افغانستان است. ش ط: آقاي دكتر اين كنفرانس به صورت يك جمع خاصي بود كه مشاوره مي‌كردند باهم درباره اين مسئله. درسته؟ دكتر پهلوان: يك عده از كارشناسان از اقوام عده مختلف دعوت شده بودند كه هركس نظر خودش را مستقلا مي‌گفت و اينكه اين نظرات جمع شود و بعدا به دولت منتقل شود. و اين كنفرانس اول نبود بلكه كنفرانس دوم است و بعد از اين هم باز برگزار خواهد شد براي اينكه بحثهاي قانون اساسي هم در حوزه كليات است و هم در حوزه جزئيات كه خيلي دقيق است. ولي يك مسئله اي كه خيلي مهم است در مورد قانون اساسي افغانستان كه من بايد عرض كنم اين است كه اين قانون اساسي در افغانستان درست در هنگامي در حال تنظيم است كه منطقه كلا با يك دوران مشروعيت روبرو است و آن كشورهايي هم كه داراي قانون اساسي هستند، بحران قانون اساسي دارند مثل ايران و مثل حتي خود تاجيكستان. عراق كه الان هيچ وضعيت قانوني مشخصي ندارد، نيازمند يك قانون اساسي مطلوب است. افغانستان فعلا با اتكا به قانون اساسي دوره ظاهر شاه منهاي سلطنت در حال ادامه به كارهايش است. از اين بابت قانون اساسي داراي يك اهميتي است از نظر تاريخي. ش ط: دراين قانون اساسي آيا همه جوانب درنظر گرفته خواهد شد كه حكومت آتي افغانستان مانند حكومت موقتش يك حكومت سكولار باشد؟ دكتر پهلوان: اينها همه مسائلي است كه بسته به آينده است. بالا خره نيروهاي متمايل به مسائل غير سكولار هم در افغانستان وجود دارند. سكولارها هم بايد بتوانند نظراتشان را مقبول عنوان كنند. اما اينكه به هر حال نمي‌شود گفت يك حكومتي فقط با يك لغت سكولار است يا نه. به نظر من مهمترين اصل اين است كه همه شهروندان افغانستان صرفنظر از قوميت و زبان و تعلق منطقه اي و مهمتر از همه دين و جنسيت دربرابر قانون يكسان باشند. طي دو روز گذشته در لندن كنفرانسي به دعوت مركز مطالعات و پژوهشهاي افغانستان تشكيل شد كه در آن كارشناسان و سياستمداران افغان و ديگر كشورها اجتماع كردند تا درباره قانون اساسي افغانستان مشورت كنند. در اين كنفرانس همچنين دكتر چنگيز پهلوان نويسنده و پژوهشگر ايراني و كارشناس امور افغانستان، شرکت داشت که اخيرا جلد اول کتاب تحقيقاتي تازه اي را در باره افغانستان منتشر کرده است. وي در مصاحبه با راديوفردا گفت که نظرات شرکت کنندگان درکنفرانس لندن و کنفرانس‌هاي مشابه، به دولت افغانستان داده مي‌شود. وي مي افزايد افغانستان فعلا با اتكا به قانون اساسي دوره ظاهر شاه منهاي سلطنت به کار ادامه مي‌دهد.