گزارش ويژه: امضاي بيانيه هشدار آميز خطاب به جناح محافظه كار توسط 117 چهره اصلاح طلب، از سه ديدگاه

بکتاش خمسه‌پور: 110 تن از شخصيتهاي اصلاح‌گرا و دگرانديش در ايران كه طيف‌هاي گوناگوني از هواداران اصلاحات را در بر مي‌گيرند، بيانهيه هشدارآميزي را خطاب به جناح محافظه كاران جمهوري اسلامي منتشر كرده اند. امضا كنندگان به مقامات جمهوري اسلامي هشدار دادند كه اگر به خواست مردم توجه نكنند، شايد به سرنوشت طالبان در افغانستان و حكومت صدام حسين در عراق تبديل شوند. سياوش اردلان (راديو فردا): 117 تن از چهره‌هاي اصلاحات در ايران، از نمايندگان مجلس گرفته تا گروههاي ناراضي و روزنامه نگاران و محققان، به حكومت جمهوري اسلامي هشدار دادند از سرنوشت طالبان و رژيم صدام حسين عبرت بگيرد. در اين بيانيه كه امروز تنها در روزنامه اصلاح طلب ياس نو منتشر شده، آنهم با اندكي سانسور، از نهادهاي انتصابي، يعني نهادهاي وابسته به جناح راست خواسته شده كه مردمسالاري را ملاك قراردهند، قبل از آنكه دير شود. 117 امضا كنندگان مي‌گويند، اسلام دين آزادي است و نبايد از آن برداشت قشري شود. انقلاب اسلامي براي استقلال و آزادي بود، اما به انحراف كشيده شد، تا آنكه جنبش اصلاحات پيش آمد و چون مردمسالاري هدف است، هيچ كس حق ندارد بدون خواست مردم، بر آنان حكومت كند. امضا كنندگان مي‌گويند: همه پرسي بسياري از مشكلات را حل مي‌كند، البته در اين بيانيه به نوع همه پرسي اشاره نشده و از بحث استعفا، كه شماري از نمايندگان اصلاح طلبان مجلس مطرح كردند نيز سخني به ميان نيامده است. براي عماد الدين باقي، روزنامه نگار سرشناس اصلاح طلب كه جزء امضا كنندگان بيانيه است، درخواست هايي كه در آن بيانيه مطرح شده، كمتر از آن چيزي است كه مردم مي‌خواهند. اما آقاي باقي به راديو فردا مي‌گويد او به اين دليل اين بيانيه را امضا كرد كه يكي به نظر ديگران احترام بگذارد و ديگري آنكه شرايط منطقه اي درحال حاضر شرايط خاصي است. عمادالدين باقي: من مخالفش بودم، به دليل اينكه معتقد بودم سطح يك چنين بيانيه اي خيلي پائين است در مقايسه با سطح مطالبات اجتماعي؛ و تقريبا برابر سطح بيانيه‌هايي است كه در سال 75 و قبل از دوم خرداد هم امكان بيان را داشت و هيچ چيز جديدي در آن ندارد، منتها بنابراينكه كساني كه اين بيانيه ها را امضا مي‌كنند، تركيبي است از يك طيفي است كه بعضي هاشان خيلي كم مي‌دانند، و بعضي هاشان خيلي زياد مي‌دانند، و قرار بوده كه كف مطالبات درنظر گرفته شود، تا تعداد بيشتري مشاركت كنند و تعداد تقليل پيدا نكند. يكي به اين دليل، و ديگر به احترام راي و نظر ديگران. با وجود اينكه بيانيه را با اينكه معتقدم خيلي كم‌خاصيت است، ولي آن را امضا كردم، اين باشد كه الان همه خودشان را دربرابر يك خطر برون مرزي مي‌بينند كه اين خطر بسيار جدي است، يعني اين خطر را اگر قبلا مي‌گفتيم بيخ گوش ما است، الان ديگر بايد گفت درون گوش ما است. اين به نظر من مهمترين عاملي است كه باعث مي شود كه يك مقدار نيروها به هم نزديكتر شوند و تصميم گيريهاي مشترك داشته باشند. س ا: آنگونه كه عمادالدين باقي تصريح كرد، درخواستهايي كه در بيانيه مطرح شده، اين كه قوه قضاييه بيطرف باشد، مجلس بتواند كارش را بكند و جلوي بازداشتها گرفته شود، حداقل خواسته هاي مردم است. با اين حال امضا كنندگان افرادي هستند كه به هرحال، برآمده از انقلاب هستند و در برپايي جمهوري اسلامي نقش داشته اند؛ مانند فضل الله صلواتي، نماينده مجلس اول و محقق ديني اصفهان كه مي‌گويد براي امثال او دادن هشدار به حكومت، تنها كار ممكن و يك فريضه ديني است. فضل الله صلواتي: ما اين هشدارها را مي‌دهيم، چون در اسلام هم هست كه بهترين مبارزه و شايسته ترين جهاد اين است كه آدم براي پيشوايان اسلامي خيرخواهي كند و كار ما اين است كه هشداري به مسئولين داده شود و انشاء الله مسئولين متوجه شوند. س ا: آقاي صلواتي آنهايي كه با يك نگاه بدبيني به اين قضيه نگاه كنند مي‌گويند هشدار يك بار داده شود، كافي است ولي ادامه اين هشدارها شايد اتفاقا نتيجه معكوس داشته باشد و مردم را نسبت به ناتواني امضا كنندگان سرخورده كند. فضل الله صلواتي: امضا كنندگان، كه خوب بله ناتوانند و چه كار مي‌توانند بكنند؟ يا استاد دانشگاهند يا روشنفكرند. س.ا.: نماينده هاي مجلس؟ فضل الله صلواتي: بعضي نمايندگان مجلس هستند كه آنها هم به تنهايي كاري نمي توانند بكنند. س ا: درخواستهايي كه در اين نامه مطرح شده درباره اينكه قوه قضاييه چكار كند و نمايندگان مجلس چه كار كنند و كلا لحن بيانيه، فكر مي‌كنيد كه همخواني دارد با اين مطالبات مردم و يا اينكه افكار عمومي چه بسا مطالبات تندتر از اين داشته باشد؟ فضل الله صلواتي: افكار عمومي مطالبات تندتري دارند، ولي امثال كساني مانند خودمان كه از خانواده انقلاب هستيم و خودمان جزء پايه گذاران انقلاب هستيم، ما انتظارمان از سردمداران حكومت اين است. از آنها مي‌خواهيم كه به مردم برسند و نظريات مردم را رعايت كنند، پيش از اينكه اتفاقي بيفتد. س ا: خوب فكر نمي كنيد كه چه بسا بهتر باشد كه همخواني بكنيد خود را با آن مطالبات مردم، يعني هرچه قدر هم تند باشد، به هر صورت مطالبات مردم است و خودتان هم گفتيد مردمسالاري ملاك اين بيانيه است. فضل الله صلواتي: بالاخره بايد قدم قدم جلو رفت. ما كه الان نمي خواهيم انقلاب ديگري انجام دهيم. برخلاف تهمتهايي كه به ما زده مي‌شود و ما را دستگير مي‌كنند و اتهام براندازي مي‌زنند، هيچ كدام از ما برانداز نيستيم. س ا: محافظه كارها و جناح راست يكي از انتقادهايي كه ممكن است به اين بيانيه كنند اين است كه مانند بيانيه هاي قبلي تا حد زيادي سعي شده كه حكومت را از آمريكا و تهديدهاي خارجي بترسانند، آن هم در زماني كه كشور در برابر تهديدها است. پاسخ شما چيست؟ فضل الله صلواتي: البته آمريكا و تهديدهاي خارجي خيلي براي حكومت ما موثر نيست. آنها مي‌توانند با صحبت هاي پشت پرده و با رابطه هايي كه با انگليس و آمريكا برقرار مي‌كنند، مشكلات را حل كنند. مهم اين است كه مردم را از دست مي‌دهند. س ا: به رغم اين هشدارهاي اصلاح طلبان مذهبي به جناح راست حكومت، تجربه نشان داده كه انتظار قبول كردن اين هشدارها و درخواستها از طرف محافظه كاران واقع بينانه نيست. از اين قبيل بيانيه ها قبلا هم صادر شده و بيانيه هاي مشابهي هم در راه است. محمد حسين جعفريان، روزنامه نگار و مفسر نزديك به محافظه كاران در تهران، به راديو فردا مي‌گويد اين بيانيه نشان از درماندگي، سرسپردگي و غوغا سالاري امضا كنندگان دارد. محمد حسين جعفريان: اگر نگاهي به سوابق امضا كنندگان اين مطلب كنيم مي‌بينيم همه طيف هائي كه در انتخابات شوراها به شدت منزوي شدند و همه روياهايشان آشفته از آب درآمد و واقعيت نپيوست، به ويژه ملي مذهبي ها، كه خيلي تصور متفاوتي از نفوذ خود در جامعه داشتند، در اين مجموعه حضور دارند. من فكر مي‌كنم اصلاح طلبان از زمانيكه در جامعه حضور سياسي جدي پيدا كردند، هميشه با بحران زنده بودند و درواقع اگر بحران نبوده، اينها در يك گوشه اي منزوي بودند و اصلا به حساب نمي آمدند. اين را نبايد فراموش كرد كه مردم ديگر خو كرده اند به اين جنجال ها، يعني از اين سخنان و مصاحبه هاي آتشين ثابت شده است كه كاري بر نمي آيد. دقت كنيد در گذشته تعطيل شده يك روزنامه مثل سلام، باعث يك همچين جنجال و اتفاقي مي‌شد. اما امروز حتي وقتي يك گروه عظيمي از اينها مدعي مي‌شوند كه از حاكميت خارج مي‌شوند و مشكلاتي از اين دست بوجود مي‌آورند، كسي توجهي نمي كند. از طرف ديگر وقتي كه دشمن پشت مرزهاي ما رسيده و درحال تهديد ما است، وقتي يك گروهي مي‌آيد و خيلي هم آشكار به استعفا و پشتگرمي دشمني كه در آن طرف مرز دارد نظام را تهديد مي‌كند، به او اشاره مي‌كند و با اين پشتوانه حرف مي‌زند كه خواسته هاي خودش را مطرح مي‌كند، من فكر مي‌كنم اينها بيشتر با اين رفتار مردم را از خودشان بيزار مي‌كنند و شانس پيروزي در انتخابات بعدي را هم از دست مي‌دهند. س ا: شايد در اين بخش از گفته هاي محمد حسين جعفريان، ديگر منتقدان حكومت و جريانات ناراضي همعقيده باشند كه اصلاحات و اصلاح طلبان درون حكومت، نمي توانند به موفقت چنداني از طريق صدور اين بيانيه ها دست يابند. 117 تن از شخصيتهاي اصلاح‌گرا در بيانيه هشدارآميزي به جناح محافظه كار جمهوري اسلامي هشدار دادند كه اگر به خواست مردم توجه نكنند، شايد به سرنوشت طالبان در افغانستان و حكومت صدام حسين در عراق تبديل شوند. امضا كنندگان مي‌گويند: همه پرسي بسياري از مشكلات را حل مي كند. عماد الدين باقي، روزنامه نگار سرشناس اصلاح طلب كه جزء امضا كنندگان بيانيه است، در مصاحبه با راديوفردا مي گويد درخواست هايي كه در آن بيانيه مطرح شده، كمتر از آن چيزي است كه مردم مي‌خواهند. فضل الله صلواتي، نماينده مجلس اول و محقق ديني اصفهان در مصاحبه با راديوفردا مي گويد افكار عمومي مطالبات تندتري دارند، ولي بايد قدم قدم جلو رفت. محمد حسين جعفريان، روزنامه نگار و مفسر محافظه كار در تهران، به راديو فردا مي‌گويد: اين بيانيه نشان از درماندگي، سرسپردگي و غوغا سالاري امضا كنندگان دارد و امضا كنندگان آن در انتخابات شهر و روستا با بي اعتنائي راي دهندگان مواجه شدند.