گزارش ويژه راديوفردا: نشست هيات مديره آژانس بين المللي انرژي اتمي براي رسيدگي به برنامه هسته‌اي جمهوري اسلامي

علي سجادي (راديو فردا): از روز دوشنبه تا جمعه اين هفته، شوراي حکام سازمان بين المللي انرژي اتمي رسيدگي درباره برنامه اتمي ايران را در وين در دستور کار خود قرار داده است تا سرانجام به اين سوال پاسخي داده شود که آيا ايران سرگرم توليد سلاح هسته اي هست يا خير. در گزارش ويژه امشب راديو فردا، نازي عظيما به اين سوال پرداخته است. نازي عظيما (راديو فردا): امروز در دومين روز مذاکرات پشت درهاي بسته در سازمان بين المللي انرژي اتمي که درباره برنامه اتمي ايران در جريان است، کنت بريل، نماينده آمريکا در سازمان ملل، در نطق مکتوبي که به شوراي حکام سازمان بين المللي انرژي اتمي ارائه داد، گفت که آمريکا معتقد است که اطلاعات موجود همه حاکي از عمل نکردن ايران به تعهدات خود در مورد پيمان منع توليد سلاح هاي اتمي است. با اين حال، به گفته او واشنگتن در موافقت با نظر ديگر کشورهاي عضو اين پيمان، به ايران آخرين فرصت را مي دهد تا از طفره روي هايش دست بردارد. محمد البرادعي، رئيس سازمان بين المللي انرژي اتمي، ديروز از ايران خواست به سوالات مهمي که در مورد برنامه هاي اتمي اين کشور وجود دارد، پاسخ دهد. در اولdن روز نشست شوراي حکام اين سازمان، دبير کل اين سازمان گفت: ايران بايد همه فعاليت هايي را که در زمينه غني کردن اورانيوم انجام مي دهد اعلام کند و همه اقدامات خود را تحت نظارت سازمان بين المللي انرژي اتمي انجام دهد. او گفت: به نفع ايران و جامعه بين المللي است که اين مسئله بي هيچ تاخيري، هرچه زودتر حل و فصل شود. (صداي محمد البرادعي) ن.ع : اما آيا ايران برنامه توليد سلاح اتمي دارد؟ پاسخ واشنگتن و اکثر دستگاه هاي اطلاعات غربي به اين سوال آري است. به عقده آن ها ايران تا دو سال ديگر به بمب اتمي دست خواهد يافت. حکومت جمهوري اسلامي به اين سوال پاسخ نه مي دهد و اعلام آمادگي مي کند تا به بازرسان اجازه بازديدهاي سرزده از تاسيسات هسته ايش را بدهد. در گزارش ويژه امروز اين سوال را از جنبه هاي گوناگون ان بررسي مي کنيم. نخست نگاهي به روزنامه هاي امروز غربي بياندازيم. به نوشته روزنامه فرانسوي Liberation، يک کارشناس سازمان بين المللي انرژي اتمي مي گويد: من هيچ دليلي در دست ندارم، اما فکر مي کنم ايران دارد به اين ترتيب وقت گذراني مي کند تا بتواند بمب اتمي خود را بسازد. و روزنامه Washington Post مي نويسد: بنا بر گزارش محرمانه اي که اخيرا دبير کل سازمان بين المللي انرژي اتمي تهيه کرده است، بازرسان سازمان ملل به اين نتيجه رسيده اند که ايران به تلاش هاي غير علني براي توليد اورانيوم غني شده دست زده است، اقدامي که نقض شديد پيمان منع گسترش سلاح هاي هسته اي به شمار مي رود و ايران از امضا کنندگان اين پيمان است. اين گزارش ده صفحه اي که اخيرا در ميان کارشناسان منع گسترش سلاح هاي هسته اي پخش شده است، با نثري ديپلماتيک نوشته شده و از بسياري از نتيجه گيري ها خودداري ورزيده است، اما کارشناساني که آن را خوانده اند مي گويند: حتي در همين حد هم در اين گزارش شواهد و مدارک انکار ناپذيري وجود دارد که نشان مي دهد ايران پنهاني و با سرعت تمام در کار ساختن سلاح اتمي است و با توضيحات و توجيهات غير قابل قبول، در گمراه کردن بازرسان سازمان ملل کوشيده است. رئيس برنامه منع توليد سلاح هاي هسته اي در بنياد صلح بين المللي کارنگي، درباره اين گزارش مي گويد: گزارش نشان مي دهد که برنامه اتمي ايران تا چه حد وسيع و پيشرفته است. يک نگاه به آن کافي است تا بفهميد که اين برنامه توليد بمب اتمي است. البرادعي ديروز در سخنراني خود در وين گفت: اطلاعاتي که ايران در اختيار ما مي گذارد غالبا کند، قطره اي، و غير جامع است و در بعضي موارد نيز با اطلاعاتي که قبلا داده است نمي خواند. به نوشته روزنامه Liberation، ديروز محمد البرادعي از تهران خواسته است که فهرستي از همه تجهيزات وارداتي و مواد آلوده به اورانيوم خود را با ذکر کشور مبداء و تارخ خريد آن ها در اختيار سازمان بگذارد تا بتوان توضيحات و توجيهات جمهوري اسلامي را در مورد وجود نشانه هاي اورانيوم غني شده، که در بعضي تاسيسات هسته اي ايران به دست آمده، بررسي کرد. اما تاسيسات ايران که تاکنون مورد بازديد کارشناسان قرار گرفته اند، کدامند؟ نيروگاه نطنز که وجود آن رسما در ماه دسامبر اعلام شد. بازرسان سازمان ملل در اين کارخانه بود که از يافتن اورانيوم بسيار غني شده براي مصارف نظامي خبر داده اند، امري که به عقيده کارشناسان، نشان از اقدامات سري ايران دارد. علي امير صالحي، نماينده ايران در سازمان بين المللي انرژي اتمي، اين امر را چنين توجيه مي کند که اين تجهيزات در کشور مبدا به اورانيوم غني شده آلوده شده اند، اما گزارش سازمان انرژي اتمي از اين حد پيشتر مي رود و مي گويد که به عقيده کارشناسان، ايران بدون آزمايش پنهاني تجيزات با مواد هسته اي، نمي توانست وسايل غني کردن انبوه سانتريفوژ گاز را بسازد و براي توضيحات تهران، هنوز اطلاعات بيشتري نياز است. مايکل لوي، فزيکدان هسته اي موسسه Brookings آمريکا، مي گگويد: اين کار نقض واضح پيمان منع توليد سلاح هاي هسته اي است، زيرا بنابراين پيمان، غني کردن مخفيانه اورانيوم ممنوع است. مارک گووزدسکي Mark Gwozdecky، سخنگوي سازمان بين المللي انرژي اتمي، درباره تاسيسات نطنز به راديو فردا گفت: مارک گووزدسکي (سخنگوي سازمان بين المللي انرژي اتمي): کارشناسان به مواردي برخورد کرده اند، مانند يافتن نمونه هاي اورانيوم بسيار غني شده در نطنز، و ما براي آن که بدانيم اين ذرات در برنامه اي که براي اورانيوم کم غني شده تنظيم شده چکار مي کنند، نياز به تحقيقات بيشتري داريم. ن.ع: مليسا فلمينگ، يک سخنگوي سازمان بين المللي انرژي اتمي، در اين باره به راديو اروپاي آزاد – راديو آزادي مي گويد: مليسا فلمينگ (سخنگوي سازمان بين المللي انرژي اتمي): ديگر تاسيسات اتمي ايران عبارتند از کارخانه اراک که آب سنگين توليد مي کند و دولت فرانسه از وجود آن پرده برداشت و کارشناسان ظرفيت توليد آن را بسيار بيش از نيازهاي شهروندي مي دانند|، شرکت کالاي الکتريک دماوند که عمليات ساختماني و نوسازي آن بي خبراز سازمان انرژي اتمي صورت مي گرفت، کارشناسان را حيرت زده کرد، کارخانه سهند يزد که به تاييد تهران در آن کيک زرد با غلظت 70 درصد اورانيوم توليد مي شود، و بالاخره کارخانه اصفهان که در ان مواد لازم براي غني کردن اورانيوم تهيه مي شود، و در کاشان نيز يک واحد غني کردن اورانيوم در دست ساختمان است. ن.ع: در تهران خبرگزاري جمهوري اسلامي ايران در 27 اوت و پس از پايان گزارش سازمان بين المللي انرژي اتمي، به نقل از علي اکبر صالحي گفت: ايران آماده است پروتکل الحاقي را امضا کند، اما نخست مي خواهد از عدم تضاد اين بازديدهاي سرزده با استقلال و حاکميت ايران مطمئن شود. علي رغم مخالفت هاي شديد بسياري از مقامات مذهبي و محافظه کار ايران که امضاي اين پروتکل را به منزله نقض حاکميت ايران اعلام کرده اند، کمال خرازي، وزير خارجه ايران، يک روز بعد از سخنان علي اکبر صالحي در سفر خود به ژاپن، نسبت به امضاي پروتکل الحاقي نظري مساعد ابراز کرد. کمال خرازي (وزير امور خارجه ايران): در مورد فعاليت هاي هسته اي ايران، من گفتم که فعاليت هاي هسته اي ايران صلح آميز است و همکاري بسيار خوبي را با آژانس هسته اي بين المللي ما داريم و همچنين تصميم گرفتيم که مذاکراتمان را راجع به پروتکل الحاقي با آژانس شروع کنيم. ن.ع: و البرادعي نيز در يک گفتگوي مطبوعاتي در روز دوم سپتامبر، گفت که ايران تصميم گرفته است به اين پروتکل بپيوندد. (صداي محمد البرادعي) ن.ع: البرادعي در همين کنفرانس مطبوعاتي، در پاسخ به سوال مربوط به احتمال وقت گذراني و دست به دست کردن ايران براي تکميل برنامه اتمي خود، گفت که اميدوار است ايران تا زمان امضاي پروتکل چنان عمل کند که گويي پروتکل را امضا کرده است، زيرا به اين وسيله ما را نسبت به غير نظامي بودن برنامه هاي اتمي خود مطمئنتر خواهد ساخت. (صداي محمد البرادعي) ن.ع: اما ديروز سواي آن چه در نشست سازمان بين المللي انرژي اتمي مي گذشت، آمريکا نيز در تلاش هاي پشت پرده سرگرم جلب حمايت هاي بين المللي بود تا تهران را براي پيوستن به پروتکل و شفاف کردن برنامه هاي اتميش تحت فشار بيشتري بگذارد. شب گذشته، کانادا و بريتانيا نيز مي کوشيدند در نشست هاي غير رسمي، نظر مساعد کشورهاي ديگر را براي فشار آوردن به ايران جلب کنند. هفته گذشته جرج بوش، رئيس جمهوري آمريکا، که قصد داشت از نشست وين بخواهد قطعنامه اي عليه ايران تنظيم کند، اين تصميم خود را به تعويق انداخت. در همين حال، علي اکبر صالحي در نشست ديروز شوراي حکام سازمان بين المللي انرژي اتمي اشاره کرد که در صورت افزايش فشار بر ايران، ممکن است ايران مذاکرات خود را با سازمان بين المللي انرژي اتمي، براي مدتي قطع کند. او امضاي پروتکل الحاقي را موکول به اعلام نتيجه مذاکرات وين دانسته بود. دکتر رضا تقي زاده، استاد روابط بين المللي در دانشگاه هاي اسکاتلند، در گفتگو با راديو فردا، علت تغيير عقيد آمريکا در مورد تدوين قطعنامه جديد عليه ايران، و به گفته نماينده اين کشور، دادن آخرين فرصت به ايران را در پيش گرفتن سياست تنبيهي و تشويقي در مورد ايران مي داند. دکتر رضا تقي زاده (استاد روابط بين المللي دانشگاه‌هاي اسکاتلند): معن‌ايش اين است که آمريکا مي خواهد فرصت بيشتري در اختيار ايران قرار بدهد که هدفي که مورد نظر آمريکا هست تامين بشود. اين هدف، وادار کردن ايران و يا به نوعي تشويق کردن ايران براي پيوستن به لايحه الحاقي منع گسترش سلاح هاي اتمي است. با اين هدف چه از نظر تشويقي و چه از ديد تنبيهي، جامعه اورپا هم همراه است و فرصتي که به ايران داده مي شود تا ماه نوامبر حداکثر، آن بخش تشويقي قضيه خواهد بود که ايران سياست هايش را در آن مورد هماهنگ کند و زمينه پيوستن به لايحه الحاقي در ايران فراهم بشود. اين پيوستن شايد به نوعي نيازمند هماهنگ کردن سياست خارجي در ايران است، موردي که جناح راست و جناح محافظه کار هنوز در مورد آن به اتفاق نظر نرسيده اند. ن.ع: علي اکبر صالحي، نماينده ايران در سازمان بين المللي انرژي اتمي، امروز در وين گفت: ايران مي کوشد از بين المللي شدن مسئله اتمي خود جلوگيري کند و مسائل در آژانس بين المللي انرژي اتمي حل شود. او گفت: اعضاي شوراي حکام هم اکنون سرگرم بررسي بيانيه اي درباره ايران هستند که در آن نقطه نظرهاي همه اعضاي شورا، از جمله ايران، نيز گنجانده شود. نشست شوراي حکام سازمان بين المللي انرژي اتمي درباره برنامه اتمي ايران، تا روز جمعه ادامه دارد. آيا تا آن زمان به اين سوال پاسخ داده خواهد شد که آيا ايران برنامه توليد سلاح اتمي دارد؟ از روز دوشنبه تا جمعه اين هفته، هيات مديره سازمان بين المللي انرژي اتمي رسيدگي درباره برنامه اتمي ايران را در وين در دستور کار خود قرار داده است تا سرانجام به اين سوال پاسخ داده شود که آيا جمهوري اسلامي سرگرم توليد سلاح هسته اي است يا خير. در گزارش ويژه امشب راديوفردا، مارک گووزدسکي Mark Gwozdecky و مليسا فلمينگ، سخنگويان آژانس بين المللي انرژي اتمي و دکتر رضا تقي زاده، استاد روابط بين المللي در دانشگاه هاي اسکاتلند، به اظهار نظر در اين مورد مي پردازند.