(rm) صدا |
فريبا مودت (راديو فردا): واقعه انفجار روز گذشته در شهر بمبئي و اينكه پليس هند افراط گرايان پاكستاني را عامل اين حمله اعلام كرده، بار ديگر روابط شكننده ميان هند و پاكستان را زير سئوال مي برد. امروز معاون نخست وزير هندوستان، آقاي لال کريشنا ادواني، ضمن بازديد از محل انفجار، خطاب به مردم گفت كه كساني كه ده سال پيش حمله هاي مشابهي عليه هند به عمل رساندند، يا بازداشت شدند يا موفق شدند در پاكستان پناه گيرند. دولت هندوستان هم اكنون از پاكستان خواسته است كه بيست نفر را كه هم پليس هند، هم پليس بين المللي و هم دادگاهها آنها را مجرم مي شناسند، تحويل مقامات هندوستان بدهد.
آقاي ادواني در ادامه بار ديگر از پاكستان خواست كه باند مذكور را كه يكي از آنها توسط دولت امارات متحده عربي به هند تحويل شده، به اين كشور مسترد كند. وي افزود كه نوزده نفر ديگر هنوز در پاكستانند و تنها هنگامي دولت هند، مراتب تاسف پاكستان را از بابت واقعه انفجار روز گذشته مي پذيرد كه اين افراد را تحويل دهد.
اما عليرغم اينها همه به نظر مي رسد دولت آقاي واجپايي، نخست وزير هند، همچنان سياست خود را در مورد صلح با پاكستان دنبال مي كند. آقاي واجپايي خطاب به پارلمان هند گفت: اين كشور بايد از هر فرصتي كه براي صلح با پاكستان پيش مي آيد، استفاده كرده و بازرگاني ميان دو دولت را كه مي تواند ساليانه بالغ بر سه ميليارد دلار مي گردد، تشويق كند. اما مذاكرات صلح، همانند واقعه روز گذشته در اغلب موارد با اعتراضات خشونتبار كساني كه صلح را با منافعشان منطبق نمي دانند، توام بوده است و افراط گرايان از هر دو طرف تلاش خود را براي نزديك شدن دو كشور به يكديگر به كار گرفته اند. ساعتي پيش با مسيح رحمان، خبرنگار نشريه گاردين در هند، به گفتگو نشستم و از او پرسيدم كه واكنش دولتهاي هند و پاكستان براي مرهم گذاشتن به اين زخم چند ساله چه بايد باشد؟ آقاي رحمان گفت:
نخستين و مهمترين اقدام دو دولت بايد حفظ جانب احتياط باشد. در طول چند سال گذشته هم دهلي و هم اسلام آباد، از شدت لحن خود از يكديگر كاسته اند. مي دانيم كه آقاي ادواني، معاون نخست وزير، اسلام آباد را براي واقعه روز گذشته مذمت كرده است و تاريخ اقداماتي مشابه از دولت پاكستان در وقايعي اينچنين وجود دارد. اما حال هر دو طرف مي دانند كه چنين لفاظيهايي، تنها به عميق شدن شكاف ميان دو دولت خواهد انجاميد.
از مسيح رحمان پرسيدم كه دو دولت ممكن است به خاطر ملاحظات سياسي و اقتصادي از حمله لفظي به يكديگر خودداري كنند، اما آيا اين امر به خصومت سنتي ميان مردم دو كشور نيز پايان خواهد داد؟ وي در پاسخ گفت:
اين مسئله به مراتب پيچيده تر است. از ديدگاه پاكستان بايد گفت كه حتي مردم عادي پاكستان، مسئله اختلاف نظر بر سر كشمير را چنان شخصي تلقي ميكنند كه بر اساس همه پرسي اخير سازمان گالوپ، بيش از نيمي از مردم پاكستان، هند را دشمن خود مي دانند و تنها 15% آنها اين كشور را دوستي بالقوه عنوان كرده اند. در ميان مردم هندوستان اما انعطاف بيشتري در مورد پاكستان وجود دارد، اما مسئله، مسئله كشمير نيست، بلكه مسئله اختلافات قومي و درگيريهاي ايدئولوژيكي ميان هندوها و مسلمانان است كه تاثيري مستقيم بر روابط ميان دو كشور دارد. تجارت و بازرگاني كه هم تجار داخلي و هم كمپانيهاي بين المللي را سيراب مي كند، به جاي خود، اما هيچ راه حلي فوري و صريح در مسائل جنوب آسيا به طور اعم و گرفتاريهاي ميان هند و پاكستان و روابط ميان هندوها و مسلمانان وجود ندارد و آنچه در آينده نزديك مشاهده مي كنيم، بويژه با توجه به انتخابات سال آينده در هند، فكر مي كنم در كوتاه مدت، اوضاع قبل از آنكه بهتر شود، به وخامت بيشتر ي خواهد گراييد. واقعه انفجار روز گذشته در شهر بمبئي و اينكه پليس هند افراط گرايان پاكستاني را عامل اين حمله اعلام كرده، بار ديگر روابط شكننده ميان هند و پاكستان را زير سئوال برد. امروز معاون نخست وزير هندوستان، آقاي لال کريشنا ادواني، ضمن بازديد از محل انفجار، خطاب به مردم گفت كه كساني كه ده سال پيش حمله هاي مشابهي عليه هند به عمل رساندند، يا بازداشت شدند يا موفق شدند در پاكستان پناه گيرند. وي گفت که دولت هند تنها هنگامي مراتب تاسف پاكستان را از بابت واقعه انفجار روز گذشته مي پذيرد كه اين افراد را تحويل دهد. با اينها دولت آقاي واجپايي، نخست وزير هند، همچنان سياست خود را در مورد صلح با پاكستان دنبال مي كند. مسيح رحمان، خبرنگار نشريه گاردين در هند، در مصاحبه با راديوفردا مي گويد که دو دولت هند و پاکستا بايد جانب احتياط را حفظ کنند باشد، چرا که در طول چند سال گذشته هم دهلي و هم اسلام آباد، از شدت لحن خود از يكديگر كاسته اند. وي مي افزايد که مسئله اختلافات قومي و درگيريهاي ايدئولوژيكي ميان هندوها و مسلمانان، تاثيري مستقيم بر روابط ميان دو كشور دارد.
