بررسي فيلم مستند «دستگیری فریدمن ها» نخستین کار آندرو جاركي: موج تازه مستند سازي یا استفاده از فيلم هاي خانگي

بهنام ناطقي (راديوفردا): هنگامي که فريدمن‌ها، پدرو پسري موقر از خانواده‌اي سخت کوش در حومه نيويورک، حدود 15 سال پيش به جرم آزار جنسي و تجاوز به کودکان همسايه دستگير شدند، حيرت يک ملت را برانگيختند. فيلمي که آقاي آندروجارکي از اين ماجرا ساخته‌ است، از ده‌ها ساعت ويدئو و فيلم هشت ميليمتري خانوادگي استفاده مي‌کند که اين خانواده، مانند ميليون‌ها خانواده طبقه متوسط ديگر در آمريکا از زندگي خود تهيه کرده بود. اما در مونتاژ آقاي جارکي، اين فيلم‌هاي خانوادگي مفهوم تازه‌اي به خود مي‌گيرند، به خصوص وقتي اين فيلم‌ها از مراسم معصوم خانوادگي، در سايه جرم وحشتناکي ديده مي‌شوند که آنها را 15 سال پيش در يک محاکمه جنجالي در معرض ديد يک ملت قرار داد. تحويل اشتباه يک بسته عکس‌هاي جنسي کودکان به منزل همسايه آقاي آرنود فريدمن، پليس پست آمريکا را به او مشکوک کرد، بازرسي از منزل او و کشف انباري از عکس‌هاي برهنه و سکسي از کودکان، پليس را به تحقيقات بيشتر واداشت و با پرس وجو از بچه‌هاي همسايه‌ها، که در کلاس کامپيوتر آرنولد ثبت نام کرده بودند، ماجراي جرم وحشتناک آرنولد وپسر 18 ساله‌اش برملا شد. فيلم Capturing Friedmans که اسم آن هم معني دستگيري مي‌دهد و هم معني ثبت آنها به روي فيلم، اين ماجرا را با استفاده از فيلم‌هاي خانوادگي و مصاحبه با بازماندگان حادثه، بازسازي مي‌کند. آقاي جارکي، فيلم را طوري ساخته است که انگار هيچکدام از بيننده ها اين ماجرا را به ياد نمي‌آورند، جاي جاي، لحظه‌هائي با موسيقي و تصاويري از خانه‌ فريدمن ها و محله آنها، مي‌کوشد به ماجرا بعد عاطفي بدهد اما گنجينه اصلي اين فيلم، ده ها ساعت ويدئو وفيلم خانوادگي است که به طرز دلخراشي درکنار هم مونتاژ شده اند. Capturing Friedmans را که از امروز در سينماهاي آمريکا توزيع شد، منتقدان آمريکائي سال گذشته در جشنواره سان دنس ديدند، هنگامي که جايزه اول جشنواره را ربود اما ستايش و تحسيني که نثار اين فيلم مي‌شود، با نزديک شدن پخش تئاتري آن بالاگرفت. مجله ويلج وويس نيويورک اين فيلم را اثري تکان دهنده و فيلمي فوق العاده از سقوط يک خانواده توصيف مي کند، و فرصتي براي انديشيدن به مفهوم خانواده، به سرپناه و جائي براي مردن. منتقد سخت گير هفته‌نامه نيويورکر، آقاي دنبي، اين مستند را يکي از بهترين فيلم‌هاي نوع خود در تاريخ سينما مي‌داند و به قدري ستايش بارآن کرده است که خواننده متعجب مي‌شود، به خصوص وقتي به سابقه و زمينه کارگردان و تهيه کننده فيلم رجوع کنيم، اما يک صدائي منتقدان در ستايش از اين فيلم هر ترديدي را از بين مي‌برد. سازنده فيلم، آقاي اندروجارکي، قطعا به تحسين اين همه منتقد نياز ندارد. آقاي جارکي که هم در موسيقي و هم در عکاسي تجربه دارد، هنگامي شهرت يافت که شرکت خود، Moviephone را به مبلغ 600 ميليون دلار به کمپاني عظيم آمريکا آن لاين فروخت. اين شرکت در دهه 1980 با فروش بليط سينماها از طريق يک سيستم تلفني خودکار، کار خود را در نيويورک شروع کرد و خيلي زود در سراسر آمريکا گسترش يافت. اين شرکت، از فروش هر بليط شش دلاري يا ده دلاري سينما، يک ونيم تا دو ونيم دلار کارمزد مي‌گيرد. منتقد ها نوشته ‌اند منتظرند ببيند آقاي جارکي، روشنفکر ميليونر جوان و فيلمساز نوخاسته، براي کار بعدي چه موضوعي را برخواهد گزيد اما او را به چالش مي‌طلبند که شاهکاري که با فيلم دستگيري فريدمن ها به وجود آورده است، تکرار کند. موج تازه مستند سازي درباره مسايل خانوادگي در آمريكا كه شيوع دوربين هاي سبك ويديويي و كنجكاوي درباره نسل هاي گذشته آنرا تشديد كرده است با فيلم دستگيري فريدمن ها از آندرو جاركي Andrew Jarecki به اوج مي رسد. فيلمي كه آندرو جاركي از ماجراي دستگيري فريدمن ها ساخته است، از ده ها ساعت فيلم هشت ميلي متري و ويديوي خانوادگي استفاده كرده است كه فريدمن ها مانند میليونها خانواده متوسط آمريكايي از زندگي خود تهيه كرده بودند. فيلم Capturing the Friedmans منتقدان آمريكايي در جشنواره Sundance ديدند كه جايزه اول جشنواره را ربود. مجله Village Voice اين فيلم را اثري تكان دهنده بشمار مي آورد و منتقد هفته نامه نيويوركر اين مستند را بهترين در نوع خود در تاريخ سينما مي داند.