لینک‌های قابلیت دسترسی

خبر فوری
جمعه ۱۰ فروردین ۱۴۰۳ تهران ۱۷:۰۱

گزارش ويژه: چشم انداز دخالت نظامي آمريكا عليه ايران


(rm) صدا |
كولين پاول، وزير امور خارجه ايالت متحده آمريكا، در يك برنامه راديويي، توسل به برنامه نظامي در برابر ايران را غير لازم توصيف كرد. آقاي پاول گفت: در مورد ايران ما فشار خود را بر آنها به دليل حمايت از فعاليتهاي تروريستي، افزايش ميدهيم. ما سرانجام موفق شديم توجه جهاني را به برنامه آنها براي دستيابي به سلاحهاي هسته اي جلب كنيم و از مردم ايران كه در خيابانهاي اين كشور براي زندگي بهتر، دست به اعتصاب و تظاهرات ميزنند، حمايت ميكنيم. بنابراين نبايد براي حل هر مشكلي، فورا به سراغ راه حلهاي نظامي رفت. آقاي پاول درحالي اين سخنان را ميگويد كه چندي پيش شماري از مقامات آمريكايي، احتمال حمله نظامي به ايران را منتفي ندانسته بودند. مهدي خلجي (راديو فردا): كولين پاول، وزير امور خارجه ايالات متحده آمريكا، با نفي لزوم اقدام نظامي عليه ايران، فشار سياسي را پيشنهاد ميكند. آقاي پاول ميگويد: ما فشار خود را بر آنها به دليل حمايتشان از فعاليتهاي تروريستي افزايش ميدهيم. ماسرانجام موفق شديم توجه جهاني را به برنامه آنها براي دستيابي به سلاحهاي هسته اي، جلب كنيم. كاندليزارايس، مشاور امنيت ملي كاخ سفيد، چندي پيش طي يك سخنراني در لندن، از جامعه جهاني دعوت كرد ايران را به خاطر برنامه هسته ايش، تحت فشار قرار دهند. خانم رايس گفت: در صورت عدم همكاري ديگر كشورها، آمريكا آماده است به تنهايي اقدام كند. شماري از مقامات آمريكايي در اظهاراتشان درباره ايران، اقدام نظامي آنها را عليه اين كشور منتفي ندانستند. از اميرحسين سپهر، تحليلگر سياسي مقيم استكهلم پرسيدم سخنان آقاي پاول، آيا ميتواند با عنوان نشانه نرمتر شدن مواضع آمريكا در قبال ايران، فهميده شود، يا بيشتر نشانه اختلاف نظرهاي موجود در دولت آقاي بوش، بر سر برخورد با مسئله ايران است؟ امير حسين سپهر: در آمريكا دو جناح وجود دارد، جناحي كه با تكيه به قوه قهر، خواهان اين هستند كه در ايران، نظام را از بيخ و بن، تعويض كنند و همانطور كه مستحضر هستيد، صلح ميان اعراب و اسرائيل، البته اعراب و اسرائيل نميتوان گفت، چون به هر حال قسمت اعظمي از جهان عرب امروز در وضعيت صلح با اسرائيل است، بايد گفت اسرائيل و فلسطيني ها، منوط شده به روشن شدن وضعيت در ايران. بنابراين اين نظام به اين شكل در ايران نميتواند بر سر كار باشد. اما اينكه چگونه اين نظام در ايران، دچار دگرگوني و تغيير بنيادي خواهد شد، آن درونمايه اين سئوال است و گزينه هاي مختلفي وجود دارد، جهان خواهان تغييرات بنيادين در ايران است و اصليترين مسئله جهان است. سياست آمريكا ايجاب ميكند، سياست نوين آمريكا، از كشورهايي حمايت كند، يا سعي كند سيستمهايي را در جهان روي كار بياورد، بويژه در منطقه خاورميانه، كه در اينها پارلماني وجود داشته باشد، مطبوعات آزادي وجود داشته باشد، همينطور افكار عمومي در آنجا مجال خودنمايي داشته باشند. در اين صورت اين نظامها نميتوانند با حبس كردن ملتهاي خودشان، قسمت اعظمي از امكانات آنها را در خدمت مطامع خودشان و ايجاد ناامني و بحران در جهان بگيرند. م.خ: مواضع دولت آمريكا در برابر ايران، هربار شدت يافته است، جمهوري اسلامي ايران، درباره نگرانيهاي بين المللي، انعطاف بيشتري نشان داده. همچنين هربار دولت آمريكا به هر دليل، لحن خود را آرامتر و آشتي جويانه تر كرده، رهبران جمهوري اسلامي، به مواضع پيشين خود بازگشته اند. از احمد سلامتيان، تحليلگر مقيم پاريس پرسيدم: اختلاف نظر دولت آقاي بوش، بر سر مسئله ايران، چه تاثيري بر تصميم گيري هاي رهبران جمهوري اسلامي ميگذارد؟ احمد سلامتيان: ايالات متحده آمريكا، در چند ماه اخير، نشان داده كه به همان اندازه كه داراي يك سياست جهاني مشخص شده است، سياست محلي دقيقي ندارد و سياست محلي دقيقش در گروي حوادث و نحوه پيشرفت بحرانها است. علاوه براين در داخل خود ايالات متحده آمريكا، خط واحد و مركز تصميم گيري واحد، براي اين سياستهاي محلي، وجود ندارد. متناسب با اين، مادر مورد روابط آمريكا با كشوري مثل ايران، ديدگاههاي مختلف مي بينيم. متناسب با اين كه طرف خطاب هركدام از اين مسئولين ايالات متحده آمريكا، چه كساني باشند و متناسب با احتياج آنطرف خطابها، اظهار نظرهاي گوناگون و متناقض ميكند. حداقل نتيجه اين امر، اين است كه تصميم گيرندگان سياسي ايران، در چنين وضعيتي، گرايش به اين خواهند داشت كه زمين را براي روابط با ايالات متحده آمريكا و نقش ايالات متحده آمريكا در ارتباط با برخوردش با آينده جمهوري اسلامي ايران، باز ببينند و خود اين باعث تشتت و پراكندگي و زيگزاگ بيشتري در اردوگاه طرف مقابل كه در ايران باشد، بوجود بياورد. م.خ.: آقاي پاول در سخنان خود، وارد شدن در چالشهاي سياسي ميان اصلاح طلبان و محافظه كاران را كارآمد ندانست و گفت: بهترين كاري كه ما در حال حاضر ما ميتوانيم بكنيم، اين است كه زيادي وارد دعواي خانوادگي كه در ايران در جريان است، نشويم. ما ميتوانيم حمايت خود را از جوانان ايران كه خواهان زندگي بهتر هستند، اعلام كنيم. آقاي پاول گفت: كافي است ايران متوجه شود كه برنامه توليد سلاحهاي هسته اي آنها ما را نميترساند و باعث ادامه انزواي آنها از جهاني ميشود كه در صورت ادامه حمايت ايران از فعاليتهاي تروريستي، حاضر به همكاري با آنها نيست. در هفته هاي اخير كه ايران، عرصه ناآرامي هاي خياباني بود، آمريكا از اين تظاهرات ضد دولتي حمايت كرد، اما رهبر جمهوري اسلامي آمريكا را به مداخله در مسائل داخلي كشور متهم كرد. همان هنگام ايالات متحده نيز، اين اتهام را به شدت رد كرد. احمد سلامتيان در اين باره ميگويد. احمد سلامتيان: اگر هدف برخي مسئولين ايالات متحده، از اينكه در امور ايران مداخله ميكنند، تصريح كردن مثل صحبت قديم رئيس جمهور آمريكا، عبارت از اين باشد كه در حوادث داخل ايران، تاثير به نفع گسترش اعتراضات داشته باشند، عملا نشان داده شده كه چنين چيزي نيست، بلكه اظهار نظرهاي مداخله گرانه اي كه مسائل داخلي ايران را بدل به مسائل مربوط به كشمكش صحنه جهاني ميكند، هم اقشاري از طبقات متوسط بر ايران را منصرف ميكند، چون ما به ازاي كشمكش را چنان جهاني و ژئواستراتژيك ميكند كه از تحمل شانه هاي آنها خارج ميكند. هم در داخل خود حكومت ايران، يك نوع ظاهر وحدت قويتري بوجود مياورد كه در او ميتواند ابزاري باشد كه صداهاي متفاوت را هم بخواهند ساكت كنند. متناسب با اين ابراز نظر مداخله گرانه، به هر شكلي كه باشد، عملي است كه در تحول ايران، به نفع حركتهاي مربوط به تحول و حركتهاي مربوط به گسترش آزادي در ايران، تا به حال نتيجه مطلوبي نداشته. الان هم در صحبت آقاي پاول، گرچه گفته ميشود ما در امور ايران، حق مداخله نظامي نداريم، گرچه گفته ميشود كه در امور ايران هم مداخله نبايد بكنيم، اما نوع نگاه ابزاري كه به حوادث ايران در ارتباط با سياستهاي كلي ايالات متحده آمريكا ميشود، اين نوع نگاه در خود ايران، اثر كاملا عكس را كه انتظار داشته باشند ميدهد، تا آنجايي كه حتي برخي به آن نتيجه رسيدند، كه بعضي از اظهار نظرهاي آمريكا در جهت تضعيف كردن بيشتر آن كسي است كه ادعاي حمايت ازش ميشود. يا حداقل بهانه دادن به دست طرف مقابل براي حمله كردن است. من تصور توطئه گرانه اي به اين شكل ندارم، اما فكر ميكنم موضعگيريهاي ايالات متحده آمريكا در ارتباط با ايران، بيشتر در حال و هوا و متناسب با احتياج فضاي ساحل پوتماك انجام ميشود، تا كوهستانهاي ايران و تهران. م.خ.: بر خلاف احمد سلامتيان كه حمايت آشكار آمريكا از يك جريان سياسي در ايران را منشا سوء تفاهمها و سوء تعبيرها ميداند، كه ممكن است به سود جريان آزاديخواه در ايران تمام نشود، امير حسين سپهر، گرچه با اقدام نظامي آمريكا عليه ايران، كاملا موافق نيست، حمايت ايالات متحده از جنبش دموكراتيك در ايران را موجب تقويت روحيه اين جريان ميداند. امير حسين سپهر: اين ميتواند روحيه مبارزين ما را در درون كشورمان خيلي بالا ببرد، كما اينكه ما نتايج به هر حال اين موضعگيري شخص پرزيدنت بوش و آمريكا را در تظاهرات اخير جوانانمان ديديم، يعني آنها متوجه شدند كه در برون مرزهاي جغرافيايي ايران، گروههايي وجود دارند كه آنها را مورد حمايت قرار ميدهند. من ميخواهم به اين نتيجه گيري دست پيدا كنم كه اين آمريكا نيست كه سرنوشت مسائل ايران را رقم ميزند، بلكه مبارزات مردم ما در درون كشور است كه آمريكا و ساير كشورها را وادار ميكند كه به نفع ملت ايران، موضعگيري كنند. فكر ميكنم كه نيازي به اقدام نظامي نباشد، گرچه نميتوان آنرا به طور كلي نفي كرد. جهان امروز به طور كلي پذيراي اين است كه نظام ايران، مخل امنيت و آسايش جهاني است و جهان بدون نظام جمهوري اسلامي، جهاني امنتر خواهد بود. آقاي پاول ميگويد: فشار سياسي كامياب تر از اقدام نظامي است. از احمد سلامتيان پرسيدم فشار سياسي تا چه اندازه ميتواند كارآمد باشد و در صورت مقاومت جمهوري اسلامي در برابر اين فشارها، تا كي ميتواند ادامه يابد؟ احمد سلامتيان: در مورد مسئله امضاي ميثاقهاي مربوط به منع سلاحهاي اتمي، ميثاقهاي الحاقي، جامعه اروپا، ايالات متحده آمريكا و كشورهايي مثل ژاپن، يكصدا و يكجا، حتي روسيه، درخواست يك چنين مسئله اي را كردند و من مطمئنم در ظرف روزهاي آينده، وگرنه هفته هاي آينده، نظام حكومتي ايران، ناگزير خواهد بود كه اين ميثاقها را امضا كند و امضا خواهد كرد. به همين ترتيب هم اگر در مورد مسائل مربوط به ضرورت رعايت دموكراسي و حقوق بشر، در بين كليه كشورهاي غربي، اولا يك اتفاق نظري باشد كه رعايت حقوق بشر و دموكراسي در كشوري مثل ايران، يك شرط لازم براي ثبات منطقه اي و جهاني است و در گروي آن بشود همان وحدت بياني كه بشود در مورد مسئله اي مثل ضرورت امضاي ميثاقهاي الحاقي بوجود مي آيد، در مورد اين هم بوجود بيايد كه معناي مداخله گيرانه هم نگيرد، مطمئنا در رفتار كليه بازيگران سياسي در ايران، تاثير خواهد داشت، اما در حالت بيانهاي ضد و نقيض و گوناگون و با توجه به تحولاتي كه در منطقه در حال اتفاق افتادن است، به خصوص در كشورهايي مثل عراق و افغانستان، اين ابهام بوجود ميايد كه تصميم گيرندگان كشورهاي بزرگ غربي، مسائل مربوط به ايران را فقط به آن يك نگاه ابزاري دارند، اين انتخاب اصلي و اساسي نشده كه گسترش دموكراسي در ايران و رعايت حقوق بشر در چهارچوب ملاحظات استقلال خود ايران يك امر مربوط به ثبات جهاني و منطقه اي است، تا زماني كه اين بيان نتواند به شكل آشكار و روشن متبلور شود و هركدام از كشورهاي غربي در مورد مسائل مربوط به حقوق بشر و حمايت از دموكراسي سازي بزنند و آنها را ابزاري ببينند براي اينكه هر كسي هدف سياسي لحظه اي خودش را به پيش ببرد، من فكر نمي كنم كه اين نوع فشارها در داخل ايران و در داخل حاكميت ايران هم تاثيري داشته باشد. م.ح.: آنچه ترديد در آن نيست، اين است كه طي ماههاي اخير، ايالات متحده، پيشرو اعمال فشارهاي سياسي و حتي اقتصادي به ايران بوده تا بويژه ايران در برنامه هسته اي خود بازنگري كند، اما اينكه آيا آمريكا ميتواند مسئله دموكراسي در ايران و نيز آزاديهاي اجتماعي و سياسي را با فشار ديپلماتيك در اين كشور حل كند، صاحبنظران ترديد دارند. کولين پاول، وزير امور خارجه امريکا در يک برنامه راديويي توسل به اقدام نظامي عليه ايران را غير لازم توصيف کرد و گفت نبايد براي حل هر مشکلي فورا به سراغ راه حل نظامي رفت. آقاي پاول درحالي اين سخنان را مي گويد که چندي پيش، شماري از مقامات امريکايي احتمال حمله نظامي آمريکا به ايران را منتفي ندانسته بودند. در گزارش ويژه امشب راديو فردا، اميرحسين سپهر، تحليلگر سياسي مقيم استكهلم و احمد سلامتيان، تحليلگر مقيم پاريس، شركت دارند و درباره اين چندگانگي در موضع آمريکا در قبال ايران، و تاثير آن در رفتار سياسي رهبران جمهوري اسلامي به بحث و بررسي مي پردازند.
XS
SM
MD
LG