لینک‌های قابلیت دسترسی

خبر فوری
پنجشنبه ۹ فروردین ۱۴۰۳ تهران ۲۲:۳۹

فقدان تاثير فتواي چند مرجع تقليد شيعه در ممنوعيت استفاده از مواد مخدر، از ديد يک تحليلگر


(rm) صدا |
ژان خاكزاد (راديو فردا): آيت الله مكارم شيرازي كه پيشتر حتي سيگار كشيدن را نيز حرام اعلام كرده بود، آيت الله صانعي، آيت الله موسوي اردبيلي، آيت الله نوري همداني و آيت الله مظاهري، مصرف ترياك، هروئين، حشيش و قرصهاي شادي آور و ال اس تي را جايز ندانستند. دكتر اكبر كرمي، تحليلگر مسائل ايران به راديو فردا مي گويد: گرچه سابقه دستور فقهي درباره مصرف دخانيات به تحريم تنباكو توسط ميرزاي شيرازي برمي گردد، بحران اعتياد به مواد مخدر در ايران، در كنار ديگر بحرانهاي اجتماعي، چنان اوج گرفته است كه مراجع تقليد نيز استفاده از آن را ممنوع اعلام كرده اند. ولي اين روشها براي رفع اين بحران چاره ساز نيست. دكتر اكبر كرمي: من معتقدم كه اتخاذ چنين راهبردي از يك انگاره اي آب مي خورد كه مسائل اجتماعي را خيلي ساده مي بيند، يعني يك نوع سطحي نگري. يك زماني مثلا تصور مي كردند كه با اعدامهاي گسترده كساني كه در قاچاق و اينها هستند، مي توانند ريشه اين مساله را بكنند. تاريخ نشان داده كه به هيچ وجه موثر نبود. امروز هم فكر مي كنند از طرق فتوا بتوانند با اين مشكل برخورد كنند، من اعتقاد عميقي دارم كه هيچگونه تاثيري نخواهد داشت. روحانيت در واقع آن موقعيت و اعتباري را كه در چند قرن اخير كسب كرده بود، سرمايه اي را كه از دوره صفويه و نهايتا در دوره مشروطه به اوج خودش رسيده بود، در اين 25 سال هزينه كرده و باخته. به عنوان يك مرجع از موقعيتي كه داشتند خيلي نزول كردند و امروزه حداقل قشر تحصيلكرده جوانان فرهيخته دانشگاهي و دبيرستاني ما كمترين اعتباري حداقل در مناسبات غير رسمي به اين مراجع ندارند. ماه منير رحيمي (راديو فردا): گفته شما را آيا مي شود اينطور تعبير كرد كه شايد بيشتر جوانان ايران الان روحانيون را الگوي رفتاري خودشان نمي دانند. در اين صورت چه الگوهايي جايگزين آنها است. دكتر اكبر كريم: در شرايط فعلي نخبگان دانشگاهي و فرهيختگان و دانش آموختگان دانشگاه، گروههاي مرجع اصلي هستند كه مي توانند الگوي مناسبي براي ديگران باشند. به علاوه كاراكترهاي سينما يا بازيكنهاي مثلا ورزشي كه چهره شدند. ولي اساسا من معتقدم كه مساله برخورد با اعتياد از طرق الگوهاي مناسب هم قابل حل نيست. به خاطر اينكه بسياري از كساني كه معتاد هستند، خودشان هم دوست ندارند معتاد بشوند. اينها بيمار هستند، اينها قرباني يك اجتماع بيمار هستند. وقتي يك سيستم خوب كار نمي كند، به طبع به ضعيفترين اجزاي سيستم فشار وارد مي آيد و مي شكند. اگر ما به يك مجرم به عنوان يك مجرم و گناهكار نگاه كنيم، ظلم مضاعف را به اين آدمها و به اين اقشار جامعه تحميل كرديم كه نه تنها راه حلي نخواهد بود، بلكه به بحران خواهد كشيد. م . م . ر: در اين صورت چه راهي چاره ساز خواهد بود براي اين معضل اجتماعي ايران؟ دكتر اكبر كرمي: بايد شاخصهاي حقوق بشر را اهميت بدهند و در پي اجرا و پياده شدنش باشند. در جامعه اي كه با مطبوعات اينچنين برخورد مي شود، فعاليتهاي سياسي هزينه هاي گزافي را به فعالين تحميل مي كند، در جامعه اي كه همه خانواده ها به بچه هايشان مي گويند كه به اين كارها كارت نباشد، زندگي خودت را بكن، طبيعي است كه راحت ترين كار اين است كه جوانان با دوسه هزار توماني كه بدست مي آورند، يك قرص ايكس يا يك مقدار ترياك تهيه كنند و در خلوت خودشان مصرف كنند و كسي هم مزاحمشان نشود. مساله دومي كه من فكر مي كنم خيلي اهميت دارد، تا زماني كه ما با مساله سكس در جامعه خودمان واقع بينانه روبرو نشويم و راه حل مناسبي براي برونشد از اين وضعيت ناهنجار نداشته باشيم، به هيچ وجه با اعتياد نمي توانيم برخورد مثبتي داشته باشيم. م . م . ر : به چه صورت؟ آيا محدوديتهاي اجتماعي موجب محدوديت در فعاليت سكس جوانان شده؟ دكتر اكبر كرمي: اين كه هست، مهمتر اين است كه ما در زمينه سكس جامعه مان دچار نوعي بي هنجاري شده، يعني الگوهايي كه در گذشته سامان مي داد به مسائل سكسي در جامعه ما، كفايت لازم را براي حل و فصل مسائل امروزي ندارد. از طرف ديگر چون امكان مطالعه و ارائه راهكارهاي دقيق و هنجارهاي دقيق در جامعه وجود ندارد، جوانها نمي توانند بديلي را انتخاب كنند و نهايتا اين تعارضات و استرسها ايجاد اضطراب و افسردگي مي كند و در اين شرايط بهترين راه فرار، پناه بردن به مواد مخدر است. مي توانم يك مثال ساده بزنم. مساله اي در سكس داريم به نام خود ارضايي. از نظر انگاره هاي ديني، اين عمل حرام دانسته شده و جزء گناهان كبيره است. ولي تا آنجايي كه بضاعت علمي من به عنوان يك پزشك اجازه مي دهد، معتقدم و روانشناسان معتقدند كه اين امر يك امر طبيعي است، حداقل در افراد مذكر بسيار رايج است و هيچ عارضه اي هم براي بدن ندارد. چون جامعه رياكار است، تنها اينها فكر مي كنند خودشان گرفتار هستند و احساس پستي و بد بودن و تنفر از خودشان پيدا مي كنند و به همين خاطر فكرشان بسيار مخدوش است و اين زمينه اساسي را براي ايجاد اضطراب و افسردگي در آنها فراهم مي كند. بالاخره ثابت شده است كه زيرساخت اساسي گرايش به سمت اعتياد، همين اضطراب و افسردگي است. بنابراين تا زماني كه ما با اين مسائل نتوانيم مواجهه اي واقع بينانه و كارشناسانه داشته باشيم، نمي توانيم با توصيه و فتوا و دستور، مساله اعتياد را در جامعه حل كنيم. آيت الله مكارم شيرازي كه پيشتر حتي سيگار كشيدن را نيز حرام اعلام كرده بود، آيت الله صانعي، آيت الله موسوي اردبيلي، آيت الله نوري همداني و آيت الله مظاهري، مصرف ترياك، هروئين، حشيش و قرصهاي شادي آور و ال اس تي را جايز ندانستند. دكتر اكبر كرمي، تحليلگر مسائل ايران، در مصاحبه با راديوفردا مي گويد بحران اعتياد به مواد مخدر در ايران، در كنار ديگر بحرانهاي اجتماعي، چنان اوج گرفته است كه مراجع تقليد نيز استفاده از آن را ممنوع اعلام كرده اند، اما اين روشها براي رفع اين بحران چاره ساز نيست. وي مي گويد که روحانيت موقعيت و اعتباري را كه در چند قرن اخير كسب كرده بود، سرمايه اي را كه از دوره صفويه و نهايتا در دوره مشروطه به اوج خودش رسيده بود، در اين 25 سال هزينه كرده و باخته و به عنوان يك مرجع از موقعيتي كه داشتند خيلي نزول كردند و امروزه حداقل قشر تحصيلكرده جوانان فرهيخته دانشگاهي و دبيرستاني ما كمترين اعتباري حداقل در مناسبات غير رسمي به اين مراجع ندارند.
XS
SM
MD
LG