لینک‌های قابلیت دسترسی

خبر فوری
جمعه ۱۰ فروردین ۱۴۰۳ تهران ۱۹:۱۸

گزارش ويژه راديوفردا: اعتراضات ضد حکومتي مردم و خشونت نيروهاي شبه نظامي لباس شخصي


(rm) صدا |
سياوش اردلان: (راديو فردا): ماموران انتظامي ايران از همينك خود را براي شبي ديگر از التهابات دانشجويي و اعتراضات مردمي آماده مي كنند. نيروهاي انتظامي از هم اينك خيابان منتهي به دانشگاه علم و صنعت را بسته اند. خبرگزاري دانشجويان ايران از شنيدن شعارهايي از داخل اين دانشگاه خبر ميدهد. از آنجا كه دانشگاه ها سرآغاز ناآرامي هاي جاري بودند، فضاي دانشگاهها به دقت زير نظر مسئولان امنيتي است. مقامات حكومتي جمهوري اسلامي، در تقسيم بندي عوامل ناآراميهاي جاري، كوشيده اند به گفته خود، حساب دانشجويان را از حساب آشوبگران كه دانشجويان را به حركتهاي سياسي مي كشانند، جدا كنند. در ايران امروز اعلام شد تنها در تهران 317 تن و در اصفهان حدود 300 نفر بازداشت شده اند كه گفته شده تنها 25 نفرشان دانشجو بودند. اما نگاهها به شيوه برخورد حكومت با نيروهاي موسوم به لباس شخصي هم هست كه نقش موثري را در سركوب ناآراميهاي اخير داشته اند. نقشي كه خشم اصلاح طلباني چون فاطمه حقيقت جو، نماينده تهران را بر انگيخت، تا از ضرب و شتم دانشجويان توسط نيروهاي لباس شخصي در صحن علني مجلس سخن براند. صداي فاطمه حقيقت جو، نماينده مردم تهران در مجلس: جاي بسي تاسف بود كه دانشجويان نقل مي كردند آنها با شعار يا زهرا و يا حسين حمله مي كردند و مرتب تكرار مي كردند به موقعيت كربلا باز گرديد و وقتي دانشجويان را مورد ضرب و شتم قرار ميدادند، خواستار ذكر صلوات براي قامت رعناي رهبر مي شدند و سپس با فحش هاي زشت غير قابل ذكر، دانشجويان را مورد تحقير قرار مي دادند. س ا: جناح اصلاح طلب كه فاطمه حقيقت جو هم جزء آنان است، مي كوشد از ناآرامي هاي جاري به عنوان فرصتي براي سركوب افراد لباس شخصي، بهره ببند، اقدامي كه هميشه خواستار آن بوده. محمد خاتمي، رئيس جمهور هم امروز وعده داد كه حركت به گفته او گروه هاي فشار را تحمل نخواهد كرد. در اعتراضات شبهاي گذشته، نيروهاي لباس شخصي در تهديد كردن معترضين نقش بسزايي داشتند. مقامات امنيتي دولت از جمله وزير اطلاعات، امروز با نمايندگان مجلس، جلسه غير علني داشتند. ظاهرا نمايندگان از اين جلسه خوشنود بيرون آمدند و علي يونسي، وزير اطلاعات هم گفت: يك تصميم ملي براي مقابله با لباس شخصي ها بوجود آمده و هم صدا با فرمانده نيروي انتظامي تهران خبرداد كه شماري از لباس شخصي ها بازداشت هم شده اند. به رغم اين اظهارات، فرامرز قره باغي، روزنامه نگار و تحليلگر سياسي در تهران معتقد است، اين گفته ها فقط براي فرونشاندن خشم جوانان معترض ايراد شده است. فرامرز قره باغي: من فكر مي كنم كه اظهار نظر مسئولان جمهوري اسلامي از جمله زير اطلاعات و فرمانده نيروي انتظامي مبني بر برخورد با افراد لباس شخصي، بيشتر جنبه تسكيني دارد، به آن معنا كه آنها بيشتر در صددند كه بويژه جوانان معترض و به خشم آمده را مهار و آرام كنند و مانع از خشونت و اعتراض بيشتر آنها شوند. س ا: فكر مي كنيد از دامنه اين اعتراضات در روزهاي آينده كاسته خواهد شد، يانه؟ يا فكر ميكنيد همين ناآراميها يك چالش اساسي براي حكومت باشد. اصولا فكر ميكنيد اين حركت كه الان شروع شده به كجا بكشد؟ فرامرز قره باغي: من فكر مي كنم شكل كلي اين ناآراميها يك حركت صعودي را دنبال ميكند. اين حركتها ظاهرا موجوار است، يعني فراز و فروز دارد. اما در كل دائما افزايش خواهد يافت و يك روند فزاينده را ما شاهدش خواهيم بود، به اين معني كه دقيقا از همان اصولي پيروي مي كند كه ناآراميهاي سال 56 و حتي 55 و سپس 57. به نظر ميرسد كه اين ناآرامي ها ممكن است كه در كوتاه مدت از شدتشان كاسته شود و كمتر شود، اما در درازمدت ادامه خواهند داشت و گسترده تر خواهند شد. س ا: فكر مي كنيد به موازات همين شدت عمل حكومت هم بيشتر شود و يا اينكه مانند همان سال 56 و 57 حكومت عقب نشيني كند؟ فرامرز قره باغي: قطعا بيشتر خواهد شد. اما خدمتان عرض كنم كه اين بيشتر شدن خشونت حكومتي در برابر ناآراميهاي خياباني، حدي از سردرگمي نيروهاي سركوبگر را هم به دنبال خواهد داشت. ما به دليل اينكه نيروي حرفه اي پليس و ارتشي نداريم، نمي توانيم بگوييم كه جوانهايي كه دوران خدمت سربازيشان را دارند در سازمانهاي نظامي و انتظامي طي ميكنند، واقعا خواستار اين هستند كه تحت امر فرماندهانشان، به سركوب كساني بپردازند كه خودشان زماني در لباس آنها بودند. س ا: فعلا كه نيروهاي انتظامي از طرف مقامات دو جناح حكومت ستايش شدند، به اين دليل كه نسبتا تلاش زيادي به خرج دادند تا نگذارند افراد لباس شخصي با مردم درگير شوند، هرچند كوشش آنها در آن حدي نبود كه مطلوب دانشجويان و مردم معترض باشد. به رغم آنكه امروز وزير اطلاعت امروز گفت مقابله با لباس شخصيها يك تصميم ملي است، ولي از طرف ديگر وقتي امروز از مدير كل دادگستري اصفهان، راجع به اين موضوع سئوال شد، او گفت حضور نيروهاي بسيجي در اصفهان در چند شب اخير، با مصوبه شوراي تامين استان بود و همه آنها برگه ماموريت دارند. ين براي اولين بار است كه يك مقام حكومتي از مجوز قانوني براي حضور افراد لباس شخصي، كه رئيس دادگستري تهران آنها را بسيجي مي خواند، در ناآراميهاي اخير خبر مي دهند. با اين حال به عقيده محمد حسين جعفريان، روزنامه نگار بسيجي در تهران، نبايد اقدامات لباس شخصي ها را به پاي همه نيروهاي بسيجي گذاشت. محمد حسين جعفريان: متاسفانه يك جماعت و مجموعه هايي هميشه هستند كه ترجيح و انتخاب خودشان را فراتر از قانون مي دانند و به محض اينكه احساس شخصيشان مي گويد بايد وارد شوند در يك جريان و اتفاقي و آنجا ظهور پيدا كنند و عكس العمل نشان بدهند، ميروند وارد مي شوند و اغلب براي كساني كه حق قانوني براي برخورد با اين مجموعه ها را دارند هم ايجاد اشكال مي كنند. اغلب اينطور شده كه گاهي مواقع تظاهراتها فروكش كردند و تشنج در حال ختم شدن بوده، تحركاتي كه اينها ايجاد كردند و عكس العملهايي كه اينها نشان ميدادند باعث شده آتش دوباره شعله ور شود. س.ا.: شما فرموديد اينها با انتخاب شخصي خودشان وقتي احساس مي كردند وظيفشون است، وارد عمل مي شدند. اين تحليل را قبول داريد كه اين لباس شخصي ها از جايي و يك مركزي كه وابسته به حكومت است فرمان ميگيرند و سازماندهي مي شوند؟ محمد حسين جعفريان: من اين را باور ندارم. من احساسم اين است كه اينها گروههاي شخصي هستند كه احساس ميكنند در قبال حكومت مسئوليت دارند و درواقع يك نوع دوستي كه در ادبيات فارسي به دوستي خاله خرسه ازش ياد ميشود، يك نوع دوستي ازش ياد ميكنند و تلاش ميكنند يك مسير و راهي را انتخاب كنند كه به نفع حكومت باشد، اما درواقع با اين رفتارشان به نظام ضربه ميزنند و شما ديديد كه همه مسئولين، از جمله مسئولين امنيتي و رهبر نظام، اصرار داشتند كه اينها دخالت نكنند، چون هميشه دخالتهايشان باعث دردسر است. س. ا.: اينجا فرق بين بسيج و لباس شخصي چيست؟ آيا اينجا شما تفكيكي را بين اينها قائل هستيد در اين قضايا بين لباس شخصيت ها و بسيج و انصار. محمد حسين جعفريان: خيلي غير منصفانه است اين داوري ها كه مجموعه لباس شخصيها و عواملي كه اينچنين وارد اين كشمكشها مي شوند، به عنوان بسيجي تلقي شوند. هر گروهي كه به عنوان بسيجي به خيابانها بيايند و جلوي ماشينها را بگيرند و براي مردم مزاحمت ايجاد كنند، من باور ندارم كه اينها بسيجي باشند. س. ا.: هرچند حكومت هنوز براي مقابله با ناآراميها، از نيروهاي بسيجي و سپاهي به طور گسترده استفاده نكرده و نماينده رهبري در سپاه هم امروز در سخنانش به اين احتمال اشاره اين نكرد، اما همينكه شايد ناآراميها از كنترل او خارج شود، به دغدغه براي مسئولين جمهوري اسلامي تبديل شده. با اين حال محمد خاتمي، رئيس جمهوري، امروز برخلاف ناآرامي هاي دانشجويي چهارسال پيش، به محكوم كردن اعتراضات اخير نپرداخت، بلكه آنها را حق مردم در يك دموكراسي دانست و گفت ما بنانداريم كه با خشونت با آنها رفتار كنيم. اما احتمالا هيچكس حتي خود محمد خاتمي نمي داند آينده اين حركت به كجا خواهد كشيد. به هركجا هم كه بخواهد بكشد، اين به آن معني نيست كه همه روشنفكران ايراني، با آغوش باز به استقبال احتمال سرنگوني جمهوري اسلامي رفته اند. دكتر صادق زيبا كلام، استاد علوم سياسي در دانشگاه تهران، مي گويد: سرنگون شدن جمهوري اسلامي در اين شرايط، اوضاع را به عقب مي برد. دكتر صادق زيبا كلام: بحث اساسي اين است كه اگر سياستهاي حكومت مورد خواست ما نيست، ما چه بايد كنيم. بحث اساسي كه به نظر من روشنفكرهاي ما بايد پاسخ بدهند، نخبگان سياسي ما بايد پاسخ دهند، اين است كه ما هم به همراه مردم بايد بياييم هم نوا و هم صدا شويم، بگوييم مردم اين رژيم و حكومت را نمي خواهيم، پس بريزيم اين حكومت را سرنگون كنيم، يك انقلاب ديگر كنيم. خوب اين نميشود، اگر بخواهيم يك انقلاب ديگر كنيم، مملكت 50 سال ديگر ميرود عقب. ما مشكلات قومي داريم، مشكلات زباني داريم، ما اختلاف شيعه و سني داريم، ما اختلاف آنها كه خيلي مذهبي هستند با آنهايي كه كمتر مذهبي هستند داريم. اينها همش چون جامعه ما يك جامعه اي بوده كه در حال گذار بوده و دموكراسي درونش نبوده، ما تمام اين مشكلات را داريم. اگر كه بياييم الان اين نظام را به هم بزنيم و نظام سرنگون شود، اين در وضعيت فعلي ما را دهها سال به عقب ميبرد. س ا: همان نخبگان و روشنفكران كه اشاره كرديد، خيلي هايشان هم عقيده هستند كه پروژه اصلاحات درون حكومت شكست خورده. اگر شما ميگوييد كه اين ناآراميها و اعتراضات خياباني راه حل قضيه نيست، آيا راه حل فيمابيني پيشنهاد ميكنيد؟ دكتر صدق زيبا كلام: من اصلا قبول ندارم كه اصلاحات شكست خورده. اصلاحات سرعت پيشرويش كم بوده. اصلاحات دست آوردهايش كم بوده. ما بايد جدي تر بكوشيم كه اصلاحات را جلو ببريم و از رهبري نظام بخواهيم كه پاسخگو باشند. اينها را ما بايد بخواهيم. كي ميگويد اين تلاشها به جايي نرسيده. امروز فضاي جامعه ايران بعد از شش سال كه از اصلاحات و دوم خرداد ميگذرد، خيلي بهتر از 74 است، خيلي بهتر از 75 است. س ا: حالا اعتراضات مردم شايد نشان بدهد كه ديگر آنها گوششان به صحبتهاي اصلاح طلبان بدهكار نيست. صرفنظر از اينكه چه اميدي بايد داشت يا نداشت، فكر ميكنيد كه آينده اين اعتراضات به جا بكشد؟ دكتر صادق زيبا كلام: اولا من فكر ميكنم اگر از آن تيكه اي كه مي خواهند نظام را سركوب كنند، به نظر من امر مثبتي بوده. براي اينكه به گوش مسئولين اين پيام را رساند كه مردم ناراضي هستند. اين بغض فروخورده اي كه مردم به بهانه دانشگاهها زدند بيرون. مردم ممكن است ما از تيم عربستان شكست بخوريم، مردم بريزند بيرون. اينها بايد يك علائم زنگ خطري باشد براي مسئولين كه به هرحال يك نارضايتي عميق سياسي، اقتصادي، اجتماعي، درواقع در سطح جامعه وجوددارد و اين را بايد سامان داد. س ا: نگراني روشنفكراني چون صادق زيباكلام از وخيم تر شدن اوضاع و توصيه او به پافشاري بر اصلاحات، به رغم آن صورت ميگيرد كه بردامنه اعتراضات در سراسر ايران افزوده شده است. اعتراضاتي كه به علت فقدان رهبري و سازماندهي، تا كنون نتوانسته اند تصوير يا نتيجه روشني از اين ناآراميها ترسيم كنند. نيروي انتظامي جمهوري اسلامي از هم اينک خود را براي شبي ديگر از التهابات دانشجويي و اعتراضات مردمي آماده مي کنند. مقامات حکومتي کوشيدند تا حساب دانشجويان را از آشوبگران جدا کند. امروز در تهران اعلام شد که 317 تن و در اصفهان حدود 300 نفر بازداشت شدند. نيروهاي شبه نظامي حزب الله در سرکوب نا آراميهاي اخير نقشي موثر بازي کردند که موجب خشم اصلاح طلبان شد. حجت الاسلام محمد خاتمي امروز گفت که حرکت گروههاي فشار را تحمل نخواهد کرد. امروز همچنين نمايندگان مجلس و مقامات امنيتي جلسه داشتند و علي يونسي، وزير اطلاعات گفت که يک تصميم ملي براي مقابله با لباس شخصي ها پديد آمده است. در گزارش ويژه امروز راديوفردا، فرامرز قره باغي، روزنامه نگار و تحليلگر در تهران، محمد حسين جعفريان، روزنامه نگار بسيجي در تهران و دکتر صادق زيبا کلام، استاد علوم سياسي دانشگاه تهران، به بررسي تظاهرات ضد حکومتي دانشجويان و مردم و اقدامات نيروهاي شبه نظامي حزب الله مي پردازند.
XS
SM
MD
LG