بحث و کشمکش ميان جناح اصلاح‌گرا و محافظه کار جمهوري اسلامي بر سر امضاي پروتکل الحاقي پيمان منع گسترش سلاح‌هاي هسته‌اي

فريبا مودت (راديو فردا): آن چه بيشترين انعکاس را در رسانه هاي جهان داشته و احتمالا مهمترين تحول در دنياي سياست بين المللي جمهوري اسلامي محسوب مي شود: برنامه هاي اتمي ايران. در حالي که ترديد و تردد در مورد برنامه هاي اتمي ايران همچنان در محافل بين المللي در جريان است، هيئت حقوقي آژانس بين المللي انرژي اتمي در تهران است تا مقامات جمهوري اسلامي را به امضاي پروتکل الحاقي منع گسترش سلاحهاي اتمي ترغيب کند. خبرگزاري رويتر مي گويد: با حضور کارشناسان حقوقي آژانس بين المللي در تهران، بحث ميان جناحهاي اصلاحگرا و محافظه کار بر سر آن که آيا بايد به آژانس اجازه بازرسيهاي بدون مقدمه داده شود يا خير، بالا گرفته است. اصلاحگرايان در ايران عمدتا معتقدند که براي از ميان برداشتن فشارهاي بين المللي بايد به هيئت بازرسي آژانس بين المللي انرژي اتمي اجازه داد تا از تأسيسات هسته اي ايران بازبينيهايي بدون مقدمه و برنامه ريزي نشده به عمل آورد. اما محافظه کاران مي گويند: اين امر نوعي خيانت است. در اين ميان، کارشناسان حقوقي آژانس بين المللي، جهت ترغيب ايران براي امضاي پروتکل الحاقي معاهده خلع سلاح اتمي در تهران به سر مي برند. لوتر وده کيند Lothar Wedekind، سخنگوي آژانس بين المللي به راديوي اروپاي آزاد، راديو آزادي گفت که هيئت مذکور به ويژه درباره حق بيشتر دستيابي به اطلاعات و نحوه بازرسي تأسيسات اتمي ايران، بازبيني‌هاي برنامه ريزي نشده و غير مترقبه، وسائل نمونه برداري، و ساير اقداماتي که بايد در مورد ماهيت برنامه هاي هسته اي ايران صورت گيرد، با مقامات ايران گفتگو مي کند. در اين ميان در حالي که قرار است گزارش آژانس در مورد تأسيسات و فعاليتهاي هسته اي ايران تا يک ماه ديگر منتشر شود، فشارهاي بين المللي بر ايران براي موافقت با بازرسيهايي دقيق‌تر و سختگيرانه‌تر افزايش مي يابد. در گزارشي که روز گذشته در نشريه Los Angles Times به چاپ رسيد، آمده بود که به نظر ميرسد ايران در مراحل نهايي ايجاد يک بمب اتمي است که در جريان آن از کمکهاي کارشناسان روسي، چيني، کره شمالي، و پاکستان بهره مند بوده است. اما ايران مصر است که به توليد برق محدود بوده و با اين کشور در مقايسه با ساير قدرتهاي منطقه، من جمله پاکستان و اسرائيل که داراي سلاحهاي اتمي هستند غير منصفانه رفتار مي شود. مقامات دولت اصلاحگراي پرزيدنت خاتمي تأکيد مي کنند که نسبت به امضاي پروتکل الحاقي معاهده خلع سلاح اتمي برخوردي مثبت دارند، اما محافظه کاران ضمن اشاره به اين که ايران بايد در مقابل فشارهاي بين المللي محکم بايستد مي گويند: اگر تهران پروتکل مذکور را بپذيرد، بازرسان آژانس بين المللي و به گفته آنان جاسوسها اجازه خواهند يافت هر زمان که بخواهند هر منطقه از ايران را مورد بازرسي قرار دهند. به همين گونه، برخي از عناصر جناح محافظه کار بر اين قائل‌اند که ايران بايد در عوض موافقت با بازرسيهاي مذکور، از عضويت در معاهده خلع سلاح اتمي استعفا داده و بدين گونه به برنامه هاي هسته‌ايش به طور مخفيانه ادامه دهد. دولت در واکنش، ضمن اشاره به اختلاف نظرهاي جاري به عنوان نشانه اي از وجود دموکراسي در کشور، خاطرنشان مي سازد که ايران هيچ گونه قصدي براي ترک عضويت معاهده مذکور را ندارد و هر چند هيچ گونه تصميم قطعي در اين مورد اتخاذ نشده، اما بسياري از مقامات اصلاحگرا علنا اعلام کرده اند که امضاي پروتکل الحاقي به نفع ايران است. بنا به گزارش رويتر حسين آفريده، رئيس کميسيون انرژي مجلس شوراي اسلامي مي گويد که عدم موافقت با امضاي پروتکل ياد شده روابط ايران را با اتحاديه اروپا خدشه دار ساخته و احتمال مطرح شدن فعاليتهاي اتمي ايران در شوراي امنيت سازمان ملل را افزايش مي دهد. بازهم بنا به گزارش رويتر، در اين ميان منابع ديپلماتيک در تهران مي گويند: با توجه به اين که بسياري از عناصر اصلاحگرا نيز نگران بازرسيهاي گسترده تر آژانس بين المللي هستند، مشکل مي توان گفت که کدام يک از طرفن مجادله بحث را خواهند برد. به گفته يک منبع ديپلماتيک، اين تصور وجود دارد که علي رغم فشارهايي که براي امضاي پروتکل الحاقي بر ايران وجود دارد، اين قائله به ماه سپتامبر و انتشار گزارش آژانس بين المللي ختم نخواهد شد. وي افزود: نگرانيهاي عميقي در اين مورد وجود دارد و بدون شک برخي از اصلاحگرايان خواهان امضاي پروتکل مذکور هستند. اما هرچه تأخير ادامه پيدا کند، نقش آنها در سرانجام دادن به اين امر محدودتر خواهد شد. هيئت حقوقي آژانس بين المللي انرژي اتمي در تهران است تا مقامات جمهوري اسلامي را به امضاي پروتکل الحاقي منع گسترش سلاحهاي اتمي ترغيب کند. خبرگزاري رويتر گفت که با حضور کارشناسان حقوقي آژانس بين المللي در تهران، بحث ميان جناحهاي اصلاحگرا و محافظه کار بر سر آن که آيا بايد به آژانس اجازه بازرسيهاي بدون مقدمه داده شود يا خير، بالا گرفته است. اصلاحگرايان عمدتا معتقدند که براي از ميان برداشتن فشارهاي بين المللي بايد به هيئت بازرسي آژانس بين المللي انرژي اتمي اجازه داد تا از تأسيسات هسته اي جمهوري اسلامي بازبيني‌هايي بدون مقدمه و برنامه ريزي نشده به عمل آورد. اما محافظه کاران مي گويند: اين امر نوعي خيانت است و جاسوسان هر موقع که بخواهند هر منطقه‌اي را بازرسي خواهند کرد. در اين ميان لس آنجلس تايمز نوشت که به نظر مي‌رسد جمهوري اسلامي در مراحل نهايي ايجاد يک بمب اتمي است که در جريان آن از کمکهاي کارشناسان روسي، چيني، کره شمالي، و پاکستان بهره مند بوده است.