بررسي علل امتناع جمهوري اسلامي از امضاي پروتكل الحاقي منع گسترش سلاح هاي اتمي، از ديد يك روزنامه نگار اصلاح طلب

کامليا انتخابي فرد (راديوفردا): پيش شرطهاي ايران براي امضاي پروتکل الحاقي واقعا از چه مايه مي گيرد؟ دكتر مرتضي مرديها: پيش شرط داريم که بدانيم چه تضميني وجود دارد که بعضي کشورهاي ديگر در منطقه مثل اسرائيل به اين کنوانسيون بپيوندند و چرا بايد اين خلع سلاح يک طرفه باشد. اين حرف را البته جاهاي ديگر هم زده اند و مجزا بر اين که ايران بگويد يا نگويد، اين حرف قابل بررسي است. منتها اينها از آن حرف منظورشان اين است که اگر مردم ما هم به اصطلاح طرفدار تنش زدايي از روابط باشند، بايد احساس کنند ايران در مقابل چيزي که ايران مي دهد، يك چيزي هم به دست مي آورد. در حالي که ايران الان مورد تحريمهاي آمريکاست، مستقيم و غيرمستقيم، و به همين دليل هم، خيلي چيزها را، خيلي از خدمات را، بايد گرانتر بخرد و توتال Total يکيش بودK و چيزهايي از اين قبيل و خيلي از چيزها را هم در اختيار ندارد. ک. ا. ف.: آيا اين احتمال وجود دارد که ايران تحت فشار، عليرغم لغو نشدن تحريمها، به پروتکل بپيوندد؟ دكتر مرتضي مرديها : براي چي مثلا بايد به چنين کنوانسيوني بپيوند؟ چون در قبالش چيزي گيرش نخواهد آمد. اگر قرار است ايران چنين کاري بکند از آن طرف هم بايد کاري صورت بگيرد، مثلا تخفيفي در اعمال فشارها صورت بگيرد. ك.ا.ف.: آقاي مرديها، مذاکره با اتحاديه اروپا از روز دوشنبه آغاز شد. فکر مي کنيد اتحاديه اروپا با تأسي جستن به آمريکا، جمهوري اسلامي را تحت فشار قرار بدهد؟ دكتر مرتضي مرديها: اگر جدي بخواهد بشود، تا زماني که فشار جدي رويشان اعمال نشود چنين نمي كنند. مثلا اين كه خودبخود بيايند قبول کنند، نمي كنند. اينها الان بخش عمده اي از بودجه هاي تحقيقاتيشان، من شنيدم که حتي گفته اند تا 90 درصد بودجه تحقيقاتي كشور، در اختيار وزارت دفاع است و حالا من نمي دانم چقدر از اين بودجه را -- البته اين فقط بودجه تحقيقاتي است و غير از بودجه ساخت و اينجور چيز هاست. ولي ترديدي نيست كه اينها دنبال امضاي آن هستند ولي در پي به نظرم مواضعي اخيري هم که برخي از سران نظام گرفتند، خيلي رنگ وبوي آشتي و عقب نشيني در آن پيدا نيست، فکر نمي کنم که اينها اگر پروژه اي هم داشته باشند، آن را غلاف بکنند. منتها قاعدتا يک شعبده بازي مثل همانکه صدام به راه انداخت، اينها هم راه خواهند انداخت. مثلا از يک طرف بگويند که نماينده سازمان ملل بيايند و ببينند و از طرف ديگر بعضي چيزها را نمايش ندهند. همان چيزهايي که رواج داشته. اين که به صراحت بيايند دست از اين کار بردارند، امكانش به نظر من سخت است. به نظر من ارزش افزوده اي که کشوري مثل ايران و عراق مي تواند براي آتحاديه اروپا داشته باشد، اين است که از آن بخواهند به عنوان يک ترمز براي به سرعت گرفتن آمريکا استفاده کند. و چون آمريکا بهر حال برنامه دارد که اين کشورها را به وضعيت خاصي در بياورد، اينها با پشتيباني از اين کشورها، با برقرار نگه داشتن اينها، کاري كنند که آمريکا هر موضع سياسي كه ابراز مي كند، هر خط مشي كه موفق شود به اجرا بگذارد، جلوي آن را بگيرند. قضيه عراق همين بود. قضيه ايران هم دقيقا اينطور است. ک.ا.ف.: فکر مي کنيد واقعا ايران با توجه به فشار افکار بين المللي و بخصوص آمريکا مي تواند بر سر اين موضع بايستد. دكتر مرتضي مرديها: يک حکومتي نمي آيد طرف خودش را چه آمريکايي و چه اروپايي رادر مخمصه و تحت فشار قرار دهد. مگر اين که طرف مقابل اين بازي را قبول نکند. يک نوع دفع الوقت است، يك نوع وعده ها، يک نوع استمهال است و طلب مهلت کردن يا حتي کمي تا قسمتي بخشي از اين را قبول کردن يا نكردن. قاعدتا بايد به يک چنين بازي اي روي بياورند و يا حتي پذيرفتن و امضا کردن. ک. ا. ف.: کمتر از دو هفته ديگر سازمان بين الملي انرژي اتمي، گزارش خود را در مورد برنامه هسته اي ايران منتشر خواهد کرد. فکر مي کنيد اين گزارش براي آمريكا متقاعد كننده خواهد بود؟ دكتر مرتضي مرديها: احساسم اين نيست که در کوتاه مدت با يک فشار سنگين بخواهد اين قضيه شروع شود. بنابراين، اين نيست که بگويم که اينها نمي پذيرند و مثلا فرض كنيد كه حالا حمله مي کنند و يك همچه چيزي. ولي اين که ارزش اين گزارشها خيلي بخواهد براي آنها متقاعد کننده باشد، به نظرم اينطور نيست، كما اينكه نبوده. سخنگوي وزارت امورخارجه جمهوري اسلامي گفت شرط پيوستن ايران به به پروتكل الحاقي سازمان ملل براي منع گسترش سلاح هاي اتمي، لغو تحريم هاي اقتصادي و موانعي است كه آمريكا بر سر برنامه صلح آميز تاسيس نيروگاه هسته اي در ايران قرار داده است. دكتر مرتضي مرديها، روزنامه نگار اصلاح طلب و استاد دانشگاه، در مصاحبه با راديوفردا مي گويد ايران بايد در مقابل چيزي كه مي دهد، چيزي هم بدست آورد. وي در باره مذاكرات اتحاديه اروپا با جمهوري اسلامي مي گويد ارزش افزوده اي که کشورهائي مثل ايران و عراق مي توانند براي اتحاديه اروپا داشته باشند، اين است که از آن ها بخواهند به عنوان ترمزي در برابر سرعت آمريکا استفاده کند. وي مي افزايد تصور نمي كند گزارش قريب الانتشار آژانس بين المللي انرژي اتمي در باره تاسيسات اتمي ايران، براي آمريكا چندان متقاعد كننده باشد.