(rm) صدا |
علي سجادي (راديو فردا): کولين پاول، وزير امور خارجه آمريکا، مي گويد: ايران در انجام تقاضاهاي سازمان بين المللي انرژي اتمي در راستاي درستي حرکت کرده است، اما آمريکا هنوز به پيشرفت کار خشنود نيست. آقاي پاول گفت: آمريکا زماني راضي خواهد شد که ايران درباره همه برنامه هاي هسته اي خود با شفافيت عمل کند و همه فعاليت هاي غيرقانونيش را متوقف سازد. گزارش ويژه امروز اختصاص دارد به تازه ترين تحولات در زمينه برنامه هاي هسته اي ايران. اين گزارش را همکارم فريبا مودت تهيه کرده است.
فريبا مودت (راديو فردا): اروپا يا حداقل بخش عمده اي از اروپا، بار ديگر با آمريکا دچار اختلاف نظر شديد شده است و اين بار مساله نه عراق، بلکه برنامه هاي اتمي ايران است. روز گذشته و تنها سه روز قبل از برگزاري اجلاس هيات مديره آژانس بين المللي انرژي اتمي، اتحاديه اروپا ايران را براي نشان دادن صداقت در مورد فعاليت هاي هسته ايش ستود، اما واشنگتن بلافاصله با تکرار موضع هميشگي اش گفت که ايران از تعهداتش در قبال معاهده خلع سلاح اتمي تخطي کرده است و در صدد توليد سلاح هاي هسته اي بوده است. ساعتي پيش کولين پاول و خاوير سولانا ضمن شرکت در يک کنفرانس مطبوعاتي مشترک گفتند که تلاش جامعه بين المللي براي متوقف ساختن ايران در ادامه برنامه هاي غني سازي اورانيوم و احتمالا توليد سلاح هاي اتمي است. وزير خارجه آمريکا گفت:
کولين پاول (وزير امور خارجه آمريکا): ما با همکاران اروپاييمان و ساير اعضاي آژانس بين المللي گفتگو خواهيم کرد تا ببينيم آيا قطعنامه آژانس از آن شدت لحني برخودار است که به جهان نشان دهد چه مشکلاتي در طول سال ها با ايران داشته ايم، يا نه. اين که آيا چنين قطعنامه اي صادر خواهد شد يا خير، بايد صبر کرد و ديد.
ف.م: آقاي سولانا، مسئول سياست گذاري و امنيت اتحاديه اروپا، نيز افزود:
خاوير سولانا (مسئول سياست گذاري و امنيت اتحاديه اروپا): هدف مشترک ايالات متحده و اتحاديه اروپا اين است که از قابليت اتمي ايران جلوگيري کنند. به اين منظور بايد يک نگاه به گذشته، يک نگاه به حال، و نگاهي به آينده داشت. در مورد گذشته گزارش آژانس بين المللي به روشني خاطرنشان مي سازد که ايران از مفاد معاهده منع گسترش سلاح هاي اتمي تخطي کرده است. در مورد حال، بايد بگويم که در تلاش برقراري مذاکراتي مثبت با ايران هستيم که اين کشور را از دستيابي به قابليت اتمي برحذر داريم. ما مي خواهيم ايران برنامه هاي غني سازي اورانيوم و کليه فعاليت هايي را که مي تواند به توليد سلاح اتمي بيانجامد، متوقف کند. و بالاخره براي آينده، ايران وعده داده است که پروتکل الحاقي معاهده ياد شده را امضا کند، و آن چه را در گذشته کرده است، در آينده تکرار نکند و اين ها همه با آن چه آمريکا در نظر دارد، هماهنگ است.
ف.م.: اما علي رغم اين ها همه، روز گذشته آقاي پاول پس از مذاکره با وزير خارجه آلمان در واشنگتن گفت که مقامات دستگاه رهبري آمريکا گزارش اخير آقاي البرادعي را که حاکي از عدم قصد ايران براي توليد سلاح هاي اتمي است، غيرقابل باور يافته اند. آقاي پاول افزود که جهان بايد همچنان مراقب برنامه هاي هسته اي ايران باشد.
کولين پاول: ايران مقادير معتنابهي اطلاعات در اختيار جامعه بين الملل قرار داده است و اين دقيقا نشان مي دهد که ايران مدت ها در صدد توليد سلاح هاي اتمي بوده است.
ف.م.: اما همتاي آلماني آقاي پاول، يوشکا فيشر، آن گونه که از يک سياستمدار اروپايي انتظار مي رود بيشتر جانب ديپلماسي را گرفت و گفت:
يوشکا فيشر (وزير امورخارجه آلمان): بسيار مهم است که با تکيه به اصل واقعگرايي و واقعگرايي مبتني بر صداقت به پيش برويم و اين شالوده آن توافقي است که ميان آلمان، فرانسه، و بريتانيا از يک سو، و ايران از سوي ديگر صورت گرفته است.
ف.م.: و به نظر مي رسد که حسن روحاني، دبير شوراي عالي امنيت ملي ايران نيز که همچنان در حال رايزني با مقامات اتحاديه اروپا است، با اين ديدگاه موافق است.
حسن روحاني (دبير شوراي عالي امنيت ملي ايران): اعضاي اتحاديه اروپا از بيانيه تهران حمايت مي کنند و به طور کلي نسبت به توافقاتي که با ما داشته اند، اعلام مي کنند که به آن توافقات متعهد هستند و ما در واقع در مقام عمل مي خواهيم پنج شنبه و جمعه اين هفته در وين بيشتر شاهد باشيم که در مقام عمل به اين توافقات چگونه جامع عمل مي پوشانند.
ف.م.: اما در مقام لفاظي ها و حتي نگراني هايي که در مورد بروز شکاف مجدد ميان اروپا و آمريکا بر سر ايران در جريان است، پاتريک کلاوسون، از مقامات انستيتوي سياست خاور ميانه واشنگتن، به روند جاري به ديده ديگري مي نگرد.
پاتريک کلاوسون (از مقامات انستيتوي سياست خاور ميانه واشنگتن): آمريکا به علت فوريت مساله عراق، احتمالا در قبال ايران يک سياست مبتني بر تاخير را دنبال خواهد کرد، يعني ان که برنامه اتمي ايران را به نحوي موثر به کندي بکشاند و حداکثر تلاش خود را به کارگيرد تا فعاليت هاي هسته اي ايران را بيش از پيش برملا ساخته و دريافت تکنولوژي پيشرفته اتمي از جانب جمهوري اسلامي را به تعويق اندازد و در اين راه اين اميد وجود دارد که اگر اين تاخير به اندازه کافي طولاني شود، ايران در اين ميان يه کلي سياست هاي اتمي خود را تغيير دهد.
ف.م: و اين نکته اي است که پروفسور مايکل کاکس، استاد دانشگاه علوم سياسي اقتصاد لندن (LSE)، نيز با آن موافق است. وي اختلافات ميان اروپا و آمريکا در مورد ايران را چندان عميق نمي بيند، اما در عين حال معتقد است که مسائل في مابين، بالقوه مي تواند صورتي حاد به خود گيرد.
پروفسور مايکل کاکس (استاد دانشگاه علوم سياسي اقتصاد لندن): فکر مي کنم شکاف ميان اروپا و آمريکا آن قدرها هم که مي گويند نيست. فکر مي کنم ميان اروپا و آمريکا اين تفاهم وجود دارد که بايد به نوعي در مورد برنامه هاي اتمي ايران اقدام کرد. مساله اصلي اين جا است که اين اقدامات بايد چه صورتي داشته باشند و اين مساله مي تواند گسترش يافته و صورتي جدي به خود گيرد.
ف.م: با وجود اين، هم پاتريک کلاوسون و هم مايکل کاکس، معتقدند که آمريکا و اروپا سرانجام بر سر مساله ايران مصالحه خواهند کرد.
پاتريک کلاوسون: در گردهمايي هيات مديره آژانس بين المللي در روز پنج شنبه، آمريکا سعي خواهد کرد اعضا را به ارجاع مورد ايران به شوراي امنيت ترغيب کند. اما من قويا معتقدم که اين امر ميسر نخواهد شد و اعضا بر تنها به اصطلاح «مطلع ساختن» شوراي امنيت از روند اوضاع مصالحه خواهند کرد و پس از ان احتمالا مجددا مذاکرات با ايران از سر گرفته خواهد شد.
ف.م: اما پروفسور کاکس ضمن اين که همراه با پاتريک کلاوسون معتقد است که اروپا و آمريکا به نوعي با يکديگر مصالحه خواهند کرد، اما مي گويد موضع آمريکا درقبال برنامه هاي هسته اي ايران به مراتب سخت تر از ان است که اروپا تصور مي کند.
پروفسور مايکل کاکس: بايد منتظر شد و ديد، بايد ديد آمريکا تا چه حد در اين مورد شدت برخورد نشان مي دهد و من فکر مي کنم براي واشنگتن موضوع فعاليت هاي هسته اي ايران از اهميت بسياري برخوردار است و اگر ببينند که اروپا تنها از راه هاي غير مستقيم مي خواهد مساله خطر بالقوه ايران را براي امنيت جهان حل کند، در آن صورت به آساني مي توان حدس زد که مناسبات ميان برخي کشورهاي اروپايي و اتحاديه اروپا، با آمريکا به تيرگي خواهد گراييد. به تصور من آمريکا در اين مورد مصالحه نخواهد کرد و اگر ببيند که اروپا در مورد ايران دست به مصالحه زده است، کاملا قابل درک است که واشنگتن احساس کند اروپا آنچنان که در مورد عراق مشاهده شد، بار ديگر انتظارات متحدش را برآورده نکرده است. اين که آمريکا تا چه حد درست مي گويد، ربطي به قضيه ندارد. اين که آيا آمريکا در اين امر محق است هم جاي سوال ندارد، به ويژه پس از پيروزي نظاميش در عراق.
ف.م: اما در حال حاضر به نظر مي رسد چه براي اروپا، چه براي آمريکا، و چه براي ايران آن چه مهم است خريدن وقت، ديپلماسي، و تعويق اقدامات عاجل به اميد يافتن راه حلي است که زندگي را بر همه آسان کند. جفري کمپ، يکي از مقامات مرکز پژوهشي نيکسون در آمريکا مي گويد:
جفري کمپ (يکي از مقامات مرکز پژوهشي نيکسون): حدس من اين است که دولت ايران در کوتاه مدت به منظور خريدن وقت بيشتر براي خود، با آژانس بين المللي همکاري کرده و دست آمريکا را براي ارجاع مورد ايران به شوراي امنيت بسته خواهد گذاشت و در اين ميان ايران همچنان به تقويت مناسباتش با اروپا ادامه خواهد داد.
حسن روحاني: ما اميدوار هستيم که اين گفتگوها و بيانيه تهران يک آغازي باشد براي توسعه روابط، فضاي جديد يک فضاي مناسب براي توسعه خواهد بود، و ما مي توانيم با سرعت بيشتري در همه زمينه هاي مورد نظر به پيش برويم و اين خوب، نکته بسيار مهمي بوده است. کولين پاول، وزير امور خارجه آمريکا، گفت که جمهوري اسلامي در انجام تقاضاهاي سازمان بين المللي انرژي اتمي در راستاي درستي حرکت کرده است، اما آمريکا هنوز به پيشرفت کار خشنود نيست. آقاي پاول گفت: آمريکا زماني راضي خواهد شد که حکومت ايران درباره همه برنامه هاي هسته اي خود با شفافيت عمل کند و همه فعاليت هاي غيرقانوني اش را متوقف سازد. گزارش ويژه امروز اختصاص دارد به تازه ترين تحولات در زمينه برنامه هاي هسته اي حکومت ايراني و مواضع متفاوت آمريکا و اتحاديه اروپا در برابر مساله تعهد جمهوري اسلامي به پيمان منع گسترش سلاح‌هاي اتمي.
